Αυθαίρετα: Οι τελικές ρυθμίσεις για εκτός σχεδίου και κατεδαφίσεις

Τριπλή παρέμβαση, η οποία θα περιλαμβάνει ειδικές ρυθμίσεις για την εκτός σχεδίου δόμηση στα «τυφλά» οικόπεδα, την επίσπευση των κατεδαφίσεων αυθαιρέτων και τη θεμελίωση ενός συστήματος παρακολούθησης  του δομημένου περιβάλλοντος που θα αποτρέπει τη δημιουργία νέων πολεοδομικών αυθαιρεσιών έχει ετοιμάσει το επιτελείο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ).

Αυθαίρετα: Μπλόκο ΣτΕ στη νομιμοποίηση δίχως συμφωνία συνιδιοκτητών

Οι νέες νομοθετικές πρωτοβουλίες, οι οποίες θα παρουσιαστούν σήμερα στο υπουργικό συμβούλιο, έρχονται να   συμπληρώσουν τη …μεγάλη εικόνα της πολεοδομικής και χωροταξικής μεταρρύθμισης που ξεκινά με την υλοποίηση του πολεοδομικού σχεδιασμού για το 80% της ελληνικής επικράτειας, η οποία έχει ξεκινήσει με τις μελέτες των  Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων που θα καθορίσουν σύγχρονες χρήσεις γης και όρους δόμησης για κάθε περιοχή.   Σήμερα, τα υφιστάμενα πολεοδομικά σχέδια καλύπτουν μόνο το 20% της χώρας, εκ των οποίων τα μισά θεωρούνται παρωχημένα και χρήζουν επικαιροποίησης.

Εκτός σχεδίου δόμηση

Ειδικότερα, στο υπουργικό θα παρουσιαστεί ρύθμιση για την αξιοποίηση εκτός σχεδίου οικοπέδων, άνω των τεσσάρων στρεμμάτων, χωρίς «πρόσωπο» σε πολεοδομικά αναγνωρισμένη κοινόχρηστη οδό. Τα τρία «κλειδιά» που θα ανοίξουν και πάλι την… πόρτα για την αξιοποίησή τους, η οποία είχε κλείσει έπειτα από σειρά αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) την τελευταία διετία, θα είναι τα εξής:

-Η ύπαρξη της οδού για την εξυπηρέτηση των ακινήτων θα πρέπει να διακρίνεται σε αεροφωτογραφίες προ της 27ης Ιουλίου 1977.

-Οι δρόμοι στους οποίους τα συγκεκριμένα οικόπεδα έχουν «πρόσωπο» θα πρέπει να είναι συγκεκριμένου πλάτους (πιθανώς άνω των 3,5 μέτρων). Μάλιστα θα πρέπει να συνδέονται με  διεθνή, επαρχιακή, δημοτική ή κοινοτική οδό ή εγκαταλελειμμένα τμήματα αυτών και να έχει διανοιχθεί με απόφαση κρατικού οργάνου ή να είναι καταχωρημένη στα κτηματολογικά βιβλία με την ένδειξη «Ειδική Έκταση»  ή να έχουν πραγματοποιηθεί εργασίες οδοστρωσίας από αρμόδια  αρχή ή οργανισμό, ή  να διέρχεται απ’ αυτήν δίκτυο κοινής ωφελείας.

-Οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να πληρώνουν ειδικό τίμημα (περιβαλλοντικό ισοδύναμο) για την έκδοση οικοδομικής άδειας, το ύψος του οποίου θα καθοριστεί αργότερα με υπουργική απόφαση και θα κατατίθεται σε ειδικό λογαριασμό του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, του οποίου τα κονδύλια θα διατίθενται αποκλειστικά για έργα υποδομής και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, στους δήμους όπου θα βρίσκονται τα συγκεκριμένα ακίνητα.

Δεν θα ισχύει η προϋπόθεση του πλάτους οδού  για τη δόμηση εκτός σχεδίου οικοπέδων, τα οποία δημιουργήθηκαν μεταξύ 31ης Μαΐου 1985 και 31ης Δεκεμβρίου 2003, εάν υφίσταται δικαιοπραξία (με επαχθή αιτία) της τελευταίας πενταετίας πριν από την ψήφιση της ρύθμισης που προωθεί το  ΥΠΕΝ  και στη συμβολαιογραφική πράξη αναφέρεται ότι το γήπεδο είναι άρτιο και οικοδομήσιμο.

Η ρύθμιση για την εκτός σχεδίου δόμηση θα είναι μεταβατική έως ότου ολοκληρωθεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός για όλη την ελληνική επικράτεια που θα καθορίζει με ακρίβεια, για κάθε περιοχή, τους όρους δόμησης και τις χρήσεις γης.

Κατεδαφίσεις αυθαιρέτων

Όσον αφορά στις κατεδαφίσεις αυθαιρέτων, ο σχεδιασμός θα δίνει προτεραιότητα στο γκρέμισμα νεότερων αυθαιρέτων. Όπως ανέφερε σε σχετικές δηλώσεις του χθες ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Θόδωρος Σκυλακάκης ο  τρόπος που  αντιμετωπίζονται τα αυθαίρετα θα αλλάξει, εξασφαλίζοντας ότι «το σύνολο των αυθαιρέτων που θα κτίζονται από τούδε και στο εξής θα κατεδαφίζονται». Είναι αξιοσημείωτο ότι κατεδαφιστέα είναι όλα τα αυθαίρετα που χτίστηκαν μετά  την 28η Ιουλίου 2011 _ ημερομηνία που αποτελεί τη χρονική «κόκκινη γραμμή» σε όλους τους νόμους για τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων, η οποία έχει γίνει αποδεκτή και από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ).

Με το νέο θεσμικό πλαίσιο που θα παρουσιαστεί σήμερα, όπως αναφέρει στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» ο αρμόδιος για τα πολεοδομικά ζητήματα υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Νικόλαος Ταγαράς, δημιουργείται ένα πλαίσιο βάσει του οποίου καταρχάς θα εντοπίζονται άμεσα οι νέες αυθαίρετες κατασκευές   σε όλη τη χώρα, ιδίως σε παράκτιες και τουριστικές περιοχές, μέσω αεροφωτογραφιών, drones για σάρωση από αέρος των πολεοδομικών παρανομιών και συστήματος τεχνητής νοημοσύνης.

«Ό,τι καινούργιο πάει να …φυτρώσει, θα εντοπίζεται. Και μέσα από ένα αυτόματο σύστημα επεξεργασίας δεδομένων, σε συνάρτηση με το σύστημα έκδοσης ηλεκτρονικών αδειών δόμησης  “e-adeies”,  στο οποίο υπάρχει για κάθε οικοδομική άδεια, το στίγμα της, οι συντεταγμένες του ακινήτου, αυτόματα θα ξέρουμε αν η οικοδομή που π.χ. θα διακρίνεται στην εικόνα του drone  έχει άδεια ή είναι αυθαίρετη. Έτσι, θα ενεργοποιείται αυτόματα το σύστημα παρέμβασης», εξηγεί ο κ. Ταγαράς.

Επίσης,  θα δοθεί ένα τέλος στη δυνατότητα που είχε δοθεί,  με σειρά ρυθμίσεων τα τελευταία χρόνια, για τη νομιμοποίηση αυθαίρετων τα οποία ανεγέρθηκαν μετά τις 28/7/2011 με εκ των υστέρων έκδοση οικοδομικής άδειας, στις περιπτώσεις που οι παράνομες οικοδομές ήταν σύμφωνες με τους όρους δόμησης και τις χρήσεις γης της συγκεκριμένης περιοχής.

Παράλληλα, σύμφωνα με τον υφυπουργό,  οι  αρμοδιότητες για τις κατεδαφίσεις θα περάσουν στην Κεντρική Διοίκηση, ενώ, όπως σημειώνει ο κ. Ταγαράς, θα δημιουργηθούν  μεικτά κλιμάκια στο πρότυπο της Μυκόνου  από υπαλλήλους της Γενικής Διεύθυνσης Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών και της Γενικής Γραμματείας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του ΥΠΕΝ και της Διεύθυνσης Οικονομικής Αστυνομίας, αλλά και συναρμόδιων υπηρεσιών.

Σήμερα  τις αρμοδιότητες για την παρακολούθηση και την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης   μοιράζονται επτά  υπουργεία (Περιβάλλοντος, Προστασίας του Πολίτη, Δικαιοσύνης, Τουρισμού, Ανάπτυξης, Εσωτερικών και Οικονομικών), μαζί με τις αποκεντρωμένες διοικήσεις, τους δήμους, το Λιμενικό και την αστυνομία.

Μεγάλα αυθαίρετα

Επίσης, στο σημερινό υπουργικό συμβούλιο πιθανώς θα συζητηθεί και η τύχη των μεγάλων αυθαιρέτων, δηλαδή της περίφημης «Κατηγορίας 5», στην οποία περιλαμβάνονται κτίρια με υπερβάσεις άνω του 40% των πολεοδομικών μεγεθών κάλυψης και δόμησης και άνω του 20% του επιτρεπόμενου ύψους, ή κτίρια που στερούνται κάθε νομιμότητας καθώς έχουν χτιστεί δίχως οικοδομική άδεια.

Η  προθεσμία για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων «Κατηγορίας 5»  είχε λήξει το φθινόπωρο του 2020 και δεν δόθηκε η δυνατότητα τακτοποίησής τους  μέσω της Ταυτότητας Κτιρίου, όπως έγινε για τις υπόλοιπες κατηγορίες αυθαιρέτων (1 έως 4). Είχε δοθεί …χάρη μόνο για ορισμένες υποκατηγορίες της «5» όπως για αυθαίρετα τραπεζών από πλειστηριασμούς, από κληρονομιές, ακίνητα με σύμβαση leasing, αυθαίρετα της ΕΤΑΔ κλπ. Πρόθεση του κ. Ταγαρά είναι να δοθεί οριζόντια παράταση για νομιμοποίηση όλων των αυθαιρέτων της «Κατηγορίας 5», ωστόσο ακόμη δεν έχει ληφθεί η τελική απόφαση.

Πιθανώς σε πρώτη φάση να επιτραπεί τακτοποίηση αυθαιρέτων της Κατηγορίας 5  τα οποία «εξυπηρετούν σκοπούς δημοσίου συμφέροντος»,  προκειμένου να μπορούν να εντάσσονται σε ευρωπαϊκά προγράμματα, να χρηματοδοτούνται σε περίπτωση που διαπιστωθεί ανάγκη στατικής ενίσχυσης κλπ.