Κίνα: Η άδεια πόλη πρότυπο δείχνει τα όρια της δύναμής του Σι

Το 1979, ο Ντενγκ Ζιαοπίνγκ σχεδίασε έναν κύκλο στον χάρτη γύρω από τη νότια ακτή της Κίνας και δημιούργησε το Shenzhen, ένα πείραμα καπιταλισμού, σύμφωνα με μια δημοφιλή ωδή στον πρώην ηγέτη.

Σχεδόν τέσσερις δεκαετίες αργότερα, ο Σι Τζινπίνγκ αποκάλυψε τη δική του φιλοδοξία για μια πόλη ορόσημο, αυτήν τη φορά στα περίχωρα του Πεκίνου. Το Xiongan χαρακτηρίστηκε ως μια λαμπρή, υψηλής τεχνολογίας μητρόπολη που θα χρησίμευε ως βαλβίδα εκτόνωσης για την πολύβουη κινεζική πρωτεύουσα – «μια πόλη πρότυπο στην ιστορία της ανθρώπινης ανάπτυξης».

Κίνα: Ογδόντα εκατομμύρια αεροπορικά ταξίδια για το Φεστιβάλ της Άνοιξης

Το κυβερνών Κομμουνιστικό Κόμμα έχει ξοδέψει από τότε περίπου 610 δισεκατομμύρια γιουάν (85 δισεκατομμύρια δολάρια) για την πόλη, υπερδιπλάσιο από το κόστος του Φράγματος των Τριών Φαραγγιών. Στα πρώην χωράφια με καλαμπόκι βρίσκονται τώρα ένας σιδηροδρομικός σταθμός, κτίρια γραφείων, συγκροτήματα κατοικιών, ξενοδοχεία πέντε αστέρων, σχολεία και νοσοκομεία.

Το μόνο που λείπει είναι οι κάτοικοι. Όταν το Bloomberg την επισκέφτηκε, ο αυτοκινητόδρομος προς την πόλη ήταν σχεδόν άδειος. Στο κέντρο της πόλης, λίγα καταστήματα και εστιατόρια ήταν ανοιχτά σε δρόμους γεμάτους με ολοκαίνουργια κρατικά γραφεία, κτίρια γραφείων, συγκροτήματα κατοικιών και ξενοδοχεία.

Εργαζόμενοι σε ερευνητικό ινστιτούτο που πιέζονται να μετακομίσουν από την πρωτεύουσα δήλωσαν ότι ανησυχούν για την ποιότητα της εκπαίδευσης των παιδιών τους. Τέσσερα πανεπιστήμια με έδρα το Πεκίνο που ανακοίνωσαν σχέδια μετεγκατάστασης το 2022 στοχεύουν τώρα να δημιουργήσουν μια δευτερεύουσα πανεπιστημιούπολη.

Το αργό ξεκίνημα της πόλης υπογραμμίζει τα προβλήματα στο σχέδιο του Σι να τραβήξει ανθρώπους από την πρωτεύουσα, όπου επικεντρώνονται οι καλύτεροι πόροι της χώρας. Η αντίσταση που συναντά εκθέτει επίσης περιορισμούς στην προσωπική του ισχύ, δείχνοντας ακόμη και τον πιο ισχυρό ηγέτη της Κίνας από τον Μάο Τσε Τουνγκ να αγωνίζεται να κατευθύνει συμπεριφορές που έρχονται σε αντίθεση με τις δυνάμεις της αγοράς.

Ο Σι εξήγγειλε την πρόοδο της πόλης στην ετήσια ομιλία του για το νέο έτος, λέγοντας ότι «μεγαλώνει γρήγορα» και βοηθά στην αναζωογόνηση της βορειοανατολικής Κίνας.

Πέρυσι, προειδοποίησε να μην υπάρξει αντίσταση στο έργο, αποκαλώντας το «απόλυτα σωστό». «Οι άνθρωποι πρέπει να μετακινηθούν εάν χρειαστεί», είπε κατά τη διάρκεια επίσκεψης στην πόλη τον Μάιο με κορυφαίους ηγέτες, όπως ο πρωθυπουργός Λι Τσιανγκ και ο αρχηγός του επιτελείου Τσάι Κι.

Οι άνθρωποι ψηφίζουν με τα πόδια

Αλλά οι άνθρωποι «ψηφίζουν με τα πόδια τους», είπε στο Bloomberg ο Άλφρεντ Γου, αναπληρωτής καθηγητής στη Σχολή Δημόσιας Πολιτικής Lee Kuan Yew του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης. Αυτή η αντίσταση βασίζεται σε πραγματικό συμφέρον. Εάν δεν μπορείτε να κάνετε τα συμφέροντά τους να ευθυγραμμιστούν με τα δικά σας συμφέροντα, τότε φυσικά δεν μπορείτε να το πραγματοποιήσετε», είπε ο Γου. «Τελικά η δύναμη του Σι έχει ακόμα όρια».

Σε αντίθεση με την προσέγγιση Laissez-Faire του Ντεγκ που οδήγησε σε ατασθαλίες, αλλά κολοσσιαία ανάπτυξη του Shenzhen, ο Σι επέλεξε σχολαστικό σχεδιασμό για να βοηθήσει την πόλη του να αποφύγει προβλήματα που ταλανίζουν άλλες περιοχές.

Για παράδειγμα, η Xiongan έχει επιβάλει αυστηρούς ελέγχους στις τιμές των κατοικιών για να αποτρέψει τους κερδοσκόπους, ακολουθώντας το μάντρα του Σι ότι «η στέγαση είναι για τη ζωή, όχι για κερδοσκοπία». Πέρυσι, η πόλη απαγόρευσε στους κατασκευαστές να πωλούν κατοικίες πριν χτιστούν, μια σημαντική απόκλιση από το μοντέλο πώλησης πριν την κατασκευή που επικράτησε σε ολόκληρη την Κίνα και τροφοδότησε μια φούσκα κατοικιών.

Η πόλη επιλέγει και τις βιομηχανίες που στεγάζει, ενθαρρύνοντας τις εταιρείες που εργάζονται στην τεχνολογία της πληροφορίας, τη βιοϊατρική και νέους ενεργειακούς τομείς και την εξάλειψη των παραδοσιακών βιομηχανιών. Αυτό κινείται σε διαμετρικά αντίθετη τροχιά από εκείνη της χαοτικής προσέγγισης του Shenzhen που προσέλκυσε εκατομμύρια μετανάστες εργάτες και επιχειρηματίες.

Ένα μουσείο αφιερωμένο στην ανάπτυξη της πόλης δείχνει πώς έχει σχεδιαστεί κεντρικά. Πολλές βασικές υποδομές, όπως τα καλώδια ηλεκτρικής ενέργειας, τοποθετούνται σε μεγάλες υπόγειες σήραγγες για να διευκολύνουν την εύκολη συντήρηση και να διατηρήσουν τους δρόμους της πόλης σε τάξη. Ένας κεντρικός κόμβος παρακολουθεί την κυκλοφορία ψηφιακά για να αποτρέψει τα κυκλοφοριακά εμφράγματα που ταλαιπωρούν πόλεις όπως το Πεκίνο και το Τσονγκκίνγκ, παρόλο που, αυτήν τη στιγμή υπάρχει ελάχιστη κίνηση που να χρειάζεται τον έλεγχο του συστήματος.

Στόχος το 2050

Ο Σι έχει χρόνο για να ξεκινήσει η πόλη. Η Xiongan έχει στόχο ολοκλήρωσης τα μέσα του αιώνα και ορόσημο βραχυπρόθεσμης ανάπτυξης το 2035.

Σε 11 χρόνια, η πόλη αναμένεται να διαχειριστεί μερικές από τις λειτουργίες του Πεκίνου που δεν άπτονται της λειτουργίας του ως πρωτεύουσας και να γίνει μια «σύγχρονη σοσιαλιστική πόλη υψηλού επιπέδου»-με ψηφιακούς τομείς που αποτελούν τουλάχιστον το 80% της τοπικής οικονομίας, ανακύκλωση  45% των αστικών αποβλήτων και πλήρη κάλυψη υψηλής ταχύτητας στο διαδίκτυο, σύμφωνα με κυβερνητικά έγγραφα.

Η επιτυχία του στην επίτευξη αυτών των στόχων θα συνδεθεί με την κληρονομιά του ίδιου του Σι. Τσιτάτα του Κινέζου ηγέτη όπως «έργο εθνικής προτεραιότητας» και «ένα σχέδιο χιλιετίας» φιγουράρουν σε κόκκινες μεγαλοαφίσες γύρω από την πόλη.

Αυτά τα πανό είναι κρεμασμένα δίπλα στον σχεδόν έρημο σιδηροδρομικό σταθμό, ο οποίος περιβάλλεται από ένα χωράφι χορταριασμένο σε ύψος στήθους και ημιτελή κτίρια. Η γοητεία των μεγάλων πόλεων συχνά έγκειται στην κοινωνική ζωή στο δρόμο, είπε στο Bloomberg ο Κόβελ Μείσκενς, ακαδημαϊκός που έχει γράψει για τον κυβερνητικό σχεδιασμό στην Κίνα. «Οι προγραμματισμένες έξυπνες πόλεις υποτίθεται ότι είναι ο τόπος του μέλλοντος», πρόσθεσε, αλλά χωρίς αυτά τα ανθρώπινα ντεσού «κανείς δεν θέλει να ζήσει εκεί».

Χτίστηκε σε πλημμυροπαθή περιοχή

Οι εντάσεις γύρω από την Xiongan και την αυξημένη σημασία της για το Κομμουνιστικό Κόμμα οξύνθηκαν το καλοκαίρι, όταν η βόρεια Κίνα χτυπήθηκε από τις χειρότερες πλημμύρες εδώ και δεκαετίες.

Οι αξιωματούχοι διέταξαν όλες τις προσπάθειες για την προστασία του Πεκίνου και της αραιοκατοικημένης Xiongan, αποκαλώντας τις «υψηλές προτεραιότητες για τον έλεγχο των πλημμυρών» – ακόμα κι αν αυτό σήμαινε την εκτροπή του νερού που πλημμύρισε γειτονικές πόλεις και χωριά αφήνοντας χιλιάδες ανθρώπους αποκλεισμένους για μέρες.

Η απόφαση αυτή προκάλεσε μια σπάνια διαμαρτυρία έξω από τα γραφεία της τοπικής αυτοδιοίκησης στο Bazhou, Hebei, όπου δεκάδες κάτοικοι αμφισβήτησαν τον ισχυρισμό των αρχών ότι η βροχή, όχι τα εκτραπέντα ύδατα, κατέστρεψε τα σπίτια τους.

Ο κατακλυσμός έφερε επίσης στο προσκήνιο την κριτική ότι η τοποθεσία επιλέχθηκε κακώς επειδή είναι ιστορικά επιρρεπής σε πλημμύρες λόγω του χαμηλού υψομέτρου της. Η κατασκευή μόνιμων κτισμάτων είχε απαγορευτεί στην περιοχή μετά από μια μεγάλη πλημμύρα το 1963, σύμφωνα με τον Ζου Κουανγκντί, κυβερνητικό εμπειρογνώμονα για τον σχεδιασμό της Xiongan.

Ακριβώς λόγω αυτής της έλλειψης κτιρίων αποφάσισαν οι αξιωματούχοι να χτίσουν εκεί, σύμφωνα με αναφορές των κρατικών μέσων ενημέρωσης.

Το Xiongan έχει ακόμη δεκαετίες μπροστά για να δοκιμαστεί η επιτυχία του, και πολλές κινεζικές πόλεις που κάποτε χλευάζονταν ως πόλεις-φαντάσματα αργότερα κατοικήθηκαν, καθώς η βιομηχανία επεκτείναται. Ακόμη και η περίφημη πόλη του Ντενγκ ταλαιπωρείτο από πολιτικές διαμάχες και οικονομικές προκλήσεις στα πρώτα της χρόνια.

Η ταχεία ανάπτυξη αυτής της ειδικής οικονομικής ζώνης γέννησε τον όρο «ταχύτητα Shenzhen», καθώς ο εξαγωγικός κόμβος οδήγησε στην πλάτη της μεταποιητικής έκρηξης της Κίνας και της ιλιγγιώδους ανάπτυξης. Καθώς η οικονομική ανάπτυξη της ασιατικής δύναμης επιβραδύνεται, η Xiongan δεν θα έχει τέτοια πολυτέλεια.

Η ταχεία ανάπτυξη αυτής της ειδικής οικονομικής ζώνης επινόησε τον όρο «ταχύτητα Shenzhen», καθώς ο εξαγωγικός κόμβος αναπτύχθηκε λόγω της μεταποιητικής έκρηξης της Κίνας και της ιλιγγιώδους ανάπτυξης. Καθώς η οικονομική ανάπτυξη της ασιατικής δύναμης επιβραδύνεται, η Xiongan δεν θα έχει τέτοια πολυτέλεια.