Ερυθρά Θάλασσα: Μπορούν οι Χούθι να απειλήσουν την παγκόσμια οικονομία;

Μνήμες των μεγάλων προβλημάτων στο παγκόσμιο εμπόριο που δημιούργησε το ξέσπασμα της πανδημίας του Covid 19 ξύπνησε η κλιμάκωση της έντασης στην Ερυθρά Θάλασσα, με τις δυνάμεις της Δύσης να προσπαθούν να σταματήσουν την επιθετικότητα της ομάδας ανταρτών της Υεμένης, Χούθι, κατά της διεθνούς ναυσιπλοΐας σε ένα νευραλγικό θαλάσσιο δρόμο.

Ουσιαστικά ο κόσμος κινδυνεύει να κοπεί στα δύο, καθώς μέσω της Ερυθράς Θάλασσας κινούνται τα περισσότερα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων – πλοία που μεταφέρουν τα πάντα από τη μια γωνιά του πλανήτη στην άλλη.

Ποιοι είναι οι Χούθι και γιατί έχουν βρεθεί στο στόχαστρο των ΗΠΑ;

Σχεδόν το 15% του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου και το 30% του παγκόσμιου όγκου εμπορευματοκιβωτίων διέρχεται από την Ερυθρά Θάλασσα, συμπεριλαμβανομένου του 8% του εμπορίου σιτηρών, το 12% του θαλάσσιου πετρελαίου και το 8% του θαλάσσιου υγροποιημένου φυσικού αερίου. Πολλά πετρελαιοφόρα και πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων αποφεύγουν τη διαδρομή της Ερυθράς Θάλασσας και τη Διώρυγα του Σουέζ, επιλέγοντας αντ ‘αυτού ένα μεγαλύτερο – και πιο δαπανηρό – ταξίδι γύρω από την Αφρική.

Είναι εύκολο λοιπόν να αντιληφθεί κανείς ότι ένα παρατεταμένο κλείσιμο της πλωτής οδού, που συνδέεται με τη Διώρυγα του Σουέζ, θα μπορούσε να δοκιμάσει και πάλι τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και να ανεβάσει τις τιμές των βιομηχανικών προϊόντων σε μια κρίσιμη στιγμή στη μάχη για την καταπολέμηση του πληθωρισμού.

Και καθώς η κρίση κλιμακώνεται, οι συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία αυξάνονται. Τα πρώιμα στοιχεία είναι ήδη ανησυχητικά, καθώς το παγκόσμιο εμπόριο μειώθηκε κατά 1,3% τον Δεκέμβριο, σύμφωνα με το γερμανικό Ινστιτούτο Κίελου για την Παγκόσμια Οικονομία, με αφορμή την έρευνα για τις «συνέπειες των επιθέσεων σε φορτηγά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα».

Επίσης, τα έξοδα αποστολής έχουν αυξηθεί, γεγονός που θα μπορούσε τελικά να εμφανιστεί στις τιμές καταναλωτή. «Όσο περισσότερο επιμένουν οι διαταραχές, τόσο ισχυρότερες είναι οι στασιμοπληθωριστικές επιπτώσεις για την παγκόσμια οικονομία», έγραψε την περασμένη εβδομάδα στο X, ο επικεφαλής οικονομολόγος της Allianz, Mohamed A. El Erian, αναφερόμενος στον «τοξικό» συνδυασμό χαμηλής ή μηδενικής οικονομικής ανάπτυξης και υψηλού πληθωρισμού.

Η προειδοποίηση της Παγκόσμιας Τράπεζας

Ήδη δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που προειδοποιούν για τις επιπτώσεις της διακοπής της ναυσιπλοΐας μέσω της Ερυθράς Θάλασσας. Μάλιστα, η Παγκόσμια Τράπεζα προειδοποίησε ότι η διακοπή των βασικών ναυτιλιακών δρομολογίων «διαβρώνει τα δίκτυα ανεφοδιασμού και αυξάνει την πιθανότητα πληθωριστικών πιέσεων».

Έξι από τις 10 μεγαλύτερες ναυτιλιακές εταιρείες εμπορευματοκιβωτίων — συγκεκριμένα η Maersk, η MSC, η Hapag-Lloyd, η CMA CGM, η ZIM και η ONE — αποφεύγουν σε μεγάλο βαθμό ή πλήρως την Ερυθρά Θάλασσα λόγω της απειλής από τους μαχητές Χούθι. Επίσης, η BP ανακοίνωσε ότι «αποφάσισε να σταματήσει προσωρινά όλες τις διελεύσεις μέσω της Ερυθράς Θάλασσας», συμπεριλαμβανομένων των αποστολών πετρελαίου, υγρού φυσικού αερίου και άλλων προμηθειών ενέργειας.

Ο κίνδυνος για το πλήρωμα, το φορτίο και τα πλοία ανάγκασε τους μεταφορείς να επαναδρομολογήσουν τα πλοία γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας στη Νότια Αφρική, με αποτέλεσμα καθυστερήσεις έως και τρεις εβδομάδες. Ο διευθύνων σύμβουλος της Maersk, Vincent Clerc, δήλωσε μάλιστα στους Financial Times μέσα στην εβδομάδα ότι η αποκατάσταση της ασφαλούς διέλευσης μέσω της Ερυθράς Θάλασσας μπορεί να διαρκέσει «μήνες». «Θα μπορούσε να έχει πολύ σημαντικές συνέπειες στην παγκόσμια (οικονομική) ανάπτυξη», πρόσθεσε.

Ανάλογα με το τι αποφασίζουν να κάνουν οι εταιρείες, θα πρέπει να προσθέσουν περισσότερα πλοία για να καλύψουν τον επιπλέον χρόνο ή να κάψουν περισσότερα καύσιμα για το μεγαλύτερο ταξίδι και εάν αποφασίσουν να πάνε πιο γρήγορα για να ανταποκριθούν στα δρομολόγιά τους – και τα δύο θα απελευθέρωναν περισσότερη κλιματική αλλαγή διοξείδιο του άνθρακα, εκτίμησε η Drewry, μια εταιρεία συμβούλων ναυτιλιακής έρευνας.

Λεπτές ισορροπίες

Οι περισσότεροι αναλυτές φοβούνται την κλιμάκωση του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς σε μια ευρύτερη περιφερειακή σύγκρουση ή εάν οι Χούθι αποφασίσουν να ανακατευθύνουν τις επιθέσεις τους προς πετρελαιοφόρα και φορτηγά χύδην φορτίου — τα οποία μεταφέρουν κρίσιμες πρώτες ύλες όπως σιδηρομετάλλευμα, σιτηρά και ξυλεία. Οι συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία θα είναι συνολικά πιο σοβαρές σε αυτήν την περίπτωση.

«Σε ένα περιβάλλον κλιμακούμενων συγκρούσεων, ο ενεργειακός εφοδιασμός θα μπορούσε επίσης να διαταραχθεί σημαντικά, οδηγώντας σε άνοδο των τιμών της ενέργειας», προστίθεται στην έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας. «Αυτό θα είχε σημαντικές επιπτώσεις στις τιμές άλλων εμπορευμάτων».

Για την απειλή στις τιμές της ενέργειας, αναφέρει και η Capital Economics. «Ενώ οι ίδιες οι τρέχουσες διαταραχές στη ναυτιλία είναι απίθανο να διαταράξουν την παγκόσμια τάση πτώσης του πληθωρισμού, μια αξιοσημείωτη κλιμάκωση της υποκείμενης στρατιωτικής σύγκρουσης θα μπορούσε να αυξήσει τις τιμές της ενέργειας, οι οποίες θα μετακυλιστούν στους καταναλωτές», ανέφερε σε ανάλυσή της.

Η Oxford Economics αναμένει επίσης ότι ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να μειώνεται, αλλά εξακολουθεί να βλέπει έναν ανοδικό κίνδυνο για τις τιμές. Εάν το κόστος μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων παραμείνει γύρω από τα τρέχοντα επίπεδα – σχεδόν διπλάσιο από το επίπεδο των αρχών Δεκεμβρίου – αυτό μπορεί να αυξήσει τον παγκόσμιο πληθωρισμό κατά περίπου 0,6 ποσοστιαίες μονάδες, εκτίμησε.

Ήδη άλλωστε, ορισμένες ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν μεταφέρει τις αποστολές τους γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. «Αυτό είχε ως αποτέλεσμα υψηλότερο κόστος και καθυστερήσεις περίπου δύο εβδομάδων», ανέφερε η Ευρωπαϊκή Ένωση Κατασκευαστών Αυτοκινήτων.

Και έμποροι λιανικής, όπως η σουηδική εταιρεία επίπλων Ikea, έχουν προειδοποιήσει για καθυστερήσεις στην αποστολή και πιθανές ελλείψεις ορισμένων προϊόντων. Ομοίως, η βρετανική εταιρεία λιανικής πώλησης ρούχων Next δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι «οι δυσκολίες με την πρόσβαση στη Διώρυγα του Σουέζ, εάν συνεχιστούν, είναι πιθανό να προκαλέσουν κάποιες καθυστερήσεις στις παραδόσεις αποθεμάτων στις αρχές του έτους».

Η κατάσταση θα μπορούσε να επιδεινωθεί τις επόμενες εβδομάδες, καθώς αυξάνονται οι παραγγελίες από την Κίνα πριν κλείσουν τα εργοστάσια για τις διακοπές της Σεληνιακής Πρωτοχρονιάς της χώρας στις 10 Φεβρουαρίου.

Συνολική κρίση

Εκτός από την αύξηση των ναύλων από τις επιθέσεις στην Ερυθρά Θάλασσα, οι αερομεταφορείς επιβάλλουν πρόσθετες χρεώσεις έκτακτης ανάγκης. Οι «all-in τιμές» των 5.000-8.000 δολαρίων ανά εμπορευματοκιβώτιο για μεγάλες εμπορικές διαδρομές που προέρχονται από την Ασία είναι 2,5 έως 4 φορές υψηλότερα τα «κανονικά επίπεδα» για αυτήν την εποχή του χρόνου, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Judah Levine, επικεφαλής έρευνας στην εταιρεία logistics Freightos.

Ωστόσο, αυτό εξακολουθεί να είναι 45%-75% κάτω από την «αιχμή της πανδημίας» στα τέλη του 2021, σημείωσε ο Levine. Τότε, η αυξανόμενη ζήτηση για αγαθά από τους καταναλωτές προσέκρουσε στα σημεία συμφόρησης της προσφοράς, που κυμαίνονταν από ελλείψεις εμπορευματοκιβωτίων έως συμφόρηση λιμανιών.

Η κατάρρευση της Διώρυγας του Σουέζ προσθέτει στα υπάρχοντα προβλήματα στη ναυτιλία, με την κυκλοφορία μέσω της ζωτικής σημασίας Διώρυγας του Παναμά να έχει ήδη περιοριστεί λόγω σοβαρής ξηρασίας.

«Για τις εταιρείες που προσπαθούν να μεταφέρουν αγαθά σε όλο τον κόσμο, έχουμε μια πλήρη κρίση αυτή τη στιγμή — δεν μπορούν να βασιστούν στη Διώρυγα του Παναμά (και) δεν μπορούν να βασιστούν στη Διώρυγα του Σουέζ», δήλωσε προ ημερών στο CNN η Carolina Klint, διευθύντρια εμπορίου για την Ευρώπη στην Marsh McLennan, μια εταιρεία επαγγελματικών υπηρεσιών.

Τουλάχιστον προς το παρόν, τα μεγάλα λιμάνια στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες – συμπεριλαμβανομένου του λιμανιού του Ρότερνταμ, του λιμανιού του Λος Άντζελες και του λιμανιού της Νέας Υόρκης και του Νιου Τζέρσεϊ – έχουν περιορισμένες επιπτώσεις από την κρίση της Ερυθράς Θάλασσας. Αλλά είναι σε υψηλό επίπεδο συναγερμού για πιθανές επιπτώσεις.