Παγκόσμιο Εμπόριο: Το «μποτιλιάρισμα» των 270 δισ. δολ. στον Παναμά

Εμπορεύματα αξίας περίπου 270 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως διακινούνται κάθε χρόνια μέσω της Διώρυγας του Παναμάς, η οποία αποτελεί τον εμπορικό δρόμο για το 40% της συνολικής κυκλοφορίας εμπορευματοκιβωτίων στις ΗΠΑ.

Τους τελευταίους μήνες η κρίσιμη αυτή πλωτή οδός αντιμετωπίζει μια καθηλωτική ξηρασία, που επιδεινώνεται από την κλιματική αλλαγή και τους περιορισμούς στις υποδομές. Η στάθμη των υδάτων είναι τόσο χαμηλή που η Αρχή της Διώρυγας του Παναμά περιορίζει τον αριθμό των πλοίων που μπορούν να διέρχονται καθημερινά, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται τεράστιες ουρές.  Και καθώς η ουρά μεγαλώνει, επικρατούν τα «γρηγορόσημα» με ολοένα και περισσότερες εταιρείες να πληρώνουν αδρά και λάβουν αυξημένη προτεραιότητα.

Τα ταραγμένα νερά της παγκόσμιας ναυτιλίας – Οι προκλήσεις από το Σουέζ στον Παναμά

Ο δημοσιογράφος του Bloomberg, Peter Millard, ταξίδεψε στον Παναμά για να καταλάβει πώς η ξηρασία ταράζει την παγκόσμια ναυτιλία και επηρεάζει τους ντόπιους. Και μοιράζεται την εμπειρία του αλλά και τις λύσεις που προκρίνονται: από τις πειραματικές ιδέες μέχρι την πολιτικά γεμάτη επιλογή να χτίσει μια νέα δεξαμενή και να πλημμυρίσει γειτονικά εδάφη. Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις. Αλλά με τόσο μεγάλη κυκλοφοριακή συμφόρηση, το να ρέει ξανά το κανάλι γίνεται πιο επείγον.

Δείτε την πρωινή εικόνα από το Marine Traffic

«Το κανάλι του Παναμά είναι μια τεχνητή πλωτή οδός που συνδέει τον Ατλαντικό Ωκεανό με τον Ειρηνικό Ωκεανό. Διασχίζει ακριβώς τη μέση του Παναμά — και για περισσότερο από έναν αιώνα, είναι ένας από τους κύριους δρόμους για το παγκόσμιο εμπόριο» γράφει χαρακτηριστικά το Bloomberg και προσθέτει: «Η Διώρυγα του Παναμά μεταφέρει συνολικά φορτίο αξίας περίπου 270 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως. Και το 40% της συνολικής κίνησης εμπορευματοκιβωτίων στις ΗΠΑ ταξιδεύει μέσω του καναλιού»

Ο Μίλαρντ υπογραμμίζει στο Podcast του Bloomberg,  ότι κανονικά περνούν από τη διώρυγα 36 έως 38 πλοία την ημέρα, αλλά πλέον ο αριθμός αυτός μετά βίας ξεπερνά τα είκοσι.

«Το Κανάλι του Παναμά καταναλώνει τρεις φορές περισσότερο νερό από την πόλη της Νέας Υόρκης… σε μια μέρα. Τα πλοία χρειάζονται αυτούς τους μεγάλους όγκους νερού για να μπορούν να επιπλέουν αποτελεσματικά μέσα από το κανάλι και αυτή τη στιγμή — δεν υπάρχει αρκετό νερό για όλα αυτά» υπογραμμίζει.

Το κανάλι του Παναμά άνοιξε για πρώτη φορά το 1914, και ως τεχνητή πλωτή οδός, ήταν ένα κατόρθωμα της μηχανικής. Η δημιουργία του απαιτούσε την κοπή ενός δάσους και την άντληση νερού από τα κοντινά ποτάμια. Αυτά τα ποτάμια στη συνέχεια κατευθύνθηκαν στη λίμνη Gatun, η οποία είναι η κύρια δεξαμενή που τροφοδοτεί το νερό στο κανάλι. Όταν ο Μίλαρντ κατέβηκε για να επισκεφθεί το κανάλι, είδε ότι τα επίπεδα του νερού στη λίμνη Gatun ήταν απίστευτα χαμηλά. Τόσο χαμηλά… μπορούσε να δει τα απομεινάρια από το δάσος που ήταν κάποτε εκεί.

Σύμφωνα με το Bloomberg o Παναμάς βιώνει μια ξηρασία που έχει ενταθεί με το κλιματικό φαινόμενο Ελ Νίνιο. Και το πρόβλημα επιδεινώνεται από την επέκταση του καναλιού που ολοκληρώθηκε το 2016. Για αυτήν την επέκταση, η αρχή της διώρυγας πρόσθεσε περισσότερες υποδοχές στο κανάλι για να φιλοξενήσει περισσότερα πλοία και μεγαλύτερα σκάφη. Οι αξιωματούχοι του καναλιού ήλπιζαν ότι αυτό θα έφερνε περισσότερες επιχειρήσεις — αλλά υπήρχε μεγάλο πρόβλημα. Κι αυτό γιατί δεν εξασφάλισαν άλλη πηγή νερού για άντληση στη λίμνη.

«Με άλλα λόγια — κάλεσαν περισσότερους ανθρώπους στο πάρτι αλλά ξέχασαν να αγοράσουν επιπλέον βαρέλια. Τώρα, το κανάλι βλέπει τις συνέπειες» αναφέρει η δημοσιογράφος του Bloomberg Σάρα Χόλντερ, που συνομιλεί με τον Μίλαρντ στο Podcast και προσθέτει ότι χωρίς αρκετό νερό, η Αρχή της Διώρυγας του Παναμά αναγκάστηκε να θέσει σε εφαρμογή τους περιορισμούς που βλέπουμε τώρα – που περιορίζουν τον αριθμό των πλοίων που μπορούν να περάσουν μέσα σε μια μέρα. Και αυτοί οι περιορισμοί για το πόσα πλοία μπορούν να περάσουν σημαίνουν ότι όλα πρέπει να περιμένουν περισσότερο. Έτσι, τα πράγματα σε αυτά τα φορτηγά πλοία χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να φτάσουν στον προορισμό τους.

Γρηγορόσημα δισεκατομμυρίων

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ το πραγματικό πρόβλημα είναι εάν το πλοίο μεταφέρει ευπαθή προϊόντα, για παράδειγμα φρούτα, που πρέπει να αποσταλούν μια συγκεκριμένη εποχή του χρόνου.

Προκειμένου να βρεθεί μια λύση σε αυτό η αρχή της διώρυγας αποφάσισε να χρεώνει τα πλοία που ήθελαν να διασχίσουν το κανάλι γρηγορότερα με ένα τέλος επίσπευσης. Εκτιμάται ότι μόνο τον Νοέμβριο, οι ναυτιλιακές εταιρείες πλήρωσαν συνολικά 235 εκατομμύρια δολάρια σε αυτά τα τέλη. Και οι πελάτες που πληρώνουν τα περισσότερα είναι οι παραγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου.

«Το θέμα είναι ότι θα πρέπει να πληρώσουν ένα τεράστιο πρόστιμο εάν φτάσουν στον πελάτη τους αργά. Και έτσι αποφάσισαν ότι, εντάξει, θα πληρώσουμε ό,τι πρέπει. Είναι οι πελάτες που έχουν πληρώσει τα περισσότερα, για να μπουν στη σειρά».

Ωστόσο, αυτή δεν είναι μια βιώσιμη λύση. Ορισμένοι αποστολείς που δεν είναι πρόθυμοι ή δεν μπορούν να πληρώσουν για να πηδήξουν τη γραμμή, μεταφέρουν ήδη το φορτίο τους σε άλλες διαδρομές. Τώρα στέλνουν τα πλοία τους γύρω από τα νότια άκρα της Αφρικής και της Νότιας Αμερικής ή μέσω της πολυσύχναστης διώρυγας του Σουέζ. Αυτές οι άλλες διαδρομές διαρκούν περισσότερο και στο Σουέζ, υπάρχουν πλέον ανησυχίες για την ασφάλεια. Αλλά με αυτού του είδους τις καθυστερήσεις στη Διώρυγα του Παναμά – οι ναυλωτές είναι όλο και πιο πρόθυμοι να αναζητήσουν άλλους τρόπους. Και αν όλο και λιγότερα πλοία περνούν από το κανάλι — αυτό είναι πραγματικό πρόβλημα για τον Παναμά. Το κανάλι είναι η μεγαλύτερη πηγή εσόδων του Παναμά, φέρνοντας 4,3 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022 και χιλιάδες θέσεις εργασίας.