Κρατικά Ταμεία Επενδύσεων: Το αστρονομικό ποσό που επενδύουν [γραφήματα]

Στην παγκόσμια οικονομική σφαίρα, εκτός από εκατομμύρια δρώντες που αναπτύσσουν επιχειρηματική δραστηριότητα κινητοποιώντας κεφάλαια και πόρους, υπάρχουν και μερικές δεκάδες κρατικών οργανισμών που επιδιώκουν και εκείνοι τη μεγιστοποίηση των κερδών τους.

Και μάλιστα με αποτελέσματα που όχι μόνον εντυπωσιάζουν αλλά -κυρίως- δημιουργούν προστιθέμενη αξία στις χώρες καταγωγής και μεγιστοποιούν την εθνική ισχύ, μέγεθος με ιδιαίτερη βαρύτητα στις διεθνείς σχέσεις.

Παγκόσμια φτώχεια: Η αλήθεια πίσω από τους αριθμούς

Ταυτόχρονα, διαχέουν πλούτο σε περισσότερους και διαμορφώνουν συνθήκες κοινωνικής και οικονομικής ευημερίας ενω η δημιουργία και η αξιοποίηση πλούτου είναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της ισχύος των κρατών, η οποία είναι αλληλένδετη με τα οικονομικά συμφέροντα όπως και με τη στρατιωτική ισχύ.

Τα κρατικά ταμεία επενδύσεων είναι από τους μεγαλύτερους παράγοντες μόχλευσης κεφαλαίων στον κόσμο, επηρεάζουν συχνά και με άμεσο τρόπο τις αγορές και αρκετές φορές δημιουργούν «δρόμους» που αδυνατούν ή δεν θέλουν να ανοίξουν τα ιδιωτικά κεφάλαια.

Η ευρωστία και η δύναμη των Sovereign Wealth Fund (SWF) είναι συνισταμένη των κεφαλαίων (ή πόρων όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο) που διαθέτουν αλλά και των τοποθετήσεών τους.

Συχνά οι δεύτερες γίνονται οδηγός και επηρεάζουν τις αποφάσεις ευρύτερων συνόλων ακόμα και κυβερνήσεων. Πολλές φορές οι επενδύσεις τους σε διαφορετικούς τομείς όπως η υγεία ή το περιβάλλον, διαμορφώνουν ανάλογα και τις μελλοντικές εξελίξεις ή ακόμα δημιουργούν τάσεις που ακολουθούν όλο και περισσότεροι.

Περιουσία τρισεκατομμυρίων δολαρίων

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Global SWF , τα Sovereign Wealth Funds (SWFs) έχουν σημερνή κορυφή στα 11,2 τρισ. Δολάρια (ΗΠΑ), τα δημόσια συνταξιοδοτικά ταμεία (PPFs) αύξησαν τα περιουσιακά τους στοιχεία σε 23,1 τρισεκατομμύρια δολάρια και οι Κεντρικές Τράπεζες (ΚΤ) παρέμειναν σχεδόν σταθερές στα 15,4 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ. Συνολικά, τα ποσά που επενδύονται φθάνουν πλέον τα 50 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Σήμερα, τα προς διαχείριση κεφάλαια των μεγαλύτερων κρατικών επενδυτικών ταμείων, ξεπερνούν το ιλιγγιώδες ποσό των 10 τρισεκατομμυρίων δολαρίων (ΗΠΑ).

Από τον Σεπτέμβριο του 2021, οι πέντε κορυφαίες χώρες με βάση τα κεφάλαια των κρατικών επενδυτικών κεφαλαίων είναι η Κίνα (3,0 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ), τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ), η Νορβηγία (1,4 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ), η Σιγκαπούρη (1,0 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ) και το Κουβέιτ (0,7 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ) , σύμφωνα με το Global SWF.

Το 2023 ήταν μια ενδιαφέρουσα χρονιά για τη δραστηριότητα των κρατικών επενδυτικών ταμείων (SWF) και ειδικά τις νέες τοποθετήσεις των μεγάλων ταμείων. Για πρωτη φορά μετα από έξι χρόνια ένα από τα πιο εύρωστα και «δραστήρια» , το GIC της Σιγκαπούρης μείωσε τη δραστηριότητα του , τόσο σε όγκο όσο και σε αξία (-46%).

Στον πίνακα φαίνεται η «πρωτιά» του PIF της Σαουδικής Αραβίας, το οποίο έχει πλέον βαρύ αποτύπωμα , τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Στο εσωτερικό, επιδίωξε συχνές συμφωνίες και κοινοπραξίες για να συνεχίσει να προωθεί την εγχώρια οικονομία προς το Vision 2030, ένα σχέδιο που αποτελεί και «στοίχημα» για το Βασίλειο και τον ίδιο τον πρίγκηπα διάδοχο Mohammed bin Salman και ουσιαστικά είναι η προσπάθεια διαφοροποίησης (ή από-πετρελαιοποίησης) της οικονομίας του μεγαλύτερου εξαγωγέα πετρελαίου στον κόσμο έως το 2030.

Επενδύσεις σε νικέλιο αλλά και σε ξενοδοχεία και gaming!

Στο εξωτερικό, το PIF έκλεισε επενδύσεις στον τομέα του gaming, στην Scopely στις ΗΠΑ και στη Nintendo (το γνωστό γίγαντα των ηλεκτρονικών παιχνιδιών) στην Ιαπωνία.

Επίσης, οι επενδύσεις του Σαουδαραβικού ταμείου κατευθύνθηκαν στη Βραζιλία (στη Vale Basic Materials , εξόρυξη και παραγωγή νικελίου) αλλά και στο Ηνωμένο Βασίλειο , στο αεροδρόμιο Heathrow και τα ξενοδοχεία «Rocco Forte», με μονάδες εκτός από τη Βρετανία, στην Ιταλία αλλά και τη Ρωσία.

Την έντονη δραστηριότητα του Σαουδαραβικού PIF ακολούθησαν άλλα τέσσερα ταμεία από την περιοχή, της ομάδα των «Oil Five» SWF του αραβικού κόλπου: Τα ADIA, Mubadala και ADQ του Άμπου Ντάμπι (ΗΑΕ) και το QIA του Κατάρ, το οποίο πέρυσι επένδυσε , μεταξύ άλλων και στην Τουρκία διευκολύνοντας τον πρόεδρο Ρ.Τ.Ερντογάν σε μια περίοδο που η οικονομία της γειτονικής χώρας ήταν σε κατάσταση «ασφυξίας» λόγω υψηλού πληθωρισμού και «βύθισης» των συναλλαγματικών διαθεσίμων.

Τον πίνακα του «TOP 10» , συμπληρώνουν τρία καναδικά funds (CPP, BCI, OTPP) και η Temasek (Σιγκαπούρη) ένα από τα μεγαλύτερα κρατικά επενδυτικά ταμεία του κόσμου με παράδοση πλέον σχεδόν μισού αιώνα και σχεδόν σταθερά εντυπωσιακές επιδόσεις και αποδόσεις …

Γεγονός είναι πως πέρυσι τα κρατικά επενδυτικά ταμεία της αραβικής χερσονήσου αύξησαν την κυριαρχία τους στην παγκόσμια δραστηριότητα συναλλαγών, σε βάρος των κεφαλαίων της Σιγκαπούρης και του Καναδά, και αντιπροσωπεύουν πλέον το 40% της συνολικής επενδυτικής αξίας που αναπτύσσεται από Sovereign Investors.

Οι διεθνείς τάσεις

Η πορεία δημιουργίας και ανάπτυξης των κρατικών ταμείων δεν είναι πάντα ομαλή. Πολλοί, ήδη από τις αρχές του 2023, ανέμεναν τη δραστηριοποίηση του «αμφιλεγόμενου» κρατικού επενδυτικού ταμείου Maharlika των Φιλιππίνων. Η έναρξη λειτουργίας του ανεστάλη με απόφαση του προέδρου της χώρας Ferdinand Marcos Jr -ο οποίος επικαλέστηκε την ανάγκη (το ταμείο) να καταστεί ασφαλές- αλλά και κάτω απο την πίεση που διαμόρφωσε η καχυποψία καθώς και οι έντονες αντιδράσεις της αντιπολίτευσης.

Ενδεικτικό πάντως των τάσεων που επικρατούν διεθνώς είναι η προσπάθεια ακόμα και μικρών – και όχι μόνον με πληθυσμιακούς όρους – κρατών να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες των κρατικών επενδυτικών ταμείων.

Είναι χαρακτηριστικό πως προσπάθεια δημιουργίας SWF άρχισε και το Κόσοβο (SFRK) , οντότητα που ακόμα δεν έχει το status αλλά ούτε και την αναγνώριση των Ηνωμένων Εθνών ενώ ακόμη και εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης υπάρχουν πέντε κράτη-μέλη , που παρά την εν εξελίξει προσπάθεια ένταξης των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ, δεν έχουν ακόμη αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του Κοσόβου όπως η Κύπρος, η Ελλάδα, η Ρουμανία, η Σλοβακία και η Ισπανία.

Συνολικές νέες τοποθετήσεις 205 δις.δολαρίων

Τα SWF ανέπτυξαν πέρυσι σε επενδύσεις 124,7 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ (-20% λιγότερα από το 2022) σε 324 συμφωνίες (-24% μειωμένα από το 2022) ενώ τα πέντε πιο ενεργά αμοιβαία κεφάλαια της Μέσης Ανατολής ήταν η «λοκομοτίβα» της δραστηριότητα των SWF παγκοσμίως και συνέχισαν να κατακτούν μεγαλύτερες περιοχές της αγοράς ενώ την ίδια περίοδο, επιβραδύνθηκε η δραστηριότητα των αμοιβαίων κεφαλαίων της Σιγκαπούρης.

Τα επενδυτικά συνταξιοδοτικά ταμεία Public Pension Fund ( PPF ) επένδυσαν κατα τη διάρκεια του 2023,  80,4 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ (-26% χαμηλότερα από το 2022) σε 268 συμφωνίες (-17% μείωση από το 2022). Χαρακτηριστική εδω ήταν και η «υποτονική» δραστηριότητα των καναδικών ταμείων.