Ταμείο Ανάκαμψης: «Μάχη» με τον χρόνο για τους πόρους

Αγώνα δρόμου να προλάβει το κρίσιμο 2026 – έτος κατά το οποίο ολοκληρώνεται το Ταμείο Ανάκαμψης– δίνει η κυβέρνηση όπως παραδέχεται η ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Η πρόκληση της δημόσιας διοίκησης είναι να προχωρήσουν τα ορόσημα ώστε να ολοκληρωθούν τα αιτήματα προς την ΕΕ και να απορροφηθούν τα  χρήματα των επιδοτήσεων για δημόσια κυρίως έργα, και όχι μόνον οι πόροι από το σκέλος των δανείων.

Η υλοποίηση των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης παραμένει ένας διαρκής αγώνας, όπως ανέφερε ο αναπληρωτής υπουργός Νίκος Παπαθανάσης, ενώ η ηγεσία έριξε τις ευθύνες για κάποιες καθυστερήσεις στην απόδοση δικαιοσύνης, οι οποίες δημιουργούν ζητήματα στην ομαλή ροή της διαδικασίας.

Ως προς τις φυσικές καταστροφές, τα περίπου 3,5 δισ. ευρώ φτάνει το κόστος της ζημιάς στη Θεσσαλία και τα περί τα 2,5 δισ. ευρώ είναι το κόστος των ζημιών σε υποδομές και 1 δισ. ευρώ η κρατική αρωγή. Σύμφωνα με το υπουργείο, το ποσό θα καλυφθεί κατά 2 δισ. ευρώ από κοινοτικά κονδύλια.

Ψηφιακή μετάβαση: Αγώνας δρόμου για 70 έργα 1,5 δισ. – Ασφυκτικές οι προθεσμίες

Ο πήχης

“Ο πήχης είναι υψηλός για το 2024” ανέφερε χαρακτηριστικά ο αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Νίκος Παπαθανάσης κατά τη διάρκεια παρουσίασης των αποτελεσμάτων των επενδυτικών δράσεων. Το υπουργείο, σύμφωνα με τα όσα παρουσίασε η ηγεσία στη σημερινή συνέντευξη τύπου,  έχει να σηκώσει βαρύ φορτίο. Δεδομένου ότι η κυβέρνηση βασίζει το 60% του στόχου για ρυθ7μό  2,9% του ΑΕΠ το 2024 στην αύξηση των δημοσίων επενδύσεων  και ότι δίνει αγώνα δρόμου για να ολοκληρωθούν ορόσημα, όπως και να προχωρήσει το σκέλος των επιδοτήσεων και προκηρύξεων διαγωνισμών.  Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου ο υπουργός ανέφερε ότι το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων θα ανέλθει σε 12,2 δισ. ευρώ (+12%) το 2024.

Συνολικά 14,7 δισ. ευρώ έχουν εισρεύσει έως σήμερα στην Ελλάδα από το σύνολο των 36 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ εντός του 2024 προγραμματίζεται η υποβολή δύο ακόμα αιτημάτων πληρωμών συνολικού ύψους 7,2 δισ. ευρώ σε δάνεια και επιχορηγήσεις.

Διαμαρτυρίες για καθυστερήσεις

Ως προς κάποιες διαμαρτυρίες  για καθυστερήσεις σε  διαγωνισμούς και αν υπάρχουν ανησυχίες η ηγεσία του υπουργείου και  του Ταμείου Ανάκαμψης έκαναν αναφορές σε θέματα δικαστικά θέματα και δικαιοσύνης. Όπως τόνισαν από τη διοίκηση του Ταμείου, το σχέδιο από τη  φύση του είναι πολύ απαιτητικό και είναι πρώτη φορά που η δημόσια διοίκηση κινείται με εκταμιεύσεις βάσει των αποτελεσμάτων.  Κάποιες καθυστερήσεις  σε  ορόσημα, σύμφωνα με την ηγεσία του υπουργείου, αφορά και την  δικαιοσύνη και τις δικαστικές  διαδικασίες. Σύμφωνα με το αρμόδιο αναπληρωτή υπουργό  ήταν αγώνας το τρίο αίτημα και θα είναι το τέταρτο αίτημα. Είμαστε από κοντά και έχουμε εξαιρετική συνεργασία με τα υπουργεία ανέφερε. Ο κ. Παπαθανάσης υπογράμμισε δε ότι η προσπάθεια  εντάθηκε το τελευταίο  4μηνο.

Ερωτηθείς μάλιστα  αν η κυβέρνηση σκοπεύει να θέσει στην ΕΕ αίτημα παράτασης του Ταμείου αναφορικά με τα ορόσημα του Ταμείου Ανάκαμψης- με δεδομένο ότι τα δάνεια προχωρούν καλύτερα από τις επιδοτήσεις – ώστε η χώρα να προλάβει να απορροφήσει περίπου 13 δισ. Ευρώ έως τον Αύγουστο του 2026, ο κ. Παπαθανάσης τόνισε ότι η κυβέρνηση πορεύεται με βάση το ισχύον πλαίσιο.

Φυσικές καταστροφές

Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου  διαφαίνεται επίσης οι φυσικές  καταστροφές  αύξησαν τον προϋπολογισμό του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Πέρσι, επετεύχθη απορρόφηση 100% ε στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, που ανήλθε σε 11,2 δισ. Ευρώ. Ο αρχικός  προϋπολογισμός του ΠΔΕ να αυξήθηκε κατά 800 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 450 εκατ. ευρώ αφορούσαν σε φυσικές καταστροφές και τα 350 εκατ. ευρώ σε πληρωμές προγραμμάτων ΕΣΠΑ.

Το πρόγραμμα δημοσίων έργων με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης καταγράφει πληρωμές 2,1 δισ. ευρώ, ενώ συνολικά 14,7 δισ. ευρώ έχουν ήδη εκταμιευθεί, δηλαδή σε ποσοστό 8,1% του ΑΕΠ.

Για το σκέλος των επιχορηγήσεων έως τις 8 Ιανουαρίου του 2024 τα αιτήματα αφορούν στο 99% του προγράμματος και οι πληρωμές ανέρχονται σε 5,24 δισ. ευρώ επί του προϋπολογισμού των ενταγμένων έργων. Ως προς το δανειακό σκέλος, έως τις 8 Ιανουαρίου 2024, τα συμβασιοποιημένα δάνεια ανέρχονται σε 269 δάνεια, 10,26 δισ. Ευρώ.

Τα στοιχεία

Αναλυτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν σήμερα, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τυπου:

-Το ΕΣΠΑ της περιόδου 2014- 2020 είχε αρχική ευρωπαϊκή στήριξη ύψους 16 δισ. ευρώ και σήμερα ανέρχεται σε 19 δισ. Ευρώ.  Έως τις 31/12/2023 η λογιστική καταχώρηση ήταν στο 87% και θα υπερβεί το 100%. Οι συνολικές δαπάνες έως τις τελευταίες υποβολές αιτήσεων ανήλθαν σε 20,9 δισ. ευρώ ή 112%.

-Για το Ταμείο Ανάκαμψης στην χώρα εκταμιεύτηκαν 14,7 δισ. ευρώ.  Το πρόγραμμα δημοσίων έργων με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης καταγράφει πληρωμές 2,1 δισ. ευρώ, ενώ συνολικά 14,7 δισ. ευρώ έχουν ήδη εκταμιευτεί, δηλαδή σε ποσοστό 8,1% του ΑΕΠ Ο στόχος για το 2024 είναι να αιτηθεί η χώρα τα χρήματα σε δύο δόσεις και για το σκέλος των επιδοτήσεων 1 δισ. ευρώ και για το σκέλος των δανείων 2,6 δισ. Ευρώ. Αυτό θα συμβεί μία τον Απρίλιο και μία τον Σεπτέμβριο αντίστοιχα. Σχετικά με το πέμπτο αίτημα για το 2025, τα δάνεια θα είναι 2,3 δισ. και οι επιδοτήσεις 1,3 δισ. ευρώ.

-Στα τομεακά προγράμματα, η εκτέλεση είναι στο 97% των πόρων και θα ανέλθει στο 108%, με δημόσιες δαπάνες 8,3 δισ. ευρώ. Στις Υποδομές, με ενωσιακή στήριξη 3,9 δισ. ευρώ, η εκτέλεση είναι στο 93% και θα υπερβεί το 100%, στα 4,6 δισ. ευρώ. Στο Ανθρώπινο δυναμικό, η εκτέλεση είναι στο 98% και θα ανέλθει στο 110% ή 3,3 δισ. ευρώ. Για τον Δημόσιο Τομέα, η εκτέλεση είναι στο 99% και θα ανέλθει στο 100%, με δαπάνη 620 εκατ. ευρώ. Στην Αλιεία- Θάλασσα, η δαπάνη ανέρχεται σε 496 εκατ. Ευρώ

-Για την περίοδο 2021- 2027, οι προσκλήσεις ανέρχονται ήδη στο 1/3 του προϋπολογισμού, για έργα 5,4 δισ. ευρώ. Στα τομεακά είναι 160 εκατ. ευρώ, ενώ στο ανθρώπινο δυναμικό υπάρχουν προσκλήσεις άνω του 1 δισ. ευρώ.

Στη συνέντευξη συμμετείχαν ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ κ. Δημήτρης Σκάλκος, ο Ειδικός Γραμματέας Διαχείρισης Προγραμμάτων Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ταμείου Συνοχής κ. Γιώργος Ζερβός, η Ειδική Γραμματέας Διαχείρισης Προγραμμάτων Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου κ. Νίκη Δανδόλου, ο Διοικητής της Ειδικής Υπηρεσίας Συντονισμού Ταμείου Ανάκαμψης κ. Ορέστης Καβαλάκης και υπηρεσιακά στελέχη του Υπουργείου.

Ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ, κ. Δημήτρης Σκάλκος, μεταξύ άλλων, δήλωσε: «Η ολοκλήρωση της προγραμματικής περιόδου 2014-2020 συνοδεύτηκε από την επιτυχή πλήρη απορρόφηση όλων των διαθέσιμων πόρων για τα Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ και την αποτελεσματική αξιοποίησή τους σε δράσεις που συνέβαλαν αποφασιστικά στον παραγωγικό μετασχηματισμό της οικονομίας, την ανάπτυξη και τη συνοχή των περιφερειών της χώρας».

Ο Ειδικός Γραμματέας Διαχείρισης Προγραμμάτων ΕΤΠΑ-ΤΑ, κ. Γιώργος Ζερβός, σημείωσε: «Η επίτευξη όλων των τεθέντων ποιοτικών και ποσοτικών στόχων και το «ασφαλές» κλείσιμο των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2014-20, καταδεικνύει την αποτελεσματική διαχείριση των πόρων και τον άρτιο σχεδιασμό των αρμόδιων Διαχειριστικών Αρχών του Υπουργείου, προς όφελος της εθνικής οικονομίας και τελικά των πολιτών της χώρας. Ταυτόχρονα,προδιαγράφει την ανάλογη συνέχεια και για τα Προγράμματα της περιόδου 2021-27 για την επίτευξη των στόχων ανάπτυξης και ενίσχυσης της οικονομίας».

Η Ειδική Γραμματέας Διαχείρισης Προγραμμάτων ΕΚΤ, κα. Νίκη Δανδόλου, μεταξύ άλλων, ανέφερε: «Το ΕΣΠΑ 2014-2020 ολοκληρώθηκε επιτυχώς σε πανευρωπαϊκούς όρους. Με τους φορείς υλοποίησης και την καθοριστική συμβολή των Ειδικών Υπηρεσιών, η αναπτυξιακή πορεία διασφαλίστηκε, ενώ το ΕΣΠΑ αποτέλεσε βασικό εργαλείο αντιμετώπισης της πανδημίας. Οι ωφελούμενοι, άνεργοι, επιχειρήσεις, ευάλωτες ομάδες, γνωρίζουν. Τέλος, δέσμευσή μας είναι ο πήχυς να ανεβαίνει για το μέλλον. Μια δέσμευση ουσιαστική, πέρα από κανονιστική, έναντι των συμπολιτών μας».

Ο Διοικητής του Ταμείου Ανάκαμψης, κ. Ορέστης Καβαλάκης, τόνισε: «Το 2023 έκλεισε με σημαντικές εξελίξεις για την πορεία του Ταμείου Ανάκαμψης- Ελλάδα 2.0. Η χώρα μας έλαβε 3,6 δις ευρώ από την Ευρωπαϊκή Ένωση, εγκρίθηκε η αναθεώρηση του σχεδίου που πλέον έχει προϋπολογισμό 36 δισ ευρώ και οι πληρωμές για το σκέλος επιχορηγήσεων ξεπέρασαν τα 2 δισ ευρώ. Συνεχίζουμε με προσήλωση και με τους ίδιους εντατικούς ρυθμούς την προσπάθεια να αξιοποιήσουμε πλήρως αυτό το πολύτιμο χρηματοδοτικό εργαλείο».