PODCAST ΒΑΒΕΛ – Στρ. Παραδιάς (ΠΟΜΙΔΑ): Δεν υπάρχει φούσκα στην ελληνική κτηματαγορά – Χρειάζονται κίνητρα να ανοίξουν τα κλειστά ακίνητα

Τα χαρακτηριστικά της ελληνικής αγοράς real estate αυτή τη στιγμή δεν είναι τα χαρακτηριστικά μιας φούσκας και κυρίως δεν ήταν χαρακτηριστικά μιας φούσκας παρόμοιας με αυτές που ζήσαμε πριν από μερικά χρόνια, επισημαίνει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων Στράτος Παραδιάς.

Μιλώντας στο Podcast ΒΑΒΕΛ συγκρίνει την σημερινή περίοδο με την δεκαετία του 2000.  «Η φούσκα που ζήσαμε όλοι και που την πληρώσαμε πολύ ακριβά είχε βασιστεί, είχαν πάρει αέρα τα πανιά της κτηματαγοράς από τα δανεικά χρήματα στις τράπεζες, δάνεια αθρόα, δηλαδή περνούσες έξω από μια τράπεζα και σε φώναζαν μέσα να πάρεις δάνειο με το ζόρι. Σήμερα αυτό δεν υπάρχει. Σήμερα οι αγορές που γίνονται στην κτηματαγορά όλες χρηματοδοτούνται από ίδια χρήματα των αγοραστών, είτε είναι από δω, είτε είναι από το εξωτερικό. Τώρα, πόσο ακόμη η αγορά θα αρχίσει να ανεβαίνει και πόσο θα κατεβαίνει, αυτό είναι θέμα της ιδιορρυθμίας της χώρας, της δικής μας. Όσο η οικονομία μας πάει καλά, θα πάνε και τα ακίνητα, οι τιμές των ακινήτων καλά».

Γιατί μένουν χιλιάδες ακίνητα κλειστά

Αναφερόμενος στο τεράστιο πρόβλημα των κλειστών σπιτιών σε μια αγορά που η ζήτηση είναι τεράστια, ο κ. Παραδιάς έδωσε την δική του εξήγηση. «Αυτή τη στιγμή έχουμε τεράστιο αριθμό κλειστών σπιτιών, τα οποία οι ιδιοκτήτες τους δεν έχουν χρήματα να τα ανακαινίσουν ή ακόμη και αν οι οικονομίες τους φτάνουν οριακά να το ανακαινίσουν, δεν θέλουν να τα δώσουν, γιατί θα το πάρει η εφορία. Αυτά τα πρώτα σπίτια είναι κλειστά για μεγάλο διάστημα και θα παραμείνουν κλειστά».

Πρόσθεσε ακόμα, «ας μην ξεχνάμε ότι η σημερινή κυβέρνηση, ενώ μείωσε τους φορολογικούς συντελεστές, τις κλίμακες της εργασίας και της επιχειρηματικότητας, δεν πείραξε τους συντελεστές που είχε βάλει η προηγούμενη κυβέρνηση, ιδιαίτερα υψηλούς που φτάνουν μέχρι 45% για την κλίμακα των ενοικίων. Αν σε αυτό προσθέσει κανείς και τον ΕΝΦΙΑ και αν προσθέσει κανείς και ζημιές και απλήρωτα ενοίκια και όλα αυτά».

«Δεν υπάρχει το φαινόμενο, κραταω ένα σπίτι κλειστό από πείσμα ή από κάποια κερδοσκοπία. Υπάρχει ότι κρατάω ένα σπίτι κλειστό για να το πουλήσω. Υπάρχει ότι κρατάω ένα σπίτι κλειστό, γιατί η κόρη μου θα παντρευτεί σε 1 – 2 χρόνια και θα το χρειαστώ. Υπάρχει ότι το κρατάω κλειστό, γιατί δεν έχω λεφτά να το επισκευάσω. Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα, το σημερινό. Εμείς πιστεύουμε δηλαδή ότι αν η κυβέρνηση κάνει μια φορολογική παρέμβαση γενναία στο κομμάτι αυτό, μπορούμε να πούμε».

Η πρόταση για τα κλειστά ακίνητα

«Έχουμε κάνει μια πρόταση πολύ σοβαρή» επισημαίνει ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ για δεκάδες χιλιάδες, ίσως και εκατοντάδες χιλιάδες κλειστά ακίνητα.

«Υπάρχει μόνο ένας τρόπος, το κράτος να τα ανοίξει τα σπίτια αυτά, χωρίς να φτιάξει ούτε πρόγραμμα ειδικό, ούτε με εισοδηματικά κριτήρια, ούτε με τίποτα απολύτως. Να πει ότι αφού από τα σπίτια αυτά δεν έχω εισπράξει τίποτα τον τελευταίο χρόνο, το ’23, ήταν κλειστά όλο το’23 και θα παραμείνουν κλειστά. Αν εγώ δώσω το κίνητρο σε όποιον ιδιόκτητα νοικιάσει επί 3 χρόνια να τα νοικιάσει χωρίς φόρο εισοδήματος, οι πάντες θα σπεύσουν με κάθε τρόπο που μπορούν ή δεν μπορούν να τα ρίξουν στην αγορά. Τώρα που τα ενοίκια είναι καλά, βεβαίως με το που θα τα ρίξουν στην αγορά τα ενοίκια θα πέσουν. Γιατί από την ώρα που η προσφορά θα είναι τεράστια και από την ώρα που θα ανταγωνίζονται πλέον οι ιδιοκτήτες, ποιος θα πάρει τον καλό ενοικιαστή και όχι οι ενοικιαστές να ανταγωνίζονται αυτό που είναι σήμερα, ποιος θα μπει σε ένα σπίτι μέσα. Θα αλλάξει εντελώς η όψη της αγοράς. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος».

Στην πρόταση και η βραχυχρόνια μίσθωση

«Και σε αυτή την κατηγορία εμείς θα θέλαμε να προσθέσει το Υπουργείο Οικονομικών και όλους όσους μπήκαν στην βραχυχρόνια μη γνωρίζοντας πρόσωπα και πράγματα, διέθεσαν λεφτά να ανακαινίσουν σπίτια παλιά, τα έκαναν κουφέτα πραγματικά, αλλά την πάτησαν, γιατί είτε οι ίδιοι δεν ήξεραν να μανατζάρουν, γιατί δεν είναι εύκολο το airbnb, είτε το έστησαν σε ένα μέρος ακατάλληλο εντελώς από πλευράς χωροταξικής. Αυτοί όλοι αν μπουν μέσα με το ίδιο προνόμιο 3 χρόνια να μη πληρώσουν, νομίζω ότι θα αλλάξει εντελώς η όψη της αγοράς, υπέρ των ενοικιαστών, υπέρ της κοινωνίας και υπέρ της κυβέρνησης, που χωρίς να δαπανήσει χρήματα, θα λύσει ένα τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να λύσεις το πρόβλημα της έλλειψης προσφοράς, παρά μόνο να την αυξήσεις. Τις τιμές. δεν μπορείς να της χαλιναγωγήσεις. Πρέπει η ίδια η αγορά να τις φέρει και εδώ τα ενοίκια, να μην το ξεχνάμε όλοι  δεν τα προσδιορίζουν οι ιδιοκτήτες που τα ζητάνε, δεν μπορεί να ζητάει κάποιος ότι θέλει, τα προσδιορίζουν και αυτοί που τα δίνουν, καλώς ή κακώς έτσι είναι. Αν λοιπόν θέλουμε να γίνει κάτι, αυτό είναι το κράτος να καταλάβει ότι δεν έχει λόγο να επιμένει σε έσοδα, τα οποία δεν θα εισπράξει ποτέ, να κάνει μια γενναία κίνηση, μια γενναία χειρονομία και να ανοίξει η αγορά, να βγουν όλα τα σπίτια στην αγορά».

Είχε εφαρμοσθεί το 1999

«Αυτό να έχετε υπόψη σας ότι το είχαμε σκεφτεί και το είχα προτείνει εγώ στην κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, το 1999, τότε που έγιναν οι σεισμοί, όπου ένα σωρό ιδιοκτήτες ακινήτων βρέθηκαν να ψάχνουν σπίτι, επειδή είχαν γίνει φοβερές ζημιές στα σπίτια. Και τότε λοιπόν, μέσα στις προτάσεις που καταθέσαμε ήταν επί 15 μήνες, δηλαδή 3 μήνες μέχρι να κλείσει το ‘99 και όλο το 2000 να είναι αφορολόγητα τα μισθώματα των σεισμοπαθών. Και πράγματι εν ριπή οφθαλμού άνοιξε η αγορά, νοικιάστηκαν όλα τα σπίτια. Και σε λογικές τιμές φυσικά, διότι όλοι ήθελαν να προλάβουν κάποιον ενοικιαστή που τον έβλεπαν να τους κάνει και να μην τους τον πάρει κάποιος άλλος».

Υπάρχει απληστία στα ενοίκια

Δεν πρέπει να υποτιμούμε τη δυνατότητα των ανθρώπων να συνεννοούνται μεταξύ τους, επισημαίνει ο κ. Παραδιάς αναφερόμενος στο θέμα των ενοικίων αναγνωρίζοντας ότι υπάρχει από κάποιους ιδιοκτήτες απληστεία.  Προσθέτει ωστόσο ότι υπάρχουν ακραίοι και από τις δύο μεριές. «Ο πολύς ο κόσμος ξέρει και συμβιβάζεται και στο θέμα των μισθώσεων θα πρέπει να σου πω το εξής, όλοι μιλάμε και εσείς οι δημοσιογράφοι, για μια αγγελία που έβαλε κάποιος ότι ένα δυάρι στην Πεύκη ζητάει 900€ το μήνα και το βγάζεις στα μανταλάκια και λες κοίταξε εδώ ο παλιάνθρωπος, κλπ. Αυτό όμως που δεν ξέρεις εσύ είναι ότι σε αυτη την ίδια περιοχή μέσα είναι άλλοι 5000 ενοικιαστές που είναι με 4 κατοστάρικα μέσα και με 5 και είναι 15 χρόνια – 20 χρόνια κάποιος. Το πρόβλημα το έχουν τα νέα ζευγάρια, οι παλιοί ενοικιαστές είναι γνωστοί με τους ιδιοκτήτες. Ο ιδιοκτήτης ξέρει ότι αν θέλει να πάρει σίγουρα το ενοίκιό του, το ενοίκιο πρέπει να είναι ένα χαμηλό, φιλικό, να το παίρνει 1η του μηνός, να έχει το κεφάλι του ήσυχο. Αυτός που ξέρει δεν μπαίνει σε περιπέτειες και σε τυχοδιωκτισμούς. Όποιος δεν ξέρει μπορεί να κάνει τέτοια λάθη, αλλά αυτή είναι μια μειοψηφία. Και όμως εσύ σαν δημοσιογράφος, δεν σε ενδιαφέρει εσένα αυτός που κάθεται μέσα με 3 κατοστάρικα ή 4. Το πρόβλημα είναι ότι εσύ κάνεις καλά τη δουλειά σου και το προβάλλεις αυτό. Εγώ όμως είμαι υποχρεωμένος να σου πω ότι αυτό που κάνεις εσύ και ο κάθε συνάδελφός σου κρεμάει τους ενοικιαστές».

Για το τέλος διαμονής στις βραχυχρόνιες μισθώσεις

«Έβαλαν 2 τέλη η είσπραξη των οποίων θα αποτελέσει θέμα, πρόβλημα, διαδικαστικό, πολύ ζόρικο. Έχουν βγει κάποιοι εγκύκλιοι. Πολύς κόσμος έχει ζοριστεί πολύ με αυτή την ιστορία. Ας πούμε, το τέλος διαμονής το πληρώνει ο διαμείνας φεύγοντας. Στα πιο πολλά όμως airbnb το check in – check out γίνονται αυτόματα, γιατί αυτός που θα έρθει και ξέρει τη διεύθυνση μπαίνοντας μέσα πατάει ένα κωδικο, μπαίνει μεσα και μετά τραβάει την πόρτα και φεύγει πού θα τον βρεις να του πάρεις; Άρα θα τα πληρώσεις από την τσέπη σου. Δεν έχει εγγυηθεί σε κανέναν η ζωή ότι αυτό που θα κάνεις σε όλη τη ζωή σου θα είναι χωρίς ανταγωνισμό. Όλοι μας υποκείμεθα στους κανόνες του ανταγωνισμού και αυτό είναι ένα καινούργιο κομμάτι τουριστικού προϊόντος, το οποίο η χώρα μας ούτε να απαρνηθεί μπορεί ούτε θα ήταν λογικό να επιχειρήσει να το πατάξει, επειδή το ζητάει μια άλλη επαγγελματική κατηγορία. Άλλο είναι το κοινό της μιας και άλλο το κοινό της άλλης δραστηριότητας».

Η πλήρης απομαγνητοφώνηση της συνέντευξης που έδωσε στο PODCAST ΒΑΒΕΛ ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ Στράτος Παραδιάς:

Ν. Φιλιππίδης

Καλώς ήρθες! Γεια σου Στράτο, γεια σου Πρόεδρε.

Σ. Παραδιάς

Νίκο, καλησπέρα. Χαίρομαι που με κάλεσες εδώ. Θα σου πω εισαγωγικά ότι πριν από 40 χρόνια, όταν ξεκίνησα με τους συνεργάτες μου να φτιάξουμε την Π.ΟΜ.ΙΔ.Α. τους είπα ελάτε, μπορεί να μην πετύχουμε τίποτα, αλλά ένα σας υπόσχομαι μόνο, ότι δεν θα πλήξουμε ποτέ, γιατί το ακίνητο είναι ένα αγαθό το οποίο είναι τόσο βαθιά μέσα στην κοινωνία, στην οικονομία, στην πολιτική, στη δημόσια και στην ιδιωτική ζωή των ανθρώπων που δεν υπάρχει ίσως κάτι άλλο που να είναι τόσο βαθιά χωμένο και είναι ταυτόχρονα ένα ανθρώπινο δικαίωμα. Γιατί η ιδιοκτησία είναι ανθρώπινο δικαίωμα που προστατεύεται και από το Σύνταγμα και από τις διεθνείς συμβάσεις και παρόλα αυτά δεν γίνεται πάντοτε σεβαστό και ο αγώνας που κάνει η οργάνωση η δική μου και εγώ προσωπικά είναι ακριβώς αυτό το δικαίωμα που στην Ελλάδα η ιδιοκτησία έχει στηθεί με αγώνα, με ιδρώτα, με στερήσεις, με κόπο, με δανεισμό, με όπως θέλεις πες το, αλλά πάντως είναι ένα κτήμα του λαού. Δεν ανήκει σε μια ολιγαρχία ανθρώπων που κλείνουν το μάτι ενός στον άλλον και να κατεβάζουν τις τιμές και αυτό πρέπει να το σκέφτονται και να το σέβονται και όλες οι κυβερνήσεις και κάθε μορφή εξουσίας.

Ν. Φιλιππίδης

Εσύ έχεις ζήσει από τη θέση ευθύνης, την οποία κατέχεις εδώ και 4 δεκαετίες, μας είπες, όλο αυτό το θαύμα της ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα και όχι μόνο τα πάνω -κάτω της αγοράς, τον τρόπο με τον οποίο ο Έλληνας απέκτησε ένα κεραμίδι, ακόμα και ο πιο αδύναμος. Γιατί νομίζω ότι πριν τη δεκαετία του ‘80 ήταν προνόμιο λιγότερων.

Σ. Παραδιάς

Ήτανε ο θεσμός της αντιπαροχής, μια άτυπη πατέντα, ας το πούμε έτσι, της ελληνικής κοινωνίας και της οικονομίας που έδωσε άφθονο σπίτι στον ελληνικό λαό, στις αστικές μάζες. Πολλοί την κατηγόρησαν. Στην πραγματικότητα όμως θα είχαμε έναν λαό άθλια στεγασμένο, ακόμη με τουαλέτες έξω, στην αυλή, εάν δεν υπήρχε ο θεσμός της αντιπαροχής που μαζικά δημιούργησε σπίτια για να στεγάσει τον κόσμο. Είναι ένα ασανσέρ, όμως αυτό όλο, ανεβαίνει και κατεβαίνει. Τώρα βρισκόμαστε σε μια άνοδο σε ότι αφορά τις τιμές η οποία έχει προκύψει από την παλαίωση των παλιών σπιτιών, που θέλουν πολλά λεφτά να ανακαινιστούν και το μεγάλο κόστος για να χτιστούν τα καινούργια σπίτια, γιατί οι αξιώσεις της πολιτείας για τα καινούργια σπίτια πλέον, τουλάχιστον από την ενεργειακή απόδοση των καινούργιων κτιρίων, είναι πάρα πολύ μεγάλες, πολύ δαπανηρές. Ακόμη και στη Γερμανία, πρόσφατα ο καγκελάριος είπε ότι δεν θα υλοποιήσει η Γερμανία από δω και πέρα τις πολύ υψηλές προδιαγραφές κατασκευής των καινούργιων σπιτιών, επειδή είναι πανάκριβα και η Γερμανία πρέπει άμεσα να οικοδομήσει μισό εκατομμύριο σπίτια και δεν θα επιμείνει στην ενεργειακή αναβάθμιση των μεμονωμένων σπιτιών αυτών που είναι μονοκατοικίες, γιατί έχει τεράστιο κόστος και δεν έχει απολύτως κανένα πρακτικό νόημα για τους ανθρώπους που θα κληθούν να δαπανήσουν.

Ν. Φιλιππίδης

Άνοιξες αρκετά θέματα. Το πρώτο έχει να κάνει με το τι συμβαίνει με τις τιμές στην Ελλάδα. Πολλοί έχουν την αίσθηση ότι έχει ξεφύγει η κατάσταση. Έχει ξεφύγει η κατάσταση εδώ ή έχει ξεφύγει περισσότερο στην υπόλοιπη Ευρώπη και εμείς υποχρεωτικά ακολουθούμε;

Σ. Παραδιάς

Σε όλη την Ευρώπη έχουμε αύξηση του κόστους κατασκευής η οποία προκύπτει σε μεγάλο βαθμό από τις αυξημένες ενεργειακές προδιαγραφές των καινούργιων κτιρίων που αξιώνει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Κάτι που θα έρθει πολύ σύντομα και στα παλιά κτίρια, τα οποία θα απαξιωθούν εντελώς εάν δεν μπορέσουν να αναβαθμιστούν τουλάχιστον κατά 2 κατηγορίες μέσα στην περίοδο του ‘30 ως το ‘33. Αυτό σε ότι αφορά γενικά τη διαθεσιμότητα των κατοικιών. Στο θέμα των ενοικίων, εκεί έχουμε ένα ιδιαίτερο πρόβλημα, το οποίο έχει πανευρωπαϊκή μορφή με την εξής έννοια, είναι πανευρωπαϊκή η αποθάρρυνση των ιδιοκτητών που έχουν σπίτια να τα νοικιάζουν, γιατί είναι πολλά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και δεν μπορούν να τα λύσουν. Στη χώρα τη δική μας τα προβλήματα είναι η ατιμωρησία κάποιας ομάδας δήθεν ενοικιαστών, οι οποίοι εγκαθίστανται στα σπίτια με το εξ’ αρχής σχέδιο να μην πληρώσουν απολύτως τίποτα, σπέρνοντας τον όλεθρο πραγματικά στις οικογένειες πάνω στις οποίες θα πέσουν. Είναι το υψηλό κόστος της ανακαίνισης, κυρίως όμως είναι το μεγάλο ύψος της φορολογικής επιβάρυνσης. Ας μην ξεχνάμε ότι η σημερινή κυβέρνηση, ενώ μείωσε τους φορολογικούς συντελεστές, τις κλίμακες της εργασίας και της επιχειρηματικότητας, δεν πείραξε τους συντελεστές που είχε βάλει η προηγούμενη κυβέρνηση, ιδιαίτερα υψηλούς που φτάνουν μέχρι 45% για την κλίμακα των ενοικίων. Αν σε αυτό προσθέσει κανείς και τον ΕΝΦΙΑ και αν προσθέσει κανείς και ζημιές και απλήρωτα ενοίκια και όλα αυτά.

Ν. Φιλιππίδης

Μισό λεπτό λίγο για να διευκρινίσουμε κάτι, γιατί η αλήθεια είναι ότι ο ΕΝΦΙΑ έχει μειωθεί. Και έχει μειωθεί πάρα πολύ.

Σ. Παραδιάς

Ναι, έχει μειωθεί σε αυτούς που είχαν να πληρώσουν πολύ λίγα. Ο ΕΝΦΙΑ, όμως τεχνηέντως αυξήθηκε δραματικά σε αυτούς που ήδη είχαν να πληρώσουν πολλά.

Ν. Φιλιππίδης

Ο συμπληρωματικός ΕΝΦΙΑ καταργήθηκε.

Σ. Παραδιάς

Όχι, δεν καταργήθηκε καθόλου.

Ν. Φιλιππίδης

Απλώς άλλαξε ο υπολογισμός.

Σ. Παραδιάς

Άλλαξε ο υπολογισμός και έγινε πολύ χειρότερος. Είχαμε καταγγελίες για ΕΝΦΙΑ μέχρι και 20 φορές μεγαλύτερο σε ανθρώπους που είχαν προσωπικά στοιχεία. Δεν υπάρχει το φαινόμενο, κραταω ένα σπίτι κλειστό από πείσμα ή από κάποια κερδοσκοπία. Υπάρχει ότι κρατάω ένα σπίτι κλειστό για να το πουλήσω. Υπάρχει ότι κρατάω ένα σπίτι κλειστό, γιατί η κόρη μου θα παντρευτεί σε 1 – 2 χρόνια και θα το χρειαστώ. Υπάρχει ότι το κρατάω κλειστό, γιατί δεν έχω λεφτά να το επισκευάσω. Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα, το σημερινό. Εμείς πιστεύουμε δηλαδή ότι αν η κυβέρνηση κάνει μια φορολογική παρέμβαση γενναία στο κομμάτι αυτό, μπορούμε να πούμε.

Ν. Φιλιππίδης

Έχεις κάνει μια πρόταση;

Σ. Παραδιάς

Έχουμε κάνει μια πρόταση πολύ σοβαρή. Αυτή τη στιγμή έχουμε τεράστιο αριθμό κλειστών σπιτιών, τα οποία οι ιδιοκτήτες τους δεν έχουν χρήματα να τα ανακαινίσουν ή ακόμη και αν οι οικονομίες τους φτάνουν οριακά να το ανακαινίσουν, δεν θέλουν να τα δώσουν, γιατί θα το πάρει η εφορία. Αυτά τα πρώτα σπίτια είναι κλειστά για μεγάλο διάστημα και θα παραμείνουν κλειστά.

Ν. Φιλιππίδης

Πόσα μπορεί να είναι αυτά τα σπίτια;

Σ. Παραδιάς

Μπορεί να είναι πάρα πολλές δεκάδες χιλιάδες, ίσως και εκατοντάδες. Υπάρχει μόνο ένας τρόπος, το κράτος να τα ανοίξει τα σπίτια αυτά, χωρίς να φτιάξει ούτε πρόγραμμα ειδικό, ούτε με εισοδηματικά κριτήρια, ούτε με τίποτα απολύτως. Να πει ότι αφού από τα σπίτια αυτά δεν έχω εισπράξει τίποτα τον τελευταίο χρόνο, το ’23, ήταν κλειστά όλο το’23 και θα παραμείνουν κλειστά. Αν εγώ δώσω το κίνητρο σε όποιον ιδιόκτητα νοικιάσει επί 3 χρόνια να τα νοικιάσει χωρίς φόρο εισοδήματος, οι πάντες θα σπεύσουν με κάθε τρόπο που μπορούν ή δεν μπορούν να τα ρίξουν στην αγορά. Τώρα που τα ενοίκια είναι καλά, βεβαίως με το που θα τα ρίξουν στην αγορά τα ενοίκια θα πέσουν. Γιατί από την ώρα που η προσφορά θα είναι τεράστια και από την ώρα που θα ανταγωνίζονται πλέον οι ιδιοκτήτες, ποιος θα πάρει τον καλό ενοικιαστή και όχι οι ενοικιαστές να ανταγωνίζονται αυτό που είναι σήμερα, ποιος θα μπει σε ένα σπίτι μέσα. Θα αλλάξει εντελώς η όψη της αγοράς. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Και σε αυτή την κατηγορία εμείς θα θέλαμε να προσθέσει το Υπουργείο Οικονομικών και όλους όσους μπήκαν στην βραχυχρόνια μη γνωρίζοντας πρόσωπα και πράγματα, διέθεσαν λεφτά να ανακαινίσουν σπίτια παλιά, τα έκαναν κουφέτα πραγματικά, αλλά την πάτησαν, γιατί είτε οι ίδιοι δεν ήξεραν να μανατζάρουν, γιατί δεν είναι εύκολο το airbnb, είτε το έστησαν σε ένα μέρος ακατάλληλο εντελώς από πλευράς χωροταξικής. Αυτοί όλοι αν μπουν μέσα με το ίδιο προνόμιο 3 χρόνια να μη πληρώσουν, νομίζω ότι θα αλλάξει εντελώς η όψη της αγοράς, υπέρ των ενοικιαστών, υπέρ της κοινωνίας και υπέρ της κυβέρνησης, που χωρίς να δαπανήσει χρήματα, θα λύσει ένα τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να λύσεις το πρόβλημα της έλλειψης προσφοράς, παρά μόνο να την αυξήσεις. Τις τιμες. δεν μπορείς να της χαλιναγωγήσεις. Πρέπει η ίδια η αγορά να τις φέρει και εδώ τα ενοίκια, να μην το ξεχνάμε όλοι  δεν τα προσδιορίζουν οι ιδιοκτήτες που τα ζητάνε, δεν μπορεί να ζητάει κάποιος ότι θέλει, τα προσδιορίζουν και αυτοί που τα δίνουν, καλώς ή κακώς έτσι είναι. Αν λοιπόν θέλουμε να γίνει κάτι, αυτό είναι το κράτος να καταλάβει ότι δεν έχει λόγο να επιμένει σε έσοδα, τα οποία δεν θα εισπράξει ποτέ, να κάνει μια γενναία κίνηση, μια γενναία χειρονομία και να ανοίξει η αγορά, να βγουν όλα τα σπίτια στην αγορά. Αυτό να έχετε υπόψη σας ότι το είχαμε σκεφτεί και το είχα προτείνει εγώ στην κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, το 1999, τότε που έγιναν οι σεισμοί, όπου ένα σωρό ιδιοκτήτες ακινήτων βρέθηκαν να ψάχνουν σπίτι, επειδή είχαν γίνει φοβερές ζημιές στα σπίτια. Και τότε λοιπόν, μέσα στις προτάσεις που καταθέσαμε ήταν επί 15 μήνες, δηλαδή 3 μήνες μέχρι να κλείσει το ‘99 και όλο το 2000 να είναι αφορολόγητα τα μισθώματα των σεισμοπαθών. Και πράγματι εν ριπή οφθαλμού άνοιξε η αγορά, νοικιάστηκαν όλα τα σπίτια. Και σε λογικές τιμές φυσικά, διότι όλοι ήθελαν να προλάβουν κάποιον ενοικιαστή που τον έβλεπαν να τους κάνει και να μην τους τον πάρει κάποιος άλλος.

Ν. Φιλιππίδης

Να δούμε λίγο το θέμα των ανακαινίσεων. Υπάρχει αυτό το φορολογικό κίνητρο το οποίο είναι ξεκάθαρο, το οποίο είναι προφανώς είναι η μη πληρωμή φόρου. Θα χρειαστούν βέβαια και κάποια λεφτά στο χέρι. Διαβάζουμε για αυτά τα προγράμματα, Εξοικονομώ, Ανακαινίζω τα οποία υπάρχουν γύρω – γύρω. Όλα αυτά αποδίδουν όμως δεν αποδίδουν;

Σ. Παραδιάς

Αυτά θα αποδώσουν. Θα αποδώσουν σε μια τριετία, για αυτό εμείς ζητάμε αυτή τη μεταβατική τριετία, αλλά επειδή οι πόροι που είναι διαθέσιμοι δεν είναι αυτοί που θα έπρεπε να είναι για να καλύψουν όλες τις ανάγκες, πάμε με την αρχή του τσίμα – τσίμα. Δηλαδή ας πούμε το Ανακαινίζω και Εκμισθώνω είναι ένα πάρα πολύ ωραίο πρόγραμμα. Σου λέει όμως ότι πρέπει να έχεις μόνο ένα σπίτι. Πρέπει να είναι μόνο μέχρι 100 τετραγωνικά και σου ζητάει, το χειρότερο από όλα είναι, να φέρεις εσύ 10.000€ σε τιμολόγια με ΦΠΑ πληρωμένο για να πάρεις 4000 επιδότηση. Αυτό στην πράξη ή αγορά το ανατρέπει, δηλαδή ο αλουμινάς ή ο μάστορας στον οποίο θα πας για να συζητήσεις και τα λοιπά θα σου αποδείξει πάρα πολύ γρήγορα ότι σε συμφέρει να τα βρείτε εσείς οι 2, παρά να περιμένεις να πάρεις το 40% το οποίο θα πληρωθεί μετά από ένα μεγάλο χρονικό διάστημα και θα πρέπει στον μάστορα να το προπληρώσεις ούτως ή άλλως αλλιώς δεν θα σου κάνει τη δουλειά. Έτσι λοιπόν το 40% δεν θα φτάσει να οδηγήσει τον κόσμο και στο πρόγραμμα και στη φορολογική νομιμότητα. Θα πρέπει δηλαδή αυτό το 40 να γίνει τουλάχιστον 60% για να είναι ελκυστικό και να κάνει τη δουλειά του. Δεν είναι άσχημο. Όλα αυτά δείχνουν τη σωστή κατεύθυνση. Άλλο μέτρο ας πούμε, το 10% η έκπτωση στον ΕΝΦΙΑ για την ασφάλιση κτηρίων. Κάθε Έλληνας πρέπει να μάθει να ασφαλίσει το κτίριο του. Η τρέλα του Έλληνα σήμερα είναι μοναδική. Πληρώνει το ασφάλιστρο στο ακίνητο όσο το πληρώνει στην τράπεζα και μόλις γίνει δικό του το σπίτι σταματάει την ασφάλιση. είναι εντελώς, δηλαδή αντιφατική εντελώς. Και έχει παραπλανηθεί και ένα μεγάλο κομμάτι της κοινής γνώμης, ακούγοντας ότι ο πρωθυπουργός βγήκε και είπε, όλοι θα πάρετε τις αποζημιώσεις και νομίζει ο καθένας ότι αν καεί το σπίτι του, γιατί ξέχασε το τηγάνι στη φωτιά και κάηκε το σπίτι του θα ρθει ο πρωθυπουργός να του πληρώσει το καμένο σπίτι. Δεν ξέρω τι φαντάζεται ο καθένας. Ο κάθε πολίτης πρέπει να μάθει να ασφαλίζει το ακίνητο και όσο πιο πολύς κόσμος ασφαλίσει τα ακίνητα του, τόσο θα πέσουν τα ασφάλιστρα. Αυτό εμείς το ξέρουμε, το ζούμε, το πιστεύουμε και όπως κάθε οργάνωση σε όλη την Ευρώπη ιδιοκτητών έχει ένα πρόγραμμα και ασφαλίζει τα μέλη της οργάνωσης που είναι φερέγγυα πρόσωπα, έτσι και εμείς έχουμε δημιουργήσει ένα τέτοιο πρόγραμμα και παρακολουθούμε το θέμα της ασφάλισης από πάρα πολύ κοντά. Το 10% δείχνει τη σωστή κατεύθυνση, αλλά δεν φτάνει.

Ν. Φιλιππίδης

Θέλει κάτι παραπάνω;

Σ. Παραδιάς

Θέλει κάτι παραπάνω, δηλαδή το 10 αν γινόταν 30 η δημοσιονομική ζημία θα ήταν πάρα πολύ μικρή. Το κράτος, ένα πολύ μεγαλύτερο κομμάτι από αυτή την ζημιά θα το έπαιρνε μέσα από το φόρο των ασφαλίστρων και από όλο τον τζίρο που θα γινόταν γιατί στην ασφάλιση δεν υπάρχει μαύρο. Έτσι, δεν υπάρχει ούτε μια δεκάρα. Συνεπώς αυτά τα μέτρα σωστά η κυβέρνηση τα συλλαμβάνει, σωστά τα σχεδιάζει, αλλά ποσοτικά δεν επαρκούν να κάνουν τη μεγάλη διαφορά που όλοι θέλουμε που η κοινωνία έχει ανάγκη.

Ν. Φιλιππίδης

Είναι οι ανακαινίσεις η αντιπαροχή του 2024;

Σ. Παραδιάς

Η ανακαίνιση είναι το σημαντικότερο κομμάτι αυτή τη στιγμή. Το δομημένο όγκο. Για ποιο λόγο, δεν μας λείπουν οι κτιριακοί όγκοι; Έχει η Ελλάδα αρκετούς κτιριακούς όγκους για να στεγάσει τους πάντες, σπίτια, μαγαζιά, τα πάντα. Ο σκοπός είναι αυτά που έχουμε πώς τα εκσυγχρονίζουμε. Μην ξεχνάτε ότι οι παλιοί κτιριακοί όγκοι που είναι στις παλιές, στις παραδοσιακές συνοικίες, στο Παγκράτι, στα Πατήσια και τα λοιπά από πλευράς θέσης, υπερτερούν πολύ περισσότερο. Το πρόβλημα είναι ότι θα πρέπει να βρούμε τρόπους να ανακαινίσουμε τους υπάρχοντες κτιριακούς όγκους. Αυτό έχει πάρα πολύ μεγάλη σημασία και εκεί ακριβώς πρέπει να δώσουμε την προσοχή μας. Υπάρχουν προγράμματα, υπάρχει, ας πούμε το άλλο πρόγραμμα με τις 16.000 που λέει, ας πούμε, το οποίο στην αρχική του μορφή σου άφηνε μόνο να κυνηγήσεις κανέναν ηλεκτρολόγο και υδραυλικό για μια απόδειξη. Αυτό απέτυχε παταγωδώς. Νομίζω ότι μπήκε κανένασ σε όλη την Ελλάδα. Μπήκαν όμως τα υλικά, άλλαξε αυτό την τελευταία στιγμή και τα υλικά θα είναι μόνο μέχρι το 25% από το συνολικό ποσό και θα το πάρεις σε 5 χρόνια. Πάλι είναι στα όρια του τι συμφέρει ή δεν συμφέρει.

Ν. Φιλιππίδης

Κάτι πρακτικό έτσι σαν παρένθεση, γιατί έχεις και την ιδιότητα του δικηγόρου, ασχολείσαι πολλά χρόνια. Έχει αρχίσει πάλι μια κόντρα δικαστική μεταξύ ενοικιαστών – ιδιοκτητών. Έχουν θέματα σε ότι αφορά εξώσεις;

Σ. Παραδιάς

Μην υποτιμάς ποτέ τη δυνατότητα των ανθρώπων να συνεννοούνται μεταξύ τους, δηλαδή αυτό που βλέπαμε το παλιό μοντέλο σε μια εφημερίδα, σε μια τηλεόραση. Υπάρχουν ακραίοι και από τις δύο μεριές. Ο πολύς ο κόσμος ξέρει και συμβιβάζεται και στο θέμα των μισθώσεων θα πρέπει να σου πω το εξής, όλοι μιλάμε και εσείς οι δημοσιογράφοι, για μια αγγελία που έβαλε κάποιος ότι ένα δυάρι στην Πεύκη ζητάει 900€ το μήνα και το βγάζεις στα μανταλάκια και λες κοίταξε εδώ ο παλιάνθρωπος, κλπ. Αυτό όμως που δεν ξέρεις εσύ είναι ότι σε αυτη την ίδια περιοχή μέσα είναι άλλοι 5000 ενοικιαστές που είναι με 4 κατοστάρικα μέσα και με 5 και είναι 15 χρόνια – 20 χρόνια κάποιος. Το πρόβλημα το έχουν τα νέα ζευγάρια, οι παλιοί ενοικιαστές είναι γνωστοί με τους ιδιοκτήτες. Ο ιδιοκτήτης ξέρει ότι αν θέλει να πάρει σίγουρα το ενοίκιό του, το ενοίκιο πρέπει να είναι ένα χαμηλό, φιλικό, να το παίρνει 1η του μηνός, να έχει το κεφάλι του ήσυχο. Αυτός που ξέρει δεν μπαίνει σε περιπέτειες και σε τυχοδιωκτισμούς. Όποιος δεν ξέρει μπορεί να κάνει τέτοια λάθη, αλλά αυτή είναι μια μειοψηφία. Και όμως εσύ σαν δημοσιογράφος, δεν σε ενδιαφέρει εσένα αυτός που κάθεται μέσα με 3 κατοστάρικα ή 4. Το πρόβλημα είναι ότι εσύ κάνεις καλά τη δουλειά σου και το προβάλλεις αυτό. Εγώ όμως είμαι υποχρεωμένος να σου πω ότι αυτό που κάνεις εσύ και ο κάθε συνάδελφός σου κρεμάει τους ενοικιαστές.

Ν. Φιλιππίδης

Γιατί δημιουργεί ανατιμητική στάση.

Σ. Παραδιάς

Περνάει στην κοινή γνώμη ότι αυτό είναι το ενοίκιο πλέον εδώ πέρα.

Ν. Φιλιππίδης

Η αλήθεια βέβαια είναι, αναφέρθηκες νωρίτερα στους ανθρώπους οι οποίοι έχουν το μυαλό στο κεφάλι τους και η αλήθεια είναι ότι δεν επηρεάζονται αυτοί οι άνθρωποι.

Σ. Παραδιάς

Όχι, βεβαίως.

Ν. Φιλιππίδης

Το λέω αυτό, γιατί εμείς έχουμε καταγγελίες, για παράδειγμα, ανθρώπων οι οποίοι ήταν εκεί επί χρόνια στα 4 – 5 κατοστάρικα και ξαφνικά τους ζήτησαν 9 και όταν τους έδωσαν τα 9 μετά αποφάσισαν ότι δεν φτάνουν και τα 9 και επειδή μπορεί η κόρη μου να το θέλει το σπίτι δώσει 1300 και αλλάζει πλήρως η ζωή ανθρώπων μέσα σε λίγους μήνες. Από την απληστία.

Σ. Παραδιάς

Σε πολλά σημεία της κοινωνικής ζωής έχουμε απληστία, δεν έχουμε μόνο εκεί. Απληστία έχουμε στα αυθαίρετα.

Ν. Φιλιππίδης

Η ψυχολογία όμως είναι θετική γενικά, στην κτηματαγορά είναι ότι η αγορά θα πάει καλά. Ένας από τους λόγους που θα πάει καλά είναι η ιστορία αυτή με τη βραχυχρόνια μίσθωση. Έχει κάνει καλό ή κακό τελικά στην αγορά εδώ της Αττικής ειδικά;

Σ. Παραδιάς

Κοίταξε, Νίκο, καταρχήν θα σου πω ότι η ελληνική οικονομία είναι μία οικονομία της κτηματαγοράς, δηλαδή το βασικό κεφαλαιουχικό αγαθό στη συνείδηση του Έλληνα δεν είναι ούτε οι μετοχές στα ομόλογα, ούτε τίποτα, αλλά είναι το ακίνητο το ίδιο.

Ν. Φιλιππίδης

Και φάνηκε αυτό και με το πρώτο που επέστρεψε μετά την περίοδο των χρεοκοπιών. Ήταν τα ακίνητα.

Σ. Παραδιάς

Το μπετόν και το σίδερο και το κεραμίδι και το τούβλο, αυτά ξέρει.  Γι αυτό και λέγεται και real estate, δηλαδή μια όχι μόνο βασιλική περιουσία, αλλά μια πραγματική περιουσία και κυρίως νιώθεις μεγάλη ικανοποίηση όταν μπορείς και τη φτιάχνεις εσύ, μπορείς να κατασκευάσεις, να φτιάξεις ένα σπίτι.

Ν. Φιλιππίδης

Άλλο σπίτι, άλλο αυτό που έγινε μόδα μέσα στην περίοδο της κρίσης, το σπίτι να γίνει ξαφνικά ξενοδοχείο. Αυτά που δημιουργήθηκαν σε πολλές περιοχές είναι μικρά ξενοδοχεία. Είναι μια υπερβολή.

Σ. Παραδιάς

Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις.

Σ. Παραδιάς

Εμφανίστηκαν και άνθισαν στην Ελλάδα σε μια ιδιόρρυθμη περίοδο, στο τέλος της κρίσης, όπου εκεί η Αθήνα και άλλες πόλεις ήταν γεμάτες με ξενοίκιαστα σπίτια. Και σε ότι αφορά τα κέντρα των πόλεων, όχι μόνο σπίτια, ξενοίκιαστα, αλλά γραφεία, ξενοίκιαστα, εγκαταλελειμμένα, γραφεία χωρίς τουαλέτα, τα οποία είναι εκτός αγοράς εδώ και χρόνια, βιοτεχνικούς χώρους, σε όλο το εμπορικό τρίγωνο της Αθήνας, κάτω, παλιά κτίρια, παρατημένα τα οποία κανείς δεν γύριζε να τα κοιτάξει. Τόσα πολλά, όσα δεν μπορείς να φανταστείς. Όταν λοιπόν εμφανίστηκε αυτή η μόδα της βραχυχρόνιας μίσθωσης σου, σιγά σιγά ένα σωρό επιχειρηματίες, νέοι άνθρωποι, συνήθως με οικονομικά μέσα που πήραν από τους γονείς τους, που δανείστηκαν, πήραν πάρα πολλά από αυτά τα ακίνητά και τα αξιοποίησαν. Αν γυρίσεις μέσα στο εμπορικό κέντρο της Αθήνας και συγκρίνεις την κατάσταση πριν από 10 χρόνια και δεις πολλά, όχι όλα, αλλά πολλά από αυτά τα κτίρια τι κόσμο τραβούν και πόσο συμβάλλουν αυτή τη στιγμή. Τα τελευταία στοιχεία που δημοσιεύθηκαν μας έδειξαν ότι η βραχυχρόνια μίσθωση έχει περίπου 50.000 κρεβάτια σε όλη τη χώρα, παραπάνω από το σύνολο των ξενοδοχείων της χώρας. Δεν παίζεις με αυτό το μέγεθος;

Ν. Φιλιππίδης

Και έχουμε μεγάλο ξενοδοχειακό δυναμικό στην Ελλάδα.

Σ. Παραδιάς

Βεβαίως, δεν μπορεί να παίξει με το θεσμό αυτό και ο θεσμός αυτός, εκτός από την αξιοποίηση των ακινήτων, αξιοποίησε και ένα σωρό ανθρώπινο δυναμικό. Ένα σωρό νέα παιδιά βρήκαν δουλειά, ένα σωρό επαγγέλματα βγήκαν υποστηρικτικά σε αυτά όλα, σε γειτονιές που τα μαγαζιά ήταν θεόκλειστα και παρατημένα από χρόνια άνοιξαν μπαράκια, ψιλικατζίδικα, εμπορικά μαγαζιά. Ότι μπορείς να φανταστείς. Περνάς σε γειτονιές σήμερα που ήταν ξεγραμμένες πριν από μερικά χρόνια, αναζωογονήθηκαν. Βεβαίως φτάσαμε σε μερικές υπερβολές, όπου κάποια από αυτά έγιναν μέσα σε πολυκατοικίες που φιλοξενούνται οικογένειες, έτσι και κάποια στιγμή είχε γίνει μόδα και τα parties και αυτά όλα τα οποία σταμάτησαν τώρα. Ευτυχώς, αλλά δεν μπορείς να τα βάλεις με αυτό το θεσμό και δεν μπορείς να μην του αναγνωρίσεις ότι αυτή η στιγμή στο τουριστικό προϊόν της χώρας είναι τουλάχιστον στο 22% και από πλευράς τουριστών και από πλευράς εισπράξεων και εκεί οι εισπράξεις έχουν ένα κοινωνικό θετικό πρόσημο. Το ότι ενώ στην ξενοδοχεία σε ένα μεγάλο κομμάτι, κυρίως στην επαρχία και στα νησιά, ο πλούτος που έρχεται από το εξωτερικό, μέσα από τα βραχιολάκια που φοράνε οι τουρίστες στο χέρι τους παραμένει στην ίδια την ξενοδοχειακή επιχείρηση. Κανείς δεν βγαίνει έξω. Εδώ στην βραχυχρόνια μίσθωση είναι εντελώς το αντίθετο. Ο τουρίστας που είναι εδώ κυκλοφορεί χαλωντας λεφτά δεξιά και αριστερά παντού.

Ν. Φιλιππίδης

Υπήρχε ένα θέμα και υπάρχει ένα θέμα -εν μέρει έχει γίνει παρέμβαση-ανταγωνισμού, με τις επίσημες μονάδες, ξενοδοχειακές οι οποίες πληρώνουν άλλους φόρους.

Σ. Παραδιάς

Η βραχυχρόνια φορολογείται κανονικά σαν μισθώματα και πληρώνει πολύ παραπάνω φόρο από τους άλλους και δεν αναγνωρίζεται καμία δαπάνη τους, ενώ οι ξενοδοχειακές μονάδες και αναγνωρίζουν τις δαπάνες και λιγότερο φόρο έχουν και αποσβέσεις δικαιούνται και δανειοδοτήθηκαν και στον κορωνοϊό στηρίχθηκαν ασύστολα. Πέστε μου εσείς από το airbnb ένας σε όλη την Ελλάδα δεν πήρε μια δεκάρα για ενίσχυση.

Ν. Φιλιππίδης

Οι νέες ρυθμίσεις θα αλλάξουν το τοπίο;

Σ. Παραδιάς

Το Υπουργείο Οικονομικών αντελήφθη αυτό που είχαμε πει εμείς από την αρχή ότι αν επιμείνουν σε αυτό που ο νόμος λέει εξαρχής, ότι κάποια στιγμή μπορούμε να εφαρμόσουμε τις 90 μέρες σαν όριο, τι θα κάνει; Σε έναν κλάδο που από το στόμα του ίδιου του υφυπουργού των Οικονομικών του κ. Θεοχάρη, έχει φορολογική συμμόρφωση 90% και ένα τεράστιο ποσό εκατομμυρίων για έσοδα, όταν εσύ θα πας να του πεις του επιτυχημένου ότι στις 2 Απριλίου θα συμπληρώσεις τις 90 μέρες περίπου, θα το κλείσεις και δε θα ξανακάνεις βραχυχρόνια όλο το χρόνο. Θα περιμένεις να αλλάξει χρονιά. Γιατί τι θα κάνει αυτος που εχει ας πούμε ένα σπίτι λίγο πιο κάτω από το Μουσείο της Ακρόπολης; Θα το νοικιάσει σε μια οικογένεια με 2 παιδιά; Ασφαλώς όχι. Τι θα κάνει αυτός, θα τον αναγκάσεις να ψάξει, να βρει μέσω από γνωριμίες, διαδίκτυο κάποιους στους οποίους θα νοικιάζει με μαύρα. Αυτό θα γίνει, δηλαδή θα μεταβάλλεις τους φορολογούμενους με ένα σύστημα που έχει στήσει η ΑΑΔΕ, το οποίο είναι εξαιρετικό, γιατί συνδέει την κράτηση με το έμβασμα, με τη φορολογική δήλωση και με τη φορολογική συμμόρφωση. Αυτό όμως που έκαναν τώρα είναι ότι βάλαν 2 τέλη η είσπραξη των οποίων θα αποτελέσει θεμα, πρόβλημα, διαδικαστικό, πολύ ζόρικο. Έχουν βγει κάποιοι εγκύκλιοι. Πολύς κόσμος έχει ζοριστεί πολύ με αυτή την ιστορία. Ας πούμε, το τέλος διαμονής το πληρώνει ο διαμείνας φεύγοντας. Στα πιο πολλά όμως airbnb το check in – check out γίνονται αυτόματα, γιατί αυτός που θα έρθει και ξέρει τη διεύθυνση μπαίνοντας μέσα πατάει ένα κωδικο, μπαίνει μεσα και μετά τραβάει την πόρτα και φεύγει πού θα τον βρεις να του πάρεις; Άρα θα τα πληρώσεις από την τσέπη σου. Δεν έχει εγγυηθεί σε κανέναν η ζωή ότι αυτό που θα κάνεις σε όλη τη ζωή σου θα είναι χωρίς ανταγωνισμό. Όλοι μας υποκείμεθα στους κανόνες του ανταγωνισμού και αυτό είναι ένα καινούργιο κομμάτι τουριστικού προϊόντος, το οποίο η χώρα μας ούτε να απαρνηθεί μπορεί ούτε θα ήταν λογικό να επιχειρήσει να το πατάξει, επειδή το ζητάει μια άλλη επαγγελματική κατηγορία. Άλλο είναι το κοινό της μιας και άλλο το κοινό της άλλης δραστηριότητας.

Ν. Φιλιππίδης

Επειδή όλα αυτά που συζητάμε επηρεάζουν την ζήτηση, θα ήθελα την άποψή σου σε ένα μέτρο το οποίο εφαρμόστηκε μέσα στα μνημόνια και η αλήθεια είναι παραμένει εν ισχύ, επηρεάζοντας πάρα πολύ τη ζήτηση. Και είναι η περίφημη χρυσή βίζα. Και το ερώτημα είναι, δικαιολογείται εμείς να έχουμε σε εφαρμογή ένα έκτακτο μέτρο στο οποίο να δίνουμε διαβατήρια έναντι ποσών και να στρεβλώνουμε τόσο πολύ την αγορά ακινήτων, την ελληνική; Το θεωρείτε λογικό;

Σ. Παραδιάς

Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες του Νότου είχαν τα προγράμματα αυτά και τα έχουν, γιατί καταρχήν δεν είναι κακό ξένοι να αγοράζουν περιουσίες σε μια άλλη χώρα. Ποτέ κανείς από αυτούς που αγόρασαν τα ακίνητα αυτά δεν τα πήρε μαζί του. Ένας έξυπνος τρόπος, μια χώρα να αποκτά συμμάχους στο εξωτερικό είναι και αυτός. Είναι ένα μέσο μιας έμμεσης διπλωματίας. Το να έχεις ανθρώπους ισχυρούς από άλλες χώρες που έχουν συμφέροντα στη χώρα σου και να μην θέλουν να δουν τη χώρα σου διαλυμένη, κατεστραμμένη γιατί το πρώτο που θα καταστραφεί είναι το ίδιο το περιουσιακό στοιχείο, η επένδυσή τους. Ότι αυτό έχει κάποια επίδραση στο θέμα της κατοικίας, γενικότερα, πράγματι είχε για αυτό κιόλας και το πράγμα μαζεύτηκε πάρα πολύ με το διπλασιασμό του ορίου στους πιο κρίσιμους δήμους του λεκανοπεδίου γι αυτό και η αντίδραση δεν ήταν πάρα πολύ μεγάλη εκεί. Δεν έχει όμως αυτό την έκταση που φοβόμαστε, ούτε κανένας πακτωλός δισεκατομμυρίων εισέρευσε, ούτε κανένα μαζικό ξεπούλημα, έγινε. Έγιναν ψύχραιμα πράγματα και λογικά πράγματα. Μάλιστα, πολλοί από αυτούς που αγόρασαν δεν έχουν μπει καν στη διαδικασία αξιοποίησης αυτών των ακινήτων που αγόρασαν. Όταν θα μπουν σε αυτή τη διαδικασία πιστεύω ότι θα έχουμε ακόμη μεγαλύτερη κίνηση στην οικονομία.

Ν. Φιλιππίδης

Με αυτό θα ήθελα να κλείσουμε, με την εκτίμησή σου για τη χρονιά που διανύουμε ήδη και τις χρονιές που έρχονται. Θα συνεχίσει αυτή την ανοδική πορεία το ελληνικό real estate; Η ελληνική αγορά; Ποια θα είναι τα χαρακτηριστικά της;

Σ. Παραδιάς

Τα χαρακτηριστικά της ελληνικής αγοράς real estate αυτή τη στιγμή δεν είναι τα χαρακτηριστικά μιας φούσκας και κυρίως δεν ήταν χαρακτικά μιας φούσκας παρόμοιας με αυτές που ζήσαμε πριν από μερικά χρόνια. Γιατί η φούσκα που ζήσαμε όλοι και που την πληρώσαμε πολύ ακριβά είχε βασιστεί, είχαν πάρει αέρα τα πανιά της κτηματαγοράς από τα δανεικά χρήματα στις τράπεζες, δάνεια αθρόα, δηλαδή περνούσες έξω από μια τράπεζα και σε φώναζαν μέσα να πάρεις δάνειο με το ζόρι. Σήμερα αυτό δεν υπάρχει. Σήμερα οι αγορές που γίνονται στην κτηματαγορά όλες χρηματοδοτούνται από ίδια χρήματα των αγοραστών, είτε είναι από δω, είτε είναι από το εξωτερικό. Στο τελευταίο μας συνέδριο που είχαμε στην Εθνική Τράπεζα, ο Πρόεδρος του Συμβουλίου, ο Γκίκας Χαρδούβελης, αυτό είπε, ότι είναι εκπληκτικό, ότι γίνονται αγοραπωλησίες οι οποίες γίνονται κατά ποσοστό 90%, όχι με δανεικά χρήματα, αλλά με χρήματα που καταβάλλονται μέσα από τραπεζικούς λογαριασμούς των αγοραστών. Αλλά χρήματα δικά τους, όχι χρήματα των τραπεζών, δεν τα δανείζονται από τις τράπεζες. Άρα λοιπόν δεν μπορούμε να φοβόμαστε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια φούσκα της παλιάς εποχής. Τώρα, πόσο ακόμη η αγορά θα αρχίσει να ανεβαίνει και πόσο θα κατεβαίνει, αυτό είναι θέμα της ιδιορρυθμίας της χώρας, της δικής μας, όσο η οικονομία μας πάει καλά, θα πάνε και τα ακίνητα, οι τιμές των ακινήτων καλά.

Σ. Παραδιάς

Όσο και αν αυτό στενοχωρεί κάμποσους. Ας μη γυρίσουμε πίσω στην εποχή του ‘10, του ‘11, του ‘12 που ξεπουλήθηκαν περιουσίες για να πληρωθεί ο ΕΝΦΙΑ εκείνης της εποχής. Ζήσαμε εκπληκτικές σκηνές. Θυμάμαι ακόμη, ερχόντουσαν μέλη και με ρωτούσαν στο γραφείο, Πρόεδρε, ποιος αγοράζει λίρες που έχουμε από τον πατέρα μας, τον παππού μας να μας τις πάρει, να πληρώσουμε τον ΕΝΦΙΑ για να μην μας πάρουν το σπίτι. Ας μην τα ξαναζήσουμε αυτά.

Ν. Φιλιππίδης

Ευχαριστώ θερμά Πρόεδρε.

Σ. Παραδιάς

Και εγώ.