Πολωνία: Το Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε παράνομη την εκκαθάριση των δημόσων μέσων ενημέρωσης

Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Πολωνίας απέρριψε σήμερα, ως παράνομα, τα σχέδια για την εκκαθάριση του δημόσιου ραδιοφώνου, της τηλεόρασης και του ειδησεογραφικού πρακτορείου PAP, τα οποία η νέα, φιλοευρωπαϊκή κυβέρνηση λέει ότι έχουν μετατραπεί σε όργανα προπαγάνδας της προηγούμενης, λαϊκιστικής κυβέρνησης.

Η απόφαση του δικαστηρίου υπογραμμίζει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κυβερνητικός συνασπισμός του πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ στην προσπάθειά του να ανατρέψει τις μεταρρυθμίσεις της προηγούμενης κυβέρνησης του κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS).

Το υπουργείο Πολιτισμού χαρακτήρισε άκυρη την απόφαση, επικαλούμενο τις «παρατυπίες» στον διορισμό των δικαστών του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Όλοι τους διορίστηκαν από το PiS. Το υπουργείο υπενθύμισε επίσης τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σύμφωνα με τις οποίες το Συνταγματικό Δικαστήριο στην παρούσα σύνθεσή του «δεν είναι ανεξάρτητο και αμερόληπτο» και συνεπώς οι αποφάσεις του «δεν έχουν δεσμευτική ισχύ».

Το σκεπτικό του Συνταγματικού Δικαστηρίου, με το οποίο έκρινε άκυρες τις ενέργειες του υπουργείου Πολιτισμού, ήταν ότι οι αποφάσεις για τα δημόσια μέσα ενημέρωσης θα πρέπει να βασίζονται στον Νόμο περί ΜΜΕ και όχι στον Εμπορικό Κώδικα. Επίσης, θεωρεί ότι δικαίωμα απόλυσης των διοικήσεων των δημόσιων ΜΜΕ έχει μόνο το Εθνικό Συμβούλιο Μέσων Ενημέρωσης, ένα όργανο που συστάθηκε από το PiS και στο οποίο μετέχουν πολλοί νυν και πρώην βουλευτές του κόμματος.

Μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος

Η κυβέρνηση του Τουσκ κατηγορεί το PiS ότι γέμισε τα δικαστήρια, τις ρυθμιστικές αρχές και άλλους θεσμούς με υποστηρικτές του κατά τη διάρκεια της οκταετούς διακυβέρνησής του, μια περίοδο κατά την οποία δεχόταν επικρίσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση για θέματα κράτους δικαίου. Η ΕΕ πάγωσε δισεκατομμύρια ευρώ που προορίζονταν για την Πολωνία και ο Τουσκ έχει δεσμευτεί να ανατρέψει τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, ώστε να αποδεσμευτούν αυτοί οι πόροι.

Μολονότι πολλοί νομικοί αμφισβητούν την εγκυρότητα των αποφάσεων που εκδίδει το Συνταγματικό Δικαστήριο στην παρούσα μορφή του, ορισμένες οργανώσεις, όπως το Ίδρυμα του Ελσίνκι για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, αμφισβήτησαν και τη νομιμότητα των ενεργειών του υπουργείου για τα δημόσια μέσα ενημέρωσης.

Το υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε τον Δεκέμβριο ότι θα προχωρήσει στην εκκαθάριση της τηλεόρασης, του ραδιοφώνου και του πρακτορείου PAP επειδή ο πρόεδρος της Πολωνίας Αντρέι Ντούντα (σύμμαχος του PiS) έθεσε βέτο στο σχέδιο χρηματοδότησής τους. Η δημόσια τηλεόραση, το ραδιόφωνο και το PAP εξακολουθούν να λειτουργούν, αλλά με νέο πρόγραμμα και δημοσιογράφους. Η κυβέρνηση λέει ότι μετά την εκκαθάριση θέλει να τα επανιδρύσει, ως νέες νομικές οντότητες, με νέα διοίκηση.