Πέθανε η νεοελληνίστρια, φιλόλογος και μεταφράστρια Σόνια Ιλίνσκαγια

Πέθανε στην Αθήνα στις 19 Ιανουαρίου 2024 η νεοελληνίστρια, φιλόλογος και μεταφράστρια, Επίτιμη Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Σόνια Ιλίνσκαγια, σε ηλικία 86 ετών.

Η Ιλίνσκαγια ήταν απόφοιτος του Τμήματος Κλασσικής Φιλολογίας του Κρατικού Πανεπιστημίου Μ.Β. Λομονόσοφ της Μόσχας και σύζυγος του συγγραφέα Μήτσου Αλεξανδρόπουλου.

Το ερευνητικό της ενδιαφέρον επικεντρώθηκε από πολύ νωρίς στην νεοελληνική και τη ρωσική φιλολογία. Εργάστηκε ως ερευνήτρια του Ινστιτούτου Σλαβικών και Βαλκανικών Μελετών της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ. Το 1971 υποστήριξε τη διατριβή της με τίτλο «Συμβολή στη μελέτη της μεταπολεμικής ποίησης στην Ελλάδα. Η μοίρα μιας γενιάς.»

Υπήρξε η πρώτη επαγγελματίας φιλόλογος-νεοελληνίστρια που ασχολήθηκε με τη μετάφραση και έκδοση της νεοελληνικής λογοτεχνίας για το ρωσικό αναγνωστικό κοινό, και, για πάνω από 60 χρόνια είχε συνδέσει το όνομά της με την ουσιαστική και γόνιμη μελέτη και παρουσίαση της ελληνικής λογοτεχνίας στη Ρωσία και στην πρώην ΕΣΣΔ: πρωτοπαρουσίασε τον Καβάφη (1967), συστηματοποίησε την παρουσίαση του Ρίτσου, ανθολόγησε ελληνική ποίηση και διηγήματα, παρουσίασε μυθιστορήματα, έγραψε σειρά επιστημονικών έργων (μονογραφίες, άρθρα, επιστημονικές ανακοινώσεις) πάντα με θέμα τη νεοελληνική λογοτεχνία.

Ως επιμελήτρια εκδόσεων συνεργάστηκε με τους περισσότερους από τους ήδη γνωστούς μεταφραστές, εκπαίδευσε την επόμενη γενιά νεότερων μεταφραστών που έχουν αναλάβει σήμερα τη σκυτάλη, κίνησε το ενδιαφέρον μεγάλων Ρώσων ποιητών, ιδιαιτέρως του Νομπελίστα Ιωσήφ Μπρόντσκι, για τη νεοελληνική λογοτεχνία (κυρίως προς τον Καβάφη), και δημοσίευσε σειρά, κλασσικών σήμερα, μεταφράσεων, Νεοελλήνων λογοτεχνών, και ιδίως ποιητών όλων των γενεών, πρωτοπαρουσιάζοντάς τους στα ρωσικά (Α. Κάλβος, Κ.Π. Καβάφης, Κ. Καρυωτάκης, Γρ. Ξενόπουλος, Μ. Αλεξανδρόπουλος, Γ. Ρίτσος, Ν. Βρεττάκος, Α. Τερζάκης, Γ. Σεφέρης, Οδ. Ελύτης, Μ. Αναγνωστάκης, Μ. Σαχτούρης, Ε. Κακναβάτος, Β. Βασιλικός, Τ. Πατρίκιος, Γ. Δάλλας, Λ. Πούλιος, Μ. Γκανάς, Γ. Μαρκόπουλος, Γ. Υφαντής, Κ. Δημουλά, Κ. Κύρου και πολλούς άλλους). Μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι χάρη στην προσφορά της, ο ρωσόφωνος αναγνώστης σήμερα γνωρίζει τον Καβάφη, τον Καρυωτάκη, το Σεφέρη, το Ρίτσο, τον Ελύτη και τη μεταπολεμική γενιά των Νεοελλήνων ποιητών.

Το 1983 εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα. Εκλέχθηκε καθηγήτρια της νέας ελληνικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Στην Ελλάδα εξέδωσε ως συγγραφέας και επιμελήτρια πολλά άρθρα και βιβλία, όπως: «Κ.Π. Καβάφης. Οι δρόμοι προς το ρεαλισμό στην ποίηση του 20ού αιώνα.» (Αθήνα 1983), «Μιχαήλ Λυκιαρδόπουλος. Ένας Έλληνας στο χώρο του ρωσικού συμβολισμού» (Αθήνα 1989), «Επισημάνσεις. Από την πορεία της ελληνικής ποίησης του 20ού αιώνα» (Αθήνα 1992), «Ο Κ.Π. Καβάφης και η ρωσική ποίηση του αργυρού αιώνα» (Αθήνα 1995), «Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 στον καθρέφτη της ρωσικής ποίησης» (Αθήνα 2001), «Κ.Π. Καβάφης, Άπαντα τα ποιήματα.» (Αθήνα 2003), «Ελληνορωσικά συναπαντήματα» (Αθήνα 2004), «Η ρωσική λογοτεχνία στην Ελλάδα. 19ος αιώνας» (Αθήνα 2006). Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με θέματα συγκριτικής ρωσικής και νεοελληνικής λογοτεχνίας.

Μετά τη μόνιμη εγκατάστασή της στην Ελλάδα, συνέχισε να μεταφράζει και να παρουσιάζει στη σύγχρονη Ρωσία τη νεοελληνική λογοτεχνία. Εμβληματικότερο επίτευγμα της περιόδου αυτής υπήρξε η έκδοση του συνόλου του ποιητικού έργου του Κ.Π. Καβάφη στα ρωσικά (συμπεριλαμβανομένων των αποκηρυγμένων και ημιτελών ποιημάτων) το 2009, με βάση την ελληνική έκδοση του 2003.

Η Σόνια Ιλίνσκαγια θα κηδευτεί την Τρίτη 23 Ιανουαρίου στις 11 το πρωί από το Δεύτερο Νεκροταφείο. Συλλυπητήρια ανακοίνωση εξέδωσε η Εταιρεία Συγγραφέων.