Brexit: Σε εφαρμογή τα νέα μέτρα στα σύνορα με την ΕΕ

Το Brexit, η αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας απο την Ευρωπαϊκή Ενωση ήταν μια ευκαιρία να παρατηρήσουμε τις επιπτώσεις που έχει η αποχώρηση μιας χώρας απο ένα εμπορικό περιβάλλον χαμηλών τριβών σε ένα άλλο με  πιο σκληρά σύνορα.

Βέβαια, το Brexit συνέπεσε με την πανδημία και τα lockdown και στη συνέχεια με ένα ακόμα πιο δυνατό σοκ στην τιμή της ενέργειας εδώ και δεκαετίες, σημειώνει ο Economist. Η καθαρή ανάγνωση των οικονομικών επιπτώσεων από την αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ έχει αποδειχθεί πολύ δύσκολη αν όχι αδύνατη.

Λονδίνο: 178 δισ. δολάρια στοιχίζει ετησίως στη Βρετανία το Brexit

Μια περαιτέρω επιπλοκή προέκυψε από την «απροθυμία» της βρετανικής κυβέρνησης να ανακτήσει τον πλήρη έλεγχο των συνόρων της. Η Βρετανία αποχώρησε επίσημα από την Ευρωπαϊκή Ένωση στις 31 Ιανουαρίου 2020, αλλά στην πραγματικότητα παρέμεινε στην ενιαία αγορά και την τελωνειακή ένωση κατά τη διάρκεια μιας μεταβατικής περιόδου έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020.

Τον Ιανουάριο του 2021 οι Ευρωπαίοι εμπορικοί εταίροι της Βρετανίας επέβαλαν νέους συνοριακούς ελέγχους και γραφειοκρατία στις εξαγωγές από τη Βρετανία. Αλλά η ίδια η βρετανική κυβέρνηση έχει επανειλημμένα καθυστερήσει τους ελέγχους στα αγαθά που προέρχονται από την Ευρώπη. Μετά από πέντε προηγούμενες καθυστερήσεις, οι νέοι έλεγχοι θα αρχίσουν τελικά να τίθενται σε ισχύ στις 31 Ιανουαρίου.

Αν και η Βρετανία έχει εμπόριο χωρίς δασμούς και ποσοστώσεις με την ΕΕ, τα εισαγόμενα αγαθά που περνούν τα σύνορα θα χρειάζονται φέτος έντυπα. Τα τρόφιμα θα υπόκεινται σε υγειονομικούς και φυτοϋγειονομικούς ελέγχους (SPS) για να διασφαλιστεί ότι πληρούν τα εθνικά πρότυπα.

Καθώς το πλήρες φάσμα των τελωνειακών ελέγχων και των ελέγχων για τα ευρωπαϊκά προϊόντα που εισέρχονται στη Βρετανία, θα επεκταθεί σταδιακά κατά τους επόμενους εννέα μήνες, οι Ευρωπαίοι εξαγωγείς θα αντιμετωπίσουν τα ίδια ζητήματα με τα οποία οι Βρετανοί συνάδελφοί τους ζουν τα τελευταία τρία χρόνια.

Γραφειοκρατία

Η πρόσθετη γραφειοκρατία μπορεί να οδηγήσει σε καθυστερήσεις. Οι μεταφορείς σημειώνουν ότι η απλή αντιμετάθεση δύο αριθμών σε έναν 15ψήφιο τελωνειακό κωδικό μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα που απαιτεί ώρες για να επιλυθεί.

Τα λάθη μπορεί να προέρχονται είτε από την εξαγωγική είτε από την εισαγωγική επιχείρηση. Για τα νωπά προϊόντα, όπως τα λαχανικά και τα λουλούδια, μια καθυστέρηση ακόμη και μιας ή δύο ημερών μπορεί να καταστήσει ένα ολόκληρο φορτίο σχεδόν άχρηστο.

Ιδιαίτερη ανησυχία για τις μικρότερες βρετανικές επιχειρήσεις τροφίμων από τον Ιανουάριο του 2021 αποτελούν οι κανόνες γύρω από αυτό που είναι γνωστό ως «ομαδοποίηση». Ένα ρυμουλκούμενο φορτωμένο με ένα μόνο είδος προϊόντων από μία μόνο εταιρεία χρειάζεται μόνο ένα σύνολο τελωνειακών εντύπων και ελέγχων SPS.

Αλλά ένα ρυμουλκούμενο με πολλούς τύπους προϊόντων από διάφορες πηγές πρέπει να ελεγχθούν όλα ξεχωριστά. Ειδικά για τους παραγωγούς υψηλής ποιότητας, ιδίως σε τομείς προϊόντων όπως τα οστρακοειδή, όπου οι επιχειρήσεις τείνουν να είναι μικρότερες, η πρόσθετη γραφειοκρατία και η απειλή καθυστερήσεων αποδείχθηκαν συχνά πολύ υψηλές για να αξίζει τον κόπο.

Τα εμπορικά στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στις 26 Ιανουαρίου δείχνουν την ασύμμετρη επίδραση του Brexit στο εμπόριο αγαθών μέχρι στιγμής. Οι βρετανικές εξαγωγές αγαθών προς την ΕΕ αυξήθηκαν κατά 10,3% το τρίτο τρίμηνο του 2023 σε σύγκριση με το τελευταίο τρίμηνο του 2020 (τέλος της μεταβατικής περιόδου του Brexit).

Αυτή είναι μια αδύναμη επίδοση σε σύγκριση με τις βρετανικές εξαγωγές προς χώρες εκτός ΕΕ, οι οποίες αυξήθηκαν κατά 19,7% την ίδια περίοδο.

Τριβές και προβλήματα στις εξαγωγές

Αντίθετα, οι εισαγωγές αγαθών από την ΕΕ αυξήθηκαν κατά 10,7% την ίδια στιγμή που οι εισαγωγές από τον υπόλοιπο κόσμο παρέμειναν σε γενικές γραμμές αμετάβλητες.

Το Make UK, ένας εμπορικός οργανισμός για τους κατασκευαστές, ανέφερε τον Δεκέμβριο ότι το 90% των μελών του εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προβλήματα στις εξαγωγές προς την Ευρώπη, που ποσοστιαία είναι μειωμένες μόνο κατά έξι μονάδες σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2020.

Πάντως, το κομητειακό συμβούλιο του Κεντ, το οποίο είναι υπεύθυνο για το λιμάνι του Ντόβερ, εκτιμά ότι οι πολύωρες καθυστερήσεις για τα εισερχόμενα φορτία είναι ένα λογικό χειρότερο σενάριο.

Οι έμποροι λιανικής φοβούνται ότι οι νέοι συνοριακοί έλεγχοι μπορεί να δημιουργήσουν ανοδικές πιέσεις στις τιμές μετά την πρόσφατη απότομη πτώση του πληθωρισμού των τιμών των τροφίμων.

Όπως έχουν διαπιστώσει οι εξαγωγείς της Βρετανίας, περισσότερες εμπορικές προστριβές σημαίνουν γενικά λιγότερες συναλλαγές.