Δεν είναι μόνο οι αγρότες

Φανταστείτε τι θα γινόταν αν έβγαινε ο έλληνας υπουργός Οικονομικών οποιαδήποτε ιστορικά στιγμή και έλεγε μιλώντας για τη χώρα του: «Δεν είμαστε πλέον ανταγωνιστικοί. Γινόμαστε φτωχότεροι επειδή δεν έχουμε ανάπτυξη. Μένουμε πίσω». Ούτε στις μέρες της χρεοκοπίας την προηγούμενη δεκαετία δεν είχαμε τόσο ωμές παραδοχές στην Ελλάδα. Στη Γερμανία ωστόσο, που η κατάσταση εδώ και καιρό έχει αγριέψει, πλέον αυτές οι δηλώσεις είναι σχεδόν συνηθισμένες. Το γερμανικό οικονομικό πρόβλημα είναι πλέον τόσο μεγάλο, που ο υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ όχι μόνο περιγράφει με αυτόν τον τρόπο την κατάσταση, αλλά στέλνει μήνυμα προς την κυβέρνηση στην οποία ανήκει. «Μου είναι αδιανόητο ότι η κυβέρνηση δεν εξάγει κάποιο συμπέρασμα από την ανάλυση αυτή» τόνισε με αφορμή στοιχεία που δείχνουν ότι η βιομηχανική παραγωγή της Γερμανίας βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2007-2008 και το ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Η κατάσταση μάλλον ξεφεύγει. Το μοντέλο της εντυπωσιακής γερμανικής ανταγωνιστικότητας, που στηρίχτηκε στη φθηνή ρωσική ενέργεια, καταρρέει. Τώρα διαπιστώνουν ότι σε πολλά θέματα έχουν μείνει πίσω. Αναζητούν μεταρρυθμίσεις σαν αυτές που σύστηναν στην Ελλάδα την προηγούμενη δεκαετία, όπως τη μείωση της γραφειοκρατίας και τη μεγαλύτερη ευελιξία στην αγορά εργασίας. Και λόγω της πολιτικής κατάστασης που υπάρχει στο εσωτερικό της τρικομματικής κυβέρνησης, δεν μπορούν να τις προχωρήσουν.

Την ίδια στιγμή τα γερμανικά «λάθη» και η συνακόλουθη γερμανική οικονομική αδυναμία έχουν καταστήσει ευάλωτη την Ευρώπη σε εμπορικά «παιχνίδια» κάθε είδους και από κάθε πλευρά του πλανήτη. Η ιστορία με τις αμερικανικές ενεργειακές επιδοτήσεις που οδήγησε πολλές ευρωπαϊκές επενδύσεις να προτιμήσουν τις ΗΠΑ είναι γνωστή. Τώρα βρίσκεται σε εφαρμογή μια άλλου είδους επίθεση, αυτή τη φορά από την Κίνα, δυναμιτίζοντας τις ευρωπαϊκές προσπάθειες απεξάρτησης ως προς τα ενεργειακά από έναν προμηθευτή. Οι Κινέζοι πρόσφατα αντεπιτέθηκαν με επιδοτήσεις, πλημμυρίζοντας την ευρωπαϊκή αγορά με φθηνά πάνελ φωτοβολταϊκών, δημιουργώντας ένα πλεόνασμα υλικών και απειλώντας με κύμα χρεοκοπιών τις ευρωπαϊκές εταιρείες. Οι παραγωγοί φωτοβολταϊκών ξεσηκώθηκαν και ζητούν και αυτοί επιδοτήσεις.

Κάντε εύκολα τον συνειρμό, πόσο ίδιο είναι και το πρόβλημα των αγροτών. Στις περίπου 10 ευρωπαϊκές χώρες που έχουμε αυτή τη στιγμή κινητοποιήσεις αγροτών, το πρόβλημα είναι το ίδιο. Μια σειρά από διασυνοριακές συμφωνίες επιτρέπουν τις μαζικές εισαγωγές φθηνών προϊόντων. Αρα ανταγωνιστικότερων αγροτικών προϊόντων από τρίτες χώρες. Την ίδια ώρα που οι ευρωπαϊκές επιδοτήσεις δεν επαρκούν και οι αυστηρές προδιαγραφές που έχει επιβάλει η ΕΕ στα προϊόντα που παράγονται σε ευρωπαϊκό έδαφος καθιστούν τις καλλιέργειες ασύμφορες. Οι αγρότες ζητούν να απαγορευτούν οι εισαγωγές πάμφθηνων αγροτικών προϊόντων από χώρες με χαμηλό εργατικό κόστος όπως η Ουκρανία, κάποιοι υπονοούν με ρωσικό δάκτυλο, αλλά και πάλι το ίδιο ισχύει και για τα προϊόντα από την Αίγυπτο, την Αργεντινή, τη Χιλή ή το Μεξικό.

Το πρόβλημα είναι σαφές ότι δεν αφορά μόνο τους αγρότες, αλλά είναι καθαρά υπαρξιακό και αφορά το σύνολο του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Χρειάζεται αλλαγή κατεύθυνσης. Είναι αφενός οικονομικό, καθώς η ισχυρή οικονομία της ζώνης του ευρώ, ο βασικός χρηματοδότης του κοινοτικού προϋπολογισμού, η Γερμανία, δεν μπορεί να συμβάλει με επιπλέον χρήματα τώρα που χρειάζεται. Αφετέρου, είναι ζήτημα άμεσης αναθεώρησης μιας σειρά πολιτικών που είχαν σχεδιαστεί σε άλλες εποχές, με άλλα προβλήματα και με μια Γερμανία πολύ ισχυρή, που τώρα προφανώς δεν ισχύει.