Παγκόσμια οικονομία: Ακροβατεί σε τεντωμένο σχοινί – Γιατί υπάρχουν φόβοι για (μερικό) κραχ 

Μια εξίσωση για δυνατούς λύτες καλούνται οι κεντρικές τράπεζες να λύσουν τους επόμενους μήνες, καθώς, με την τεράστια αύξηση των επιτοκίων, έχουν οδηγήσει την παγκόσμια οικονομία, και δη την αμερικανική που αποτελεί και τον πρωτεύον δείκτη, να ισορροπεί σε μια λεπτή γραμμή. Εάν κρατήσουν το κόστος δανεισμού σε τόσο υψηλά επίπεδα για πολύ καιρό, ο κόσμος κινδυνεύει με ένα κραχ σε κάποιο νευραλγικό μέρος της οικονομίας. Εάν το μειώσουν, όμως, το φάσμα του πληθωρισμού μπορεί να επανέλθει.

Ευλόγως τα οικονομικά στοιχεία από επιμέρους κλάδους της οικονομίας βρίσκονται στο μικροσκόπιο, με πολλούς αναλυτές να αναζητούν τα στοιχεία εκείνα που μπορεί να δείξουν πιθανές ρωγμές στην οικονομία. Μέχρι στιγμής, τα στοιχεία που ανέλυσαν οι αναλυτές της Ned Davis Research φαίνεται να συμφωνούν ότι μια ύφεση φαίνεται απίθανη. Οι οικονομικοί δείκτες σε όλη τη μεταποίηση, τις αλυσίδες εφοδιασμού και τις μετοχές υποδηλώνουν ότι οι πιθανότητες μιας παγκόσμιας ύφεσης έχουν μειωθεί.

Παγκόσμια οικονομία: Έρχεται νέα δεκαετία κρίσης χρέους ή ποιες χώρες θα βιώσουν αργό δημοσιονομικό θάνατο

Η οικονομική δυναμική φαίνεται να επιταχύνεται, κατά την Ned Davis Research, όπως μετράται από τον παγκόσμιο σύνθετο PMI, έναν δείκτη υπηρεσιών και μεταποίησης. Η μέτρηση ανέβηκε για τρίτο συνεχόμενο μήνα τον Ιανουάριο φτάνοντας στο 51,8, το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων οκτώ μηνών.

Σε ιστορική βάση, εξακολουθεί να είναι κάτω από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο του 53,2, αλλά ο παγκόσμιος σύνθετος PMI έχει όριο ύφεσης 47,8. Η τρέχουσα θετική τάση υποδηλώνει ότι οι βραχυπρόθεσμες ανησυχίες μπορούν να υποχωρήσουν.

Ταυτόχρονα, οι κορυφαίοι δείκτες υποδηλώνουν επίσης εποικοδομητική ανάπτυξη. Ο δείκτης νέων παραγγελιών, για παράδειγμα, έδειξε την ισχυρότερη επέκτασή του σε επτά μήνες, σημείωσε η NDR, και ο μελλοντικός δείκτης παραγωγής έφτασε στο υψηλότερο σημείο από τον Ιούνιο.

«Η μεταποίηση, η οποία βίωσε μια οικονομική υστέρηση για κάποιο διάστημα, αποχώρησε από την περιοχή συρρίκνωσης για πρώτη φορά μετά από 17 μήνες», δήλωσαν οι αναλυτές. “Εν τω μεταξύ, οι υπηρεσίες, το μεγαλύτερο κομμάτι της οικονομίας, παραμένουν ισχυρές. Το εύρος και στους δύο τομείς αυξήθηκε, υποδεικνύοντας ότι η επέκταση διευρύνεται.”

Οι νέες επιχειρήσεις

Ο παγκόσμιος δείκτης PMI υπηρεσιών, ο οποίος σημείωσε την ισχυρότερη ανάπτυξή του από τον Ιούλιο του 2023 καθώς ανέβηκε 0,7 μονάδες στις 52,3 τον Ιανουάριο, εξακολουθεί να βρίσκεται κάτω από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο του 53,6, αλλά κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση.

Επιπλέον, η δημιουργία νέων επιχειρήσεων εκτινάχθηκε για τρίτο συνεχόμενο μήνα και οι παραγγελίες εξαγωγών σημείωσαν την πρώτη επέκτασή τους σε πέντε μήνες. «Το ποσοστό των οικονομιών με αναπτυσσόμενους τομείς υπηρεσιών εκτινάχθηκε δέκα μονάδες στο 77%, το υψηλότερο επίπεδο σε έξι μήνες», διαπίστωσαν οι αναλυτές της NDR. «Αυτό φέρνει το μέτρο εύρους μας πιο κοντά στα προ-πανδημικά επίπεδα.

Σε όλες τις χώρες, οι αναδυόμενες αγορές εκτός Κίνας γνώρισαν την ισχυρότερη ανάπτυξη, με την Ινδία και τη Μέση Ανατολή να πρωτοστατούν. Οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Κίνα βλέπουν «μετρίως εποικοδομητική» ανάπτυξη, ανέφερε η εταιρεία, ενώ ο Καναδάς και η Ευρωζώνη βλέπουν χαμηλότερες επιδόσεις.

Σίγουρα, τα εμπόδια της εφοδιαστικής αλυσίδας έχουν αυξηθεί εν μέσω της κρίσης στην Ερυθρά Θάλασσα και των διαταραχών στην παγκόσμια ναυτιλία, αν και οι τιμές παρέμειναν ανθεκτικές μέχρι στιγμής, σύμφωνα με την άποψη της NDR.

Σε αυτό το σημείο, οι αναλυτές της Goldman Sachs προέβλεψαν πρόσφατα ότι τυχόν αυξήσεις στο κόστος ναύλων δεν θα πυροδοτήσουν νέα άνοδο του πληθωρισμού και ότι η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική από τις διαταραχές της εφοδιαστικής αλυσίδας που παρατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Τι παραπάνω γνωρίζουν οι αγορές

Παρόλα αυτά, οι αγορές δείχνουν ότι προετοιμάζονται ακόμη και για το αρνητικό σενάριο. Ένα στοιχείο που συνήθως προμηνύει δύσκολες οικονομικές ώρες βρίσκεται στην καμπύλη των αποδόσεων των αμερικανικών ομολόγων. «Η ανεστραμμένη καμπύλη απόδοσης αναβοσβήνει με κόκκινο χρώμα εδώ και 15 μήνες και μην νομίζετε ότι η συνεχιζόμενη οικονομική ισχύς την καθιστά ψευδές σήμα», έγραψε χαρακτηριστικά ο Campbell Harvey της Research Affiliates.

Ο Harvey είναι γνωστός για την ανακάλυψη του πιο δημοφιλούς δείκτη ύφεσης, ο οποίος δείχνει ότι όταν οι αποδόσεις των βραχυπρόθεσμων τίτλων του αμερικανικού Δημοσίου κινηθούν πάνω από εκείνες των μακροπρόθεσμων ομολόγων, σύντομα θα ακολουθήσει ύφεση.

Καθώς αυτό έχει αποδειχθεί αληθές για κάθε ύφεση από τη δεκαετία του 1960, η τρέχουσα αντιστροφή σηματοδοτεί ότι μια ύφεση είναι ακόμα πιθανή φέτος, αλλά μερικοί παράγοντες θα περιορίσουν το εύρος μιας επικείμενης επιβράδυνσης, βοηθώντας τις ΗΠΑ να επιτύχουν μια ήπια προσγείωση.

«Δεδομένου του ιστορικού του δείκτη απόδοσης, είναι με μεγάλο κίνδυνο να τον αγνοήσουμε», δήλωσε ο οικονομολόγος του Πανεπιστημίου Duke. “Ο δείκτης της καμπύλης απόδοσης υποδηλώνει ότι η ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί σημαντικά το 2024. Αυτή η αργή ανάπτυξη μπορεί ή όχι να σχετίζεται με ύφεση. Ακόμη και στο σενάριο ήπιας προσγείωσης, υπάρχει πιθανότητα για μια μικρή ύφεση”, εξήγησε.

Παρόλα αυτά, η ισχυρή αγορά εργασίας καθιστά μια βαθιά ύφεση μη ρεαλιστική. Με ένα τεράστιο χάσμα μεταξύ των θέσεων εργασίας και των ατόμων που αναζητούν εργασία, περίπου στα 2,5 εκατομμύρια στις ΗΠΑ, η ανεργία δεν θα εκτιναχθεί αμέσως όταν η οικονομία αρχίσει να ρίχνει ρυθμούς. Με περισσότερους εργαζομένους να κρατούν τις δουλειές τους, τα επίπεδα καταναλωτικών δαπανών θα παραμείνουν εύρωστα.

Εν τω μεταξύ, η ισχύς στη σημερινή στεγαστική αγορά θα αποτρέψει μια κρίση όπως αυτή που προηγήθηκε της ύφεσης του 2008, κατά την οποία τα υπερβολικά επίπεδα χρέους σήμαιναν ότι πολλοί ιδιοκτήτες χρωστούσαν περισσότερα από όσα άξιζε το σπίτι τους.

Αυτή τη φορά, τα ίδια κεφάλαια στην αγορά κατοικίας είναι υψηλότερα από τα στεγαστικά χρέη, εν μέρει χάρη στη μαζική ανατίμηση των τιμών που σημειώθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Οι Αμερικανοί στα τέλη του 2023 είχαν κεφάλαια 30 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, έναντι 17 τρισεκατομμυρίων δολαρίων σε εκκρεμή χρέη στεγαστικών δανείων.

Από την πλευρά των επιχειρήσεων, η προηγούμενη εμπειρία με την ανεστραμμένη καμπύλη αποδόσεων οδήγησε τις οντότητες να λαμβάνουν προληπτικά μέτρα όταν τα επιτόκια των κρατικών ομολόγων άλλαζαν. Μέχρι το 2023, οι επιχειρηματικές επενδύσεις υποχώρησαν, ενώ ορισμένοι εφάρμοσαν μειώσεις εργατικού δυναμικού.

Ωστόσο, δεν είναι σαφές προς τα πού οδεύει η οικονομία των ΗΠΑ. Κατά την άποψη του Harvey, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ πρόσθεσε τους κινδύνους ύφεσης πιέζοντας υπερβολικά τα επιτόκια. Αυτό συμβαίνει καθώς η κεντρική τράπεζα διαβάζει εσφαλμένα τις ανακοινώσεις για τον πληθωρισμό, είπε, καθώς ο πληθωρισμός ακινήτων είναι ρεαλιστικά χαμηλότερος από αυτόν που αναφέρεται.

Εταιρείες… ζόμπι

Δεν λείπουν βέβαια και οι αναλυτές που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για μέρη της οικονομίας που απλά… φυτοζωούν. Όπως ανέφερε πρόσφατα στο Bloomberg ο Tony Dwyer, επικεφαλής στρατηγικής αγοράς στην Canaccord Genuity, μπορεί να δούμε αύξηση των εταιριών ζόμπι, οι οποίες είναι εταιρείες με χρέη με μη βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα.

«Έχουμε την οικονομία των ζόμπι», δήλωσε Dwyer, αποδίδοντας αυτήν την εικόνα στον ταχύτερο κύκλο αύξησης των επιτοκίων στην ιστορία από τις κεντρικές τράπεζες. Αυτό το υψηλότερο κόστος του χρέους έχει πρόσφατα αποκαλύψει ρωγμές στον τομέα των εμπορικών ακινήτων.

Την ίδια στιγμή, εξήγησε ο Dwyer, οι οικονομικές προοπτικές είναι αβέβαιες. Και μπορεί οι μέχρι τώρα δείκτες να δείχνουν την ισχύ της οικονομίας, παρά το ότι το κόστος δανεισμού είναι σε υπερδεκαετή υψηλά, αλλά όλο και περισσότερες εταιρείες που πρέπει να αναχρηματοδοτήσουν τα χρέη τους θα βιώσουν δύσκολες στιγμές.