Θετικά σημεία και ερωτηματικά από την ίδρυση αλλοδαπών/μη κρατικών Πανεπιστημίων στην Ελλάδα

Εν μέσω πανεπιστημιακών καταλήψεων, και ως προς την ίδρυση αλλοδαπών Πανεπιστημίων στην Ελλάδα, γνωρίζουμε, από το νομοσχέδιο, ότι θα χρειαστούν τριάντα καθηγητές και τρεις σχολές για κάθε «νέο» Πανεπιστήμιο με την προοπτική λειτουργίας το ακαδημαϊκό έτος 2025-2026. Το 80% του Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ) πρέπει να κατέχει διδακτορικό τίτλο σπουδών. Για λόγους παράκαμψης της γραφειοκρατίας, φαντάζομαι, ότι ο διδακτορικός τίτλος δε θα χρειαστεί επίσημης αναγνώρισης από το ελληνικό κράτος.

Θα πρέπει να δούμε την ίδρυση αλλοδαπών Πανεπιστημίων στην Ελλάδα ως άμεσες επενδύσεις από αλλοδαπές επιχειρήσεις στη χώρα μας. Η διεθνής βιβλιογραφία μας ενημερώνει ότι η συγκεκριμένη επένδυση θα λειτουργήσει θετικά για το σύνολο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αλλά και την ελληνική οικονομία. Και τούτο για τουλάχιστον δύο λόγους.

Πρώτον, οι αλλοδαπές επιχειρήσεις επιτυγχάνουν παραγωγικότητα μέχρι και 11% υψηλότερη εκείνης των εγχώριων επιχειρήσεων. Όμως, η ποιότητα των επενδύσεων τους σε εξοπλισμό και τεχνολογία (μεταξύ αυτών, νέες και ενδεχομένως «ηλεκτρονικές» βιβλιοθήκες και ψηφιακή τεχνολογία στην διεξαγωγή μαθημάτων και ακαδημαϊκών εξετάσεων) αναμένεται να «μεταφερθεί» και στα δημόσια ΑΕΙ, με αποτέλεσμα αύξηση της παραγωγικότητας στο σύνολο του Πανεπιστημιακού χώρου στην Ελλάδα. Δεύτερον, οι αλλοδαπές επιχειρήσεις προσφέρουν υψηλότερους μισθούς (μέχρι και 6%) σε σχέση με τις εγχώριες. Προκειμένου, λοιπόν, τα δημόσια Πανεπιστήμια να «κρατήσουν» τα δικά τους μέλη ΔΕΠ, θα «αναγκαστούν» να προσφέρουν υψηλότερες, από τις τρέχουσες, απολαβές.

Βέβαια, η λειτουργία από το ακαδημαϊκό έτος 2025-2026 είναι, κατά τη γνώμη μου, επισπευσμένη. Το Πανεπιστήμιο δεν είναι μόνο νέα προγράμματα σπουδών και αγγλόφωνοι/ελληνόφωνοι καθηγητές. Θα χρειαστούν μοντέρνα αμφιθέατρα, φοιτητικές εστίες, νέες βιβλιοθήκες και, γενικότερα, σύγχρονες κτηριακές υποδομές οι οποίες, βέβαια, δεν μπορούν να δημιουργηθούν από τη μία στιγμή στην άλλη. Επιπλέον, πριν οι υποψήφιοι φοιτητές επιλέξουν το συγκεκριμένο πρόγραμμα, θα πρέπει να «μελετήσουν» τον Οδηγό Σπουδών ο οποίος, λογικά θα παρέχει και φωτογραφίες από τις κτηριακές υποδομές. Τι θα τους απαντάνε τα μη Κρατικά Πανεπιστήμια; «Κάντε υπομονή γιατί όλα είναι υπό κατασκευή;»

Πάντως, η υπουργική δήλωση ότι θα μπορούσαμε να δούμε το Yale να κάνει μάθημα στο ΕΚΠΑ είναι σε κάποιο βαθμό προβληματική: εάν το Yale «νοικιάσει» αίθουσες του ΕΚΠΑ αυτό πιθανά σημαίνει ότι τα μαθήματα ίσως και να «τραβήξουν» μέχρι και τα μεσάνυχτα διότι δεν υπάρχουν (αρκετές) αίθουσες διδασκαλίας προκειμένου να ικανοποιήσουν το ωρολόγιο πρόγραμμα σπουδών…

Όσο, δε, αφορά, για παράδειγμα, τα Βρετανικά Πανεπιστήμια, να υπενθυμίσω ότι αυτά προσφέρουν, κατά βάση, τριετή πτυχία, την ίδια στιγμή κατά την οποία οι βαθμολογικές επιδόσεις των φοιτητών στο πρώτο έτος του πτυχίου ΔΕΝ λαμβάνονται, ως επί το πλείστον, υπόψιν στο τελικό βαθμό του πτυχίου! Θα αφεθούν, άραγε, τα Βρετανικά Πανεπιστήμια να εφαρμόσουν τους ίδιους κανόνες και στα ελληνικά τους πτυχία; Και, επιπλέον, πόσο υψηλά δίδακτρα θα «επιβάλλουν», όταν, όπως προανέφερα, σίγουρα θα χρειαστεί ικανός χρόνος προκειμένου να βρεθούν κατάλληλες υπάρχουσες (ή να δημιουργηθούν νέες) κτηριακές υποδομές οι οποίες θα «δικαιολογούσαν» σχετικά υψηλά δίδακτρα; Επιπλέον, το όποιο ύψος διδάκτρων θα αναπροσαρμόζεται ανάλογα με το ύψος του πληθωρισμού ή όχι; Και πόσο εύκολα θα πεισθούν οι Έλληνες γονείς να πληρώνουν δίδακτρα και για το πρώτο έτος σπουδών το οποίο, όπως προανέφερα, δε λαμβάνεται στο βαθμό πτυχίου; Κάτι που, δυστυχώς, ενθαρρύνει μηδενικό» ενδιαφέρον των φοιτητών (τουλάχιστον) στο πρώτο έτος σπουδών τους.

Τα θέματα που έθιξα παραπάνω θα πρέπει να συζητηθούν σοβαρά.

Κώστας Μήλας, καθηγητής Χρηματοοικονομικών, University of Liverpool