Ιδιωτικά πανεπιστήμια: Τα «γκρίζα» σημεία του νόμου και τα ερωτήματα που προκύπτουν

Ποια θα είναι τελικά η νομική υπόσταση των νέων μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων που ανοίγουν από τη χρονιά 2025-26 στη χώρα μας; Θα υπάρχει ειδικό μηχανογραφικό για τους υποψηφίους στα νέα αυτά ανώτατα Ιδρύματα που σχεδιάζονται με το σχέδιο νόμου του υπουργείου Παιδείας;

Γιατί απαλλάσσονται από την υποχρέωση να δώσουν πανελλαδικές οι κάτοχοι των διεθνών απολυτηρίων;

Δεν είναι αντίφαση το ότι αν φοιτήσει κάποιος στο μητρικό πανεπιστήμιο δεν θα χρειαστεί να δώσει εξετάσεις, ενώ εάν φοιτήσει στο εδώ παράρτημα θα πρέπει να περάσει από πανελλήνιες – έστω και κυνηγώντας τη χαμηλή, που γίνεται ακόμα χαμηλότερη, ΕΒΕ (Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής), τη στιγμή που αποφοιτώντας και στις δύο περιπτώσεις θα είναι κάτοχος του ίδιου τίτλου;

Δεν είναι, επίσης, ένα ερώτημα το πώς ένα κερδοσκοπικό πανεπιστήμιο από το εξωτερικό μπορεί να ιδρύσει στην Ελλάδα ένα μη κερδοσκοπικό παράρτημα;

Και κάτι ακόμα – απορία φοιτητή Ιατρικής: Η απόκτηση ειδικότητας των νέων γιατρών θα ακολουθεί την ίδια διαδικασία με αυτήν που ακολουθούν οι απόφοιτοι των ελληνικών ΑΕΙ; Κι αν ναι, δεν θα αυξηθούν έτσι οι, ούτως ή άλλως, μεγάλοι χρόνοι αναμονής;

Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα – διαδικαστικά στην πλειονότητά τους – που γεννά το νέο νομοσχέδιο για την ίδρυση μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα. Το περίφημο σχέδιο νόμου για τη σύστασή τους αναρτήθηκε χθες στην ιστοσελίδα του υπουργείου Παιδείας όπου και θα συζητηθεί για το μικρό χρονικό διάστημα των 10 ημερών (ως τις 18 Φεβρουαρίου).

Οι συμφωνίες δικαιόχρησης (franchising)

Υπάρχουν όμως και τα ουσιαστικά, τα πιο σημαντικά «γκρίζα» σημεία.

Και το βασικότερο από αυτά είναι το πώς θα διασφαλιστεί το ότι τα νέα Ιδρύματα θα είναι αξιόπιστα και θα συνεισφέρουν στον ανταγωνισμό, βοηθώντας σε τελική ανάλυση και τα κρατικά πανεπιστήμια. Με το νομοσχέδιο δημιουργούνται νέες νομικές οντότητες, τα νομικά πρόσωπα πανεπιστημιακής εκπαίδευσης (ΝΠΠΕ), που θα διοικούνται από Διοικητικό Συμβούλιο. Το ΝΠΠΕ, όπως αναφέρεται στο νομοσχέδιο, είναι νομικό πρόσωπο ειδικού σκοπού μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, ρυθμιζόμενο με τις διατάξεις του παρόντος, με αποκλειστικό σκοπό την παροχή υπηρεσιών ανώτατης εκπαίδευσης, το οποίο συνδέεται απευθείας με το μητρικό Ιδρυμα, και αποτελεί παράρτημά του στην Ελλάδα, με βάση απόφαση του αρμοδίου οργάνου του μητρικού Ιδρύματος που προσδιορίζει λεπτομερώς την εσωτερική μεταξύ τους σχέση και αντανακλάται επί του κεφαλαίου ή με βάση συμφωνίες πιστοποίησης (validation) ή δικαιόχρησης (franchising), οι οποίες διασφαλίζουν ουσιωδώς την ορθή τήρηση των ακαδημαϊκών προτύπων του μητρικού Ιδρύματος. Οι συμφωνίες πιστοποίησης (validation) ή δικαιόχρησης (franchising) είναι και αυτές που έχουν επιλέξει πολλά μεγάλα ιδιωτικά κολέγια που λειτουργούν σήμερα στη χώρα μας.

Οπως προβλέπεται, το πρόγραμμα σπουδών που θα προσφέρει το ΝΠΠΕ θα πρέπει να έχει πιστοποιηθεί από το μητρικό Ιδρυμα και να είναι εγκεκριμένο από την ΕΘΑΑΕ. Είναι ξεκάθαρο όμως το πόσο το ελληνικό κράτος μπορεί να ελέγχει το πρόγραμμα σπουδών του «συνεργάτη» ενός πανεπιστημίου ξένου κράτους;

Tα οφέλη του νομοσχεδίου

Από την άλλη πλευρά, το υπουργείο Παιδείας στοχεύει στον περιορισμό φυγής ελλήνων φοιτητών για σπουδές στο εξωτερικό, την προσέλκυση αλλοδαπών φοιτητών και την αναβάθμιση της ποιότητας του εκπαιδευτικού συστήματος λόγω συνεργειών που θα δημιουργηθούν, μέχρι την ανάπτυξη της έρευνας (το ερευνητικό έργο αναφέρεται ως απαραίτητη προϋπόθεση για ένα ΝΠΠΕ), τον περιορισμό της ακαδημαϊκής Διασποράς, την προσέλκυση καθηγητών υψηλού προφίλ από το εξωτερικό και τις περισσότερες ευκαιρίες για ακαδημαϊκή καριέρα στην Ελλάδα. Η χώρα μας μπορεί να γίνει ένα περιφερειακό εκπαιδευτικό κέντρο – με όσα καλά αυτό συνεπάγεται.

Καθοριστικό θα είναι φυσικά το ποια πανεπιστήμια θα επιλέξουν την Ελλάδα για να δημιουργήσουν τα παραρτήματά τους. Ο Κυριάκος Πιερρακάκης μίλησε, στη διάρκεια της παρουσίασης, για μεγάλα ξένα πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Αμερικής που έχουν εκφράσει ενδιαφέρον, χωρίς να τα κατονομάζει. Ισως και αυτές τις συζητήσεις να «μαρτυρά» η εξαίρεση που προστέθηκε στον αριθμό των σχολών τις οποίες πρέπει να περιλαμβάνει ένα παράρτημα. Στον αριθμό των τριών, υπάρχει ένας αστερίσκος που επιτρέπει μια κατ’ ελάχιστον σχολή εφόσον το  μητρικό Ιδρυμα καταλαμβάνει μία από τις πρώτες 20 θέσεις σε διεθνή κατάταξη.

Mαζική διαμαρτυρία και επεισόδια μεταξύ… φοιτητών

Περισσότερα από 15.000 άτομα, σύμφωνα με εκτιμήσεις,  συμμετείχαν χθες στο πανεκπαιδευτικό πανελλαδικό συλλαλητήριο με κεντρικό σύνθημα τη μη ψήφιση του νομοσχεδίου για τα μη κρατικά πανεπιστήμια. «Αυτοί γράφουν νόμους και εμείς γράφουμε ιστορία», ήταν ένα σύνθημα που ξεχώρισε από τα πανό που είχαν έρθει από όλη την Ελλάδα – σχολές από την Κρήτη, τη Θεσσαλονίκη, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και την Κέρκυρα ήταν μερικές από τις υπογραφές που ξεχωρίσαμε δίπλα στους συλλόγους από τα ΑΕΙ της Αθήνας.

Στη διαδήλωση συμμετείχαν 150 φοιτητικοί σύλλογοι, μαθητές και εκπαιδευτικοί – με ανακοινώσεις τους είχαν δηλώσει τη συμπαράσταση τους τόσο η ΟΛΜΕ (Ομοσπονδία Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης) και η ΔΟΕ (Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδας), όσο και η ΠΟΣΔΕΠ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού), η οποία είχε προκηρύξει 24ωρη απεργία προκειμένου να συμμετάσχουν τα μέλη της στο πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο της Αθήνας και σε αντίστοιχα  συλλαλητήρια που οργανώθηκαν σε άλλες πόλεις.  Στάσεις εργασίας από τις 11 π.μ. είχε αποφασίσει και το Γενικό Συμβούλιο της ΑΔΕΔΥ για να μπορέσουν οι δημόσιοι υπάλληλοι να συμμετάσχουν στο συλλαλητήριο.

«Μάχη» για την κεφαλή της πορείας

Μετά το τέλος της πορείας το πανελλαδικό συντονιστικό των κινητοποιήσεων συγκεντρώθηκε στη Νομική προκειμένου να συνεδριάσει για το μέλλον των κινητοποιήσεων. Εξω από τη Νομική σημειώθηκαν επεισόδια όταν κουκουλοφόροι επιτέθηκαν με πέτρες και μολότοφ κατά των αστυνομικών δυνάμεων και έβαλαν φωτιά σε κάδους απορριμμάτων. Οι αστυνομικοί απάντησαν με χημικά και χειροβομβίδες κρότου λάμψης, ενώ προχώρησαν και σε τρεις προσαγωγές.

Να σημειωθεί πως επεισόδια ξέσπασαν και πριν από την έναρξη της συγκέντρωσης στις προσυγκεντρώσεις, μεταξύ φοιτητικών παρατάξεων για το ποιο μπλοκ θα τεθεί επικεφαλής στην πορεία – με αποτέλεσμα 8 άτομα να μεταφερθούν στον Ευαγγελισμό.

Στο μεταξύ, συνεχίζονται οι καταλήψεις σε περισσότερα από 250 πανεπιστημιακά τμήματα. Μετά και τις νέες συνελεύσεις που πραγματοποιήθηκαν κυρίως Τρίτη και Τετάρτη αποφασίστηκε η συνέχιση των καταλήψεων σε μια σειρά από τμήματα πανεπιστημίων σε όλη τη χώρα.