Φορολογία: Οι 5 κινήσεις που σβήνουν τα τεκμήρια

Χαρτί, μολύβι και κομπιουτεράκι θα πρέπει να πάρουν οι φορολογούμενοι που απέκτησαν κατοικία το 2023 προκειμένου να υπολογίσουν τα ποσά που έχουν δαπανήσει αλλά και να λάβουν εγκαίρως τα μέτρα τους για να μην εγκλωβιστούν στην παγίδα των τεκμηρίων.

Στην αγορά κατοικίας, τεκμήριο αποτελεί το άθροισμα του τιμήματος, του φόρου μεταβίβασης, των συμβολαιογραφικών εξόδων καθώς και λοιπών εξόδων και φόρων. Στο τεκμήριο απόκτησης του ακινήτου, δηλαδή στα χρήματα που διατέθηκαν για την αγορά, θα έρθει να προστεθεί και το τεκμήριο διαβίωσης το οποίο υπολογίζεται από το πρώτο τετραγωνικό μέτρο. Μάλιστα λαμβάνονται υπόψη και οι βοηθητικοί χώροι όπως η αποθήκη ή το γκαράζ. Αν τα τεκμαρτά ποσά δεν καλύπτονται από τα εισοδήματα, οι φορολογούμενοι θα βρεθούν αντιμέτωποι με την πληρωμή έξτρα φόρου τον οποίο όμως έχουν τη δυνατότητα να σβήσουν εάν επικαλεστούν εισοδήματα από το παρελθόν, δανεικά από τράπεζες ή συγγενείς, χρηματικές γονικές παροχές ή έσοδα από πώληση περιουσιακών στοιχείων.

Τι ισχύει

Συγκεκριμένα όσοι απέκτησαν κατοικία το 2023 θα πρέπει να γνωρίζουν τα εξής:

Στην αγορά ακινήτων ως ποσό τεκμαρτής δαπάνης λαμβάνεται το ποσό της συνολικής επιβάρυνσης, όπως προκύπτει από τα οικεία πωλητήρια συμβόλαια, εκτός εάν από έλεγχο προκύπτει μεγαλύτερο ποσό, οπότε λαμβάνεται υπόψη αυτό.

Κρίσιμος χρόνος για να υπολογιστεί το ποσό της τεκμαρτής δαπάνης είναι ο χρόνος σύνταξης του συμβολαίου μεταβίβασης του ακινήτου εφόσον καταβληθεί ολόκληρο το τίμημα και παραδοθεί η χρήση και η κυριότητα του ακινήτου, διαφορετικά, το ποσό της δαπάνης θα κατανέμεται στα φορολογικά έτη που καταβάλλονται οι δόσεις, όπως αυτό προκύπτει από σχετικά παραστατικά πληρωμής. Το ίδιο ισχύει και σε περίπτωση σύνταξης προσυμφώνου αγοράς.

Σε ανέγερση οικοδομής, εφόσον η ανέγερση διαρκέσει περισσότερο του ενός έτους, σε κάθε έτος σαν ποσό δαπάνης θα ληφθεί το αντίστοιχο του κόστους ανέγερσης στο ίδιο έτος, εκτός εάν χρόνος καταβολής έχει ορισθεί διαφορετικά (π.χ. ο χρόνος αποπεράτωσης της οικοδομής).

Τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται για επισκευή και συντήρηση κατοικίας δεν υπολογίζονται ως δαπάνη απόκτησης περιουσιακού στοιχείου. Αν όμως πρόκειται για προσθήκες, επεκτάσεις, τότε τίθεται θέμα δαπάνης απόκτησης.

Σε περίπτωση αγοράς ακινήτου με συνιδιοκτησία ή σε περίπτωση που περισσότεροι από κοινού ανεγείρουν οικοδομή, σε καθέναν αναλογεί ποσό δαπάνης όσο το ποσοστό συμμετοχής του.

Σε περίπτωση που από διαφορετικό πρόσωπο αγοράζεται η ψιλή κυριότητα και από άλλο η επικαρπία ακινήτου, σε καθέναν θα υπολογισθεί ποσό δαπάνης απόκτησης που του αναλογεί επιμεριστικά κατά το ποσοστό που προβλέπεται από τη φορολογία κληρονομιών. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που ανεγείρεται οικοδομή σε οικόπεδο στο οποίο άλλο πρόσωπο είναι ψιλός κύριος και άλλο επικαρπωτής, δηλαδή η δαπάνη ανέγερσης επιμερίζεται στους δύο κατά τα ποσοστά που προβλέπονται από τη φορολογία κληρονομιών ανεξάρτητα σε ποιου το όνομα εκδίδεται η άδεια ανέγερσης οικοδομής.

Οταν το ακίνητο αποκτάται από πλειστηριασμό ως αξία αγοράς ακινήτου που λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της δαπάνης απόκτησης, είναι το ποσό του εκπλειστηριάσματος και κάθε άλλο ποσό (π.χ. φόρος μεταβίβασης, συμβολαιογραφικά) που πραγματικά κατέβαλε ο υπερθεματιστής. Σε ιδιωτικό πλειστηριασμό για τον προσδιορισμό της δαπάνης λαμβάνεται το τίμημα που πραγματικά καταβλήθηκε.

Οι 5 κινήσεις

Οι φορολογούμενοι που απέκτησαν ακίνητα έχουν τη δυνατότητα να εξουδετερώσουν τα τεκμήρια εάν κατά την υποβολή της φορολογικής τους δήλωσης επικαλεστούν:

1 Πραγματικά εισοδήματα που αποκτήθηκαν το 2023. Ως τέτοια εισοδήματα θεωρούνται η αποζημίωση λόγω απόλυσης από την εργασία, οι τόκοι από καταθέσεις στις τράπεζες κ.λπ.

2 Χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα. Πρόκειται για το εφάπαξ που έλαβε ο φορολογούμενος ως συνταξιούχος, η αποζημίωση που εισέπραξε από την ασφαλιστική του εταιρεία κ.λπ.

3 Εσοδα από πώληση περιουσιακών στοιχείων (ακινήτων, αυτοκινήτων, κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας κ.λπ.). Από το τίμημα πώλησης που εισπράχθηκε εντός του 2023 αφαιρείται το κόστος απόκτησης, δηλαδή το τίμημα που καταβλήθηκε σε κάποιο προηγούμενο έτος για την αγορά του περιουσιακού στοιχείου.

4 Δάνεια από τράπεζες, συγγενείς ή τρίτους και χρηματικές γονικές παροχές ή δωρεές.

5 Εισοδήματα παρελθόντων οικονομικών ετών. Πρόκειται για τη γνωστή μέθοδο της «ανάλωσης κεφαλαίου παρελθόντων ετών». Με εισοδήματα και έσοδα που δηλώθηκαν ακόμη και πριν από 10, 20 ή και περισσότερα χρόνια οι φορολογούμενοι μπορούν να καλύψουν τα τεκμήρια.

Premium έκδοση ΤΑ ΝΕΑ