What is this Ergani stuff? – Crash Test

Η εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας του Πληροφοριακού Συστήματος ΕΡΓΑΝΗ εισήλθε σε νέα περίοδο από την αρχή του έτους. Είναι περίοδος crash test. Μένει να φανεί πόσο test και πόσο crash θα είναι, πως θα αξιοποιηθεί και ποιος θα το «φορτωθεί».

ΕΡΓΑΝΗ: Πάνω από ένας στους δύο εργαζόμενους αμείβεται με μικτό μισθό μικρότερο των 1.000 ευρώ

Γιατί είναι crash test ;

Είναι crash test διότι μέχρι πρόσφατα η εφαρμογή  της αφορούσε μικρότερο αριθμό κυρίως μεγάλων επιχειρήσεων και συγκριτικά μικρό μερίδιο του συνόλου των εργαζομένων.

• 13 Τράπεζες, συγχρόνων υποδομών για την λειτουργία του δικτύου τους των σχεδόν 1400 υποκαταστημάτων, σχεδόν 29000 εργαζομένων.
• 34 Σούπερ Μάρκετ (άνω των 250 εργαζομένων),  επίσης συγχρόνων υποδομών  για την διαχείριση χιλιάδων κωδικών προϊόντων και την λειτουργία του δικτύου τους των άνω των 3500 υποκαταστημάτων τους, σχεδόν 90000 εργαζομένων.
• 50 Ασφαλιστικές, επίσης συγχρόνων υποδομών, σχεδόν 8000  εργαζομένων.
• 12 ΔΕΚΟ των 15000 εργαζομένων.
• Σχεδόν 300 εταιρείες υπηρεσιών Security των  24000  εργαζομένων.

Τόσο από την αρχή με τις Τράπεζες και τα Σούπερ Μάρκετ,  όσο και με  τις εταιρείες υπηρεσιών Security, αρχίσαν να αναδεικνύονται  οι ιδιαιτερότητες  λειτουργίας κάθε κλάδου και προβλήματα προς επίλυση.

Άλμα εφαρμογής: από 750 σε 75000 επιχειρήσεις  

Από 1 Ιανουαρίου 2024 επεκτάθηκε η εφαρμογή της σε μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων. Στην Μεταποίηση (με εξαίρεση του κλάδου 19 – Παραγωγής οπτάνθρακα και προϊόντων διύλισης πετρελαίου), δηλαδή σε σχεδόν 24000 επιχειρήσεις με σχεδόν 300000 εργαζόμενους. Και στο Λιανικό  Εμπόριο, δηλαδή σε πλέον των 50000 επιχειρήσεις και 310000 εργαζομένους (που εποχιακά είναι και περισσότεροι). Υπάρχει μεταβατική περίοδος εφαρμογής έως 1 Απριλίου 2024 στην Μεταποίηση, έως 1 Μαΐου 2024 στο Λιανικό Εμπόριο, έως  13 Μαΐου 2024  για το πλήθος επιχειρήσεων εξ αυτών που απασχολούν έως 10 εργαζομένους.

Πιθανότατα κατά  την διάρκεια της μεταβατικής περιόδου θα  προκύψει η ανάγκη  επέκτασής της. Στις πρώτες φάσεις εφαρμογής, όταν εντάχθηκαν κυρίως  μεγάλες επιχειρήσεις, αναδείχθηκαν κρίσιμα ζητήματα. Και όταν  επεκτάθηκε στις εταιρείες υπηρεσιών Security αρχίσαν να αναδεικνύονται οι ιδιαιτερότητες λειτουργίας και η ανάγκη για  κατά περίπτωση και κατά κλάδο λύσεις. Τώρα με την επέκταση εφαρμογής στην Μεταποίηση και στο Λιανικό  Εμπόριο  θα  ενταχθούν και οι περισσότερες από τις σχεδόν  800  επιχειρήσεις που απασχολούν  πάνω από 250  εργαζομένους (δυστυχώς μόνο τόσες έχουμε),  αλλά και χιλιάδες μεσαίες και μικρές.  Πλήθος θεμάτων θα αναδειχθούν και μένει  να ρυθμισθούν.

Ρυθμίζονται καθ’ οδόν κρίσιμα θέματα;

Είναι θετικό  ότι, έστω με υστέρηση πολλών μηνών από την έναρξη εφαρμογής, και 2 ετών από την νομοθέτησή της το 2021, επήλθαν κάποιες κρίσιμες «διορθώσεις ημαρτημένων»  για την  αναγκαία εξαίρεση των στελεχών  από τον έλεγχο του χρόνου εργασίας (είχαμε αναφερθεί σε αυτήν την εγχώρια  πρωτοτυπία στο  αρχικό  What is this Ergani stuff):

Πρώτον, αναγνωρίστηκε (στην Υπουργική Απόφαση εφαρμογής) η εξαίρεση,  μαζί με τα Διευθυντικά Στελέχη,  και των στελεχών που είναι «εξουσιοδοτηµένα να λαµβάνουν αποφάσεις αυτόνοµα». Όπως προέβλεπε η Ευρωπαϊκή Οδηγία για την οργάνωση του χρόνου εργασίας από το 1988,  αλλά έκτοτε «παρέβλεπε» επιμελώς ο εγχώριος νομοθέτης (και, συνεπώς, ο εκάστοτε ελεγκτής).

Δεύτερον, επήλθε μείωση των παράλογα υψηλών μισθολογικών κριτηρίων εξαίρεσης  που είχαν τεθεί. Από τα οκταπλάσια και τα εξαπλάσια  του νομοθετημένου κατωτάτου μισθού -με τα σήμερα ισχύοντα μηνιαίων αποδοχών 6240€ και 4680€-  αντιστοίχως στις 2 κατηγορίες στελεχών που είχαν ορισθεί, σε  εξαπλάσια και τετραπλάσια -ήτοι 4680€ και 3120€.

Θετικό είναι επίσης ότι υπάρχει πρόβλεψη  να δοθεί  εναλλακτική  λύση στο αδικαιολόγητο γραφειοκρατικό βάρος  της υποχρεωτικής  προδήλωσης κάθε επιμέρους (έστω και έκτακτης) αλλαγής στην οργάνωση του χρόνου εργασίας κάθε εργαζόμενου. Όπως  υποστηρίζουμε συστηματικά «Δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να προδηλώνονται στην «Εργάνη» και στο υπουργείο Εργασίας οι όποιες μεταβολές του «καθορισμένου» ωραρίου εργασίας, εφόσον ο πραγματικός χρόνος εργασίας καταγράφεται σε πραγματικό χρόνο. Οι οργανωμένες επιχειρήσεις καταγράφουν τον πραγματικό χρόνο εργασίας και ενίοτε τον αξιοποιούν για αξιολογήσεις παραγωγικότητας των εργαζομένων».

Θεωρητικά  από 1 Μαρτίου 2024  το σύστημα  ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ  (εφόσον δημιουργηθούν εγκαίρως οι σχετικές τεχνικές υποδομές και εφαρμογές) θα  παρέχει για τις επιχειρήσεις που έχουν ενταχθεί στο ηλεκτρονικό σύστημα μέτρησης του χρόνου εργασίας με τη χρήση της ψηφιακής κάρτας εργασίας, την εναλλακτική επιλογής είτε προαναγγελτικού, είτε  απολογιστικού, συστήματος καταχώρισης αλλαγών ωραρίου, οργάνωσης χρόνου εργασίας και υπερωριών. Η εφαρμογή του απολογιστικού συστήματος  θα πρέπει να είναι λιγότερο γραφειοκρατική.

Υπάρχουν άλλα κρίσιμα  ζητήματα;

Πλήθος θεμάτων θα αναδειχθούν  όπως συνέβη μέχρι τώρα, και μένει ακόμη  να ρυθμισθούν. Τα μεν τεχνικά  λύνονται,  οι τεχνολογικές λύσεις  εξελίσσονται γοργά, υπάρχει ήδη  μια επεκτεινόμενη  αγορά  τεχνικών υπηρεσιών και εφαρμογών, και η ειδικότητα «χειριστής ΕΡΓΑΝΗ»! είναι σε ζήτηση και σε έλλειψη!

Μεταξύ των τεχνικών μία  πηγή  θεμάτων είναι η επαφή με  την πραγματικότητα  των, για να απλοποιήσουμε, τριών τρόπων και χώρων εργασίας. Οι εργαζόμενοι, ως γνωστόν,   χωρίζονται  α) σε αυτούς που απασχολούνται  «εντός» ενός ορισμένου τόπου εργασίας – θέσης εργασίας της επιχείρησης, β) σε αυτούς που απασχολούνται  «εκτός» (τεχνικά συνέργεια, πωλητές, κλπ) και γ) σε αυτούς που απασχολούνται «εντός και  εκτός» (οδηγοί κλπ). Οι εφαρμογές πρέπει  να συναντηθούν και να «συμβιβασθούν» με αυτήν την πραγματικότητα. Ένα πρώτο βήμα έγινε ορίζοντας ότι  η εφαρμογή αφορά όσους απασχολούνται «με φυσική παρουσία στον χώρο παροχής εργασίας της επιχείρησης». Μένει να διευκρινισθούν – ρυθμιστούν τα  θέματα με τους «εντός/εκτός». Και τους «εκτός/εντός άλλης επιχείρησης».

Με αφορμή τις τεχνικές  εφαρμογής της ψηφιακής κάρτας, υπάρχουν και ουσιώδη ρυθμιστικά θέματα, που αφορούν όμως την εγχώρια εργατική νομοθεσία και ελεγκτική πρακτική.  Η διαδικασία εξαγωγής του ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ στην Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να είναι χρήσιμη και για την Ελληνική. Δεδομένων των σε πολλές πλευρές  συγχρόνων (ευρωπαϊκών και αγγλοσαξωνικών) νομοθετικών λύσεων  που έχουν υιοθετήσει εκεί.

Άλλωστε η αρχική ιδέα ψηφιακού μετασχηματισμού της  διοίκησης της εργασίας στην Ελλάδα το 2008, από την οποία προέκυψαν και οι αλλεπάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις για το ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ από το 2011 και μετά,  απέβλεπε στην εισαγωγή και ενίσχυση  της ευελιξίας και της ασφάλειας στην εργασία, των περιορισμό της αδήλωτης εργασίας και στον περιορισμό του γραφειοκρατικού βάρους  των επιχειρήσεων.

Σημειωτέον ότι η ετήσια έρευνα του ΣΕΒ «Ο Σφυγμός των Επιχειρήσεων» δείχνει την αρχική θετική προσδοκία των επιχειρήσεων για υποκατάσταση της γραφειοκρατίας από το Π. Σ. ΕΡΓΑΝΗ να έχει υποχωρήσει (2021: 61%,  2023: 53,8% – στα μέλη ΣΕΒ 47%). Κι αυτό πριν ουσιαστικά το μεγάλο πλήθος των επιχειρήσεων ενημερωθεί και έρθει αντιμέτωπο με την πρακτική εφαρμογή της.  Γι αυτό  μιλάμε για crash test.

Ο κ. Χρήστος Α. Ιωάννου είναι οικονομολόγος, σύμβουλος επιχειρήσεων