ΕΕ: Τo «παραθυράκι» που μπορεί να φέρει ζεστό χρήμα στα ταμεία

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποκτά μεγαλύτερη ισχύ στο να πείσει τις κυβερνήσεις να δίνουν μετρητά για την πραγματοποίηση μεγάλων έργων, μετά από μια κατά κύριο λόγο απαρατήρητη αλλαγή στους κανόνες δαπανών που συμφωνήθηκαν το περασμένο Σαββατοκύριακο.

Όπως γράφει το Politico, η ευελιξία αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο μίας συμφωνίας, που επετεύχθη μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των χωρών της ΕΕ τις πρώτες πρωινές ώρες του Σαββάτου. Σύμφωνα με τον Nils Redeker, αναπληρωτή διευθυντή της δεξαμενής σκέψης Jacques Delors Institute, «δημιουργεί ένα κίνητρο για να γίνουν πράγματα μέσω του προϋπολογισμού της ΕΕ» περισσότερο από ποτέ. Ή, όπως το έθεσε ένας αξιωματούχος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου: αν και χρειάζεται ακόμη οι κυβερνήσεις να ξεπεράσουν κάποια εμπόδια για για μεγαλύτερες δαπάνες, «μόλις δημιουργήσαμε την πόρτα».

ΕΕ: Τι αποφάσισε για έλλειμμα και δημόσιο χρέος – Επιστροφή σε αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες

Η συμφωνία – μια αναθεώρηση των κανόνων της ΕΕ για τις εθνικές δαπάνες – επιτρέπει στις κυβερνήσεις να εξαιρούν τις συνεισφορές σε προγράμματα δαπανών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από τις επίσημες δαπάνες μιας χώρας.

Αξιωματούχοι επισημαίνουν ότι αυτό θα μπορούσε να δώσει στις χώρες ένα πολύ μεγαλύτερο κίνητρο να συμφωνήσουν στον κοινό δανεισμό της ΕΕ σε οτιδήποτε, από αμυντικά έως πράσινα έργα.

Παγκόσμια σκηνή

Σύμφωνα με το Politico, η κίνηση προωθήθηκε από την ευρωβουλή εν μέσω γεωπολιτικών εντάσεων και πιέσεων για στροφή σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα.

«Τώρα πρέπει να δούμε ποιες είναι οι προκλήσεις μας στην παγκόσμια σκηνή και αυτό είναι κάτι που πρέπει να αντανακλάται στον προϋπολογισμό», δήλωσε ο Επίτροπος Προϋπολογισμού της ΕΕ Γιοχάνες Χαν.

Το ευρωκοινοβούλιο και αξιωματούχοι από το Βέλγιο, το οποίο ασκεί την εξάμηνη εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου, εκπροσωπώντας τις 27 πρωτεύουσες της ΕΕ, πέρασαν 16 ώρες την Παρασκευή παζαρεύοντας την αναθεώρηση των δημοσιονομικών κανόνων του μπλοκ που προσφέρει στις χώρες περισσότερο χρόνο για να μειώσουν το χρέος και το έλλειμμα.

« Το La guerre de tranchée συνεχίζεται (Ο πόλεμος των χαρακωμάτων συνεχίζεται)», έγραψε ένας αξιωματούχος του Συμβουλίου σε ένα email σε συνάδελφό του το βράδυ της Παρασκευής, σε ένδειξη του πόσο τεταμένες είχαν γίνει οι διαπραγματεύσεις.

Και τελικά τα ξημερώματα του Σαββάτου, βγήκε «λευκός καπνός».

«Οι κατευθυντήριες γραμμές της Γάνδης»

Ο Βέλγος υπουργός Οικονομικών Βίνσεντ Βαν Πέτεγκεμ χαιρέτισε τον συμβιβασμό δίνοντας τον τίτλο «οι κατευθυντήριες γραμμές της Γάνδης», μια αναφορά στη γενέτειρά του όπου οι επικεφαλής των οικονομικών της ΕΕ θα συγκεντρωθούν την επόμενη εβδομάδα για να δώσουν την πολιτική τους ευλογία στη συμφωνία που επιτεύχθηκε.

Το παραθυράκι είναι μια κλασική λύση στις Βρυξέλλες, σύμφωνα με τo Politico: οι λεγόμενες φειδωλές χώρες από τη βόρεια Ευρώπη, με επικεφαλής τη Γερμανία, κατάπιαν την παραχώρηση με αντάλλαγμα αυστηρά αριθμητικά κριτήρια για να χαλιναγωγήσουν τις δαπάνες, που ήταν ανάθεμα για τους αριστερούς νομοθέτες.

Ο νέος κανόνας προσφέρει στις εθνικές πρωτεύουσες περισσότερο περιθώριο κίνησης, καθώς η συγχρηματοδότηση για έργα της ΕΕ δεν περιλαμβάνεται στις ετήσιες δαπάνες που καθορίζουν τα σχέδια που συμφωνήθηκαν με την Επιτροπή για τον περιορισμό των δαπανών.

Αλλά οι λιτές χώρες επέμειναν ότι δεν προσφέρει δημοσιονομική ελευθερία για όλους, καθώς οι εθνικές δαπάνες για έργα της ΕΕ θα επιβάρυναν τον σωρό χρέους μιας χώρας.

Οι νέοι κανόνες συμμορφώνονται με τα υπερχρεωμένα μέλη της ΕΕ να μειώνουν τον λόγο χρέους προς το ΑΕΠ τους κατά 1% κάθε χρόνο.

Χωρίς όριο

«Η ανοιχτή διατύπωση και κανένα ανώτατο όριο [στο ποσό των δαπανών που εξαιρείται] θα μπορούσε να ανοίξει πολλές επιλογές για το μέλλον. Καλύπτει όλα τα προγράμματα της ΕΕ που χρηματοδοτούνται από την Ένωση», τονίζει στο Politico αξιωματούχος του Κοινοβουλίου, που διατηρεί την ανωνυμία του.

Ο Χαν είπε τη Δευτέρα ότι το RRF «θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως σχέδιο για τον μελλοντικό προϋπολογισμό», απηχώντας παρατηρήσεις από έναν αυξανόμενο αριθμό ευρωπαίων πολιτικών που υποστηρίζουν περισσότερο κοινό δανεισμό.

Ωστόσο, ο Redeker τόνισε ότι ο αντίκτυπος του νέου κανόνα εξαρτάται από το μέγεθος του νέου επταετούς ταμείου μετρητών της ΕΕ. Οι συζητήσεις για τον προϋπολογισμό μεταξύ των εθνικών πρωτευουσών θα ξεκινήσουν το 2025.

«[Η εξαίρεση] ανοίγει μόνο την πόρτα. Το αν τα κράτη μέλη και το Κοινοβούλιο θα περάσουν είναι ακόμα ένα ανοιχτό ερώτημα», είπε.