Οι επιχειρήσεις καλούνται να προσαρμοστούν, όχι άπαξ, αλλά σε μια διαδικασία διαρκείας

Η ετήσια έρευνα στις επιχειρήσεις όλων των κλάδων και όλων των μεγεθών που διενεργεί η MRB για τον ΣΕΒ[1], έδειξε ότι υπάρχει, συγκρατημένη αισιοδοξία και θετικές προσδοκίες για το άμεσο μέλλον. Ταυτόχρονα, ανέδειξε τις ακόμα αναγκαίες διαφορές σε διάφορες πτυχές τόσο του κράτους, όσο και των ίδιων των επιχειρήσεων.

Ο ΣΕΒ πραγματοποιεί τα τελευταία επτά χρόνια, αυτή την ετήσια, άμεση, επικοινωνία με τις επιχειρήσεις και τους εκπροσώπους τους. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο που επιτρέπει την κατανόηση και ανάδειξη τόσο του πώς αξιολογούν οι επιχειρήσεις το επιχειρηματικό περιβάλλον και τις δικές τους προοπτικές, όσο και του πώς αντιμετωπίζουν τις άμεσες και μελλοντικές προκλήσεις της εποχής.

Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν πως η αισιοδοξία συνδέεται με τη διαρκή βελτίωση και θετική αναπτυξιακή τροχιά της οικονομίας, αλλά μια προσεκτική ανάγνωση των στοιχείων αναδεικνύει περαιτέρω λόγους αισιοδοξίας, αλλά και προειδοποιητικά καμπανάκια κυρίως λόγω των τεχνολογικών αλλαγών, των απειλών της κλιματικής κρίσης, των αναγκών του ανθρώπινου κεφαλαίου, και της αβεβαιότητας που δημιουργούν οι δύο πόλεμοι στη γεωπολιτική μας γειτονιά. Το τοπίο μεταβάλλεται διαρκώς, με αυξανόμενη ένταση και ταχύτητα, και οι επιχειρήσεις καλούνται να προσαρμοστούν, όχι άπαξ, αλλά σε μια διαδικασία διαρκείας.

Για το επιχειρηματικό περιβάλλον, η βελτίωση συνεχίζεται αλλά παραμένει αναγκαία σε αρκετά κρίσιμα ζητήματα: το 64% θέτει το σταθερό φορολογικό πλαίσιο, το 54% το ανταγωνιστικό κόστος ενέργειας, το 44% την ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης, το 42% τον περιορισμό της πολυνομίας και το 40% χρηματοδοτικά εργαλεία και επενδυτικά κίνητρα. Είναι βελτιώσεις που θα βοηθήσουν τις επιχειρήσεις σε συνδυασμό με τις βελτιώσεις που κρίνουν απαραίτητες για τη χώρα (Διαφάνεια / καταπολέμηση διαφθοράς και φορολογική ανταγωνιστικότητα προκρίνονται με 67%, με τη λειτουργία της δημόσια διοίκησης, τη φορολογική ανταγωνιστικότητα της εργασίας και τη λειτουργία των θεσμών να ακολουθούν με πάνω από 52%).

Σήμερα, οι επιχειρήσεις έχουν απέναντί τους ένα κράτος που βελτιώνεται, αλλά που καλείται να κινηθεί ακόμη πιο γρήγορα, πιο αποτελεσματικά και ενδεχομένως και πιο ανατρεπτικά, αν θέλουμε πραγματικά να κάνουμε ένα βήμα μπροστά. Όμως, πέρα από την αξιολόγηση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, η έρευνα του ΣΕΒ αναδεικνύει και άλλες πτυχές, με θετικά, και λιγότερο θετικά, μηνύματα από, και για, τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα.

Εκτός των θετικών αποτελεσμάτων και προσδοκιών για το μέλλον, ωριμάζει η αντίληψη πως οι επιχειρήσεις πρέπει να αναλάβουν οι ίδιες δράση και να τολμήσουν την αλλαγή σε μια οικονομία, εγχώρια και διεθνή, που αλλάζει ταχύτατα. Σε αυτή την κατεύθυνση, δίνουν τη μακράν μεγαλύτερη βαρύτητα (61%) στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού τους, αναγνωρίζουν πως η ανταγωνιστικότητά τους μόνο ενισχύεται από την επένδυση στους ανθρώπους. Παράλληλα, θεωρούν τη βελτίωση των απολαβών των εργαζομένων ως κρίσιμη προϋπόθεση για τη βελτίωση του εργασιακού περιβάλλοντος παράλληλα με τη διαρκή αναβάθμιση των γνώσεων και δεξιοτήτων των εργαζομένων. Όμως, η σημαντική φορολογική και ασφαλιστική σφήνα αποτελεί εμπόδιο για τη βελτίωση των μισθών όπως δηλώνει το 84% των ερωτωμένων. Και πώς να μην είναι όταν για τα μεσαία στελέχη, για κάθε €10 αύξηση, οι εργαζόμενοι λαμβάνουν στην τσέπη περίπου τα τρία…

Από την άλλη, άλλα αποτελέσματα καταδεικνύουν πώς υπάρχουν ακόμα σημαντικά περιθώρια επένδυσης στην προσαρμογή απέναντι στις σύγχρονες προκλήσεις. Ενδεικτικά, το 80% των επιχειρήσεων θεωρεί ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη θα αναβαθμίσει το ανθρώπινο δυναμικό, αλλά μόλις το 12% φαίνεται να επενδύει προς αυτή την κατεύθυνση. Φυσικά, και το ενεργειακό κόστος παραμένει σημαντικό ζήτημα με το 52% αυτών να κρίνει ότι το ενεργειακό κόστος αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση της βιώσιμης ανάπτυξης, όχι μόνο σε εθνικό, αλλά και σε επίπεδο ΕΕ. Ωστόσο, σε γενικότερα θέματα βιώσιμης ανάπτυξης, το 52% δεν είναι ενημερωμένο, ενώ πάνω από 40% δηλώνει ότι δεν σκοπεύει να εντάξει στη στρατηγική του δράσεις βιωσιμότητας.

Κλείνοντας, ένα πολύ ενδιαφέρον εύρημα: Η πλέον ειδική κατηγορία επιχειρήσεων στην Ελλάδα βάσει μεγέθους είναι οι μεσαίες: χρειάζονται φορολογική ανταγωνιστικότητα στην εργασία με 65% έναντι 52% του συνόλου, μείωση της γραφειοκρατίας με 66% έναντι 54% και αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας με 71% έναντι 50%. Παράλληλα, είναι η πιο αισιόδοξη κατηγορία επιχειρήσεων αλλά αντιμετωπίζουν και τις περισσότερες αναπτυξιακές προκλήσεις, ειδικά στην Περιφέρεια.

Οι επιχειρήσεις είναι μέρος της λύσης στις αναπτυξιακές και οικονομικές προκλήσεις της εποχής αλλά χρειάζονται στήριξη με επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων.  Στην εποχή μας, η στασιμότητα δεν αποτελεί επιλογή. Το σημείο αφετηρίας μας είναι καλό αλλά πολλές από τις προκλήσεις είναι χρόνιες ενώ άλλες μόνο πολυσύνθετες. Οι λύσεις όμως είναι στο χέρι μας.

[1] https://www.sev.org.gr/ekdoseis/etisia-erevna-sev-o-sfygmos-tou-epicheirein-2023-sevbusinesspulse/

Γιάννος Μητσός, Διευθυντή Θέσεων & Περιεχομένου, ΣΕΒ