Το νέο πρόβλημα της ανεργίας

Η ανεργία στην Ελλάδα και πριν από την κρίση κινούνταν στα επίπεδα που βρίσκεται σήμερα. Λίγο πάνω, λίγο κάτω από το 9%. Το θέμα όμως πάντα ήταν πώς μπορούμε να πιάσουμε τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους. Να βρεθούμε στα επίπεδα του 6%-6,5%. Για χρόνια αυτά τα ποσοστά τα βλέπαμε με τα «κιάλια», με την ανεργία να σκαρφαλώνει σε αστρονομικά ύψη έως και το 27,7%. Αυτά τα επίπεδα τα έχουμε αφήσει πίσω μας. Αλλά πολλοί αναρωτιούνται γιατί ενώ υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες κενές θέσεις εργασίας, έχουμε ακόμα ανέργους; Γιατί δεν μηδενίζει το κοντέρ της ανεργίας;

Οι απαντήσεις δεν είναι απλές. Μιλώντας στο PodcastΒαβέλ του ot.gr ο επικεφαλής του παλιού ΟΑΕΔ – πλέον Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης – Σπύρος Πρωτοψάλτης περιέγραψε την πολυπλοκότητα της κατάστασης. Πρώτα από όλα, υπάρχει μια στρεβλή άποψη για το προφίλ του ανέργου στην κοινωνία. Οι περισσότεροι όταν σκεφτόμαστε έναν άνεργο θεωρούμε ότι αυτός είναι ένας άνθρωπος πάνω από τα 55 έτη, απολυμένος από κάποια εταιρεία. Κάνουμε λάθος. Η αλήθεια είναι ότι το μέσο προφίλ των ανέργων, περίπου 2 στους 3, είναι γυναίκες απόφοιτες λυκείου ηλικίας (κρατηθείτε) 30 έως 45 ετών. Οι περισσότερες έφυγαν από την αγορά εργασίας για ένα χρονικό διάστημα προκειμένου να μεγαλώσουν τα παιδιά τους και δυσκολεύονται να επιστρέψουν. Δεν ξέρω αν γίνεται αντιληπτό με πόσα μεγάλα προβλήματα της χώρας συνδέεται η συγκεκριμένη τάση. Για παράδειγμα, αν δεν απαντήσουμε τι θέλουμε και με ποιον τρόπο να αντιμετωπίσουμε το δημογραφικό, λύση δύσκολα θα βρούμε σε ό,τι αφορά την απρόσκοπτη επαγγελματική αποκατάσταση αυτών των ανθρώπων.

Σταθερά υψηλά στις λίστες της ανεργίας βρίσκεται και το πρόβλημα των πενηντάχρονων, οι οποίοι αν δεν έχουν φροντίσει να διατηρήσουν μια ευελιξία στη ζωή τους, στην υιοθέτηση νέων δεξιοτήτων, δύσκολα θα μπορέσουν να εξασφαλίσουν μια θέση εργασίας και ας υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες κενές. Το θέμα συνδέεται σε μεγάλο βαθμό και με το εκπαιδευτικό σύστημα και τις σύγχρονες ανάγκες για συνεχή επιμόρφωση. Συνδέεται όμως και με τη λειτουργία της ελληνικής οικογένειας.

Για παράδειγμα, τα επαγγέλματα με μεγάλη ζήτηση είναι αυτά του ηλεκτροσυγκολλητή, του τορναδόρου, του ηλεκτρολόγου, του χειριστή μηχανημάτων. Μπορεί η ελληνική οικογένεια να αποδεχτεί και να στρέψει τα παιδιά της σε αυτή την κατεύθυνση; Δύσκολο αλλά όχι αδύνατο. Χρειάζεται αλλαγή κουλτούρας. Οι θέσεις εργασίας ωστόσο παραμένουν κενές. Στην ίδια συζήτηση εντάσσεται και η προσαρμογή πολλών επαγγελματιών στις νέες κατευθύνσεις. Οι μηχανικοί αυτοκινήτων της Δυτικής Μακεδονίας ζήτησαν για παράδειγμα από τη ΔΥΠΑ να εκπαιδεύσει τα μέλη τους στην επισκευή ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Είδαν την τάση και κατάλαβαν ότι δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν. Θα μπορούσαν να το σκεφτούν και άλλοι;

Το τρίτο μεγαλύτερο ζήτημα είναι οι άνεργοι που αρνούνται οποιαδήποτε πρόταση εργασίας από τη ΔΥΠΑ, ακόμα και αν εντάσσεται στη σφαίρα των προσόντων τους. Γι’ αυτούς λίγα μπορούν να γίνουν. Ηδη αν αρνηθούν πάνω από 3 φορές, διαγράφονται και από τις λίστες της ΔΥΠΑ.

Είναι όμως κρίσιμο και πολλαπλώς ωφέλιμο για τη χώρα στη φάση που βρισκόμαστε, της προσέλκυσης εργαζομένων από το εξωτερικό, να εξαντλήσουμε πριν τους υποδεχτούμε, κάθε πιθανότητα οι δουλειές αυτές να καλυφθούν από τους 430.000 ανέργους που καταγράφει η Ελληνική Στατιστική Αρχή. Η χώρα βρίσκεται σε φάση συνεχούς ανάπτυξης και πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν έχουμε περιθώριο να αφήσουμε πίσω κανέναν.