Η εξέλιξη δεν αποτρέπεται

Πολλές αποφάσεις λαμβάνονται στην πολιτική που δεν αφήνουν τον κόσμο πάντα ευχαριστημένο. Οφείλουν όμως οι πολιτικοί ηγέτες να βρίσκονται όχι πάντα μπροστά από τις εξελίξεις, αλλά να μπορούν να συμβαδίζουν με αυτές και τουλάχιστον να τις καταλαβαίνουν. Ετσι ώστε κάποιες επιλογές που φαντάζουν περίεργες, προχωρημένες ή κάπως ασυνήθιστες, αλλά είναι καμιά φορά αναγκαίες, να μπορεί η κοινωνία να τις ενσωματώσει και να συμβαδίσει έτσι με την πορεία των εξελίξεων.

Κάτι τέτοιο παρατηρείται στο ζήτημα του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών. Σίγουρα δεν είναι μια κίνηση που ανταποκρίνεται στις τρέχουσες αντιλήψεις και αξίες της ελληνικής κοινωνίας. Πολλοί πολίτες θα μπορούσαν να διερωτηθούν αν η κυβέρνηση δεν είχε άλλα πιεστικότερα ζητήματα να λύσει αντί να καταπιασθεί με το ιδιαίτερο αυτό θέμα. Η χώρα όμως βρίσκεται στην Ευρώπη. Και υποχρεούται να κινείται με τους δικούς της ρυθμούς και να υιοθετεί κάποιες από τις αντιλήψεις της. Ο εκσυγχρονισμός και η τεχνολογική και οικονομική αναβάθμιση της κοινωνίας μας συνεπιφέρει πολλές αλλαγές σε συνήθειες και προσωπικές επιλογές που για πολλούς είναι δύσκολα ανεκτές. Ο εκσυγχρονισμός όμως, που κουβαλάει μαζί του ανοιχτές πόρτες για πολλές ατομικές στάσεις ζωής, ακόμα και στον σεξουαλικό τομέα, επιβάλλει και σεβασμό και ανοχή των ατομικών δικαιωμάτων.

Σε μια αγροτική και οικονομικά σχετικά υπανάπτυκτη οικονομία η κοινωνία στηριζόταν στην κλειστή οικογένεια παραδοσιακού τύπου με τη γυναίκα αφοσιωμένη στο σπίτι. Οσο η οικονομία αναπτύσσεται και η επιτυχία δεν εξαρτάται πλέον από τη σωματική ρώμη, η γυναίκα βγήκε από το σπίτι και η εικόνα της παραδοσιακής οικογένειας άρχισε να αναθεωρείται. Οπως σωστά παρατήρησε έγκυρος έλληνας σχολιαστής (Κ. Στούπας, «Η Επερχόμενη Αταξία». Επίκεντρο, 2023, σελ. 265), οι πρωτοπόροι της διάδοσης ευρείας χρήσης ενέργειας προσέφεραν στα δικαιώματα της γυναίκας πολύ περισσότερα από τις τότε φεμινίστριες ακτιβίστριες. Οι περισσότερες ώρες σχόλης και με τη γυναίκα χειραφετημένη άρχισε να δίνει περισσότερες σεξουαλικές ελευθερίες και να απελευθερώνει ένστικτα και ατομικές επιλογές. Εκεί διαπιστώνεται πως γίνεται πιο έντονη η παρουσία της ομοφυλοφιλίας και η κοινωνική ανάγκη ανοχής και αναγνώρισής της. Η ιστορία της ανθρωπότητας είναι γεμάτη από παραδείγματα αυτού του είδους.

Ανεξάρτητα αν κάτι τέτοιο έρχεται σε αντίθεση με κανόνες και συνήθειες που ακόμη δεν έχουν προσαρμοσθεί στο καινούργιο αξιακό περιβάλλον, εν τούτοις η ρεαλιστική πραγματικότητα το επιβάλλει. Οι παρατηρήσεις του Αντώνη Σαμαρά και οι ανησυχίες που εξέφρασε έχουν απόλυτα λογική βάση. Οι υπερβoλές της woke culture και οι κίνδυνοι και οι ανατροπές που αυτή συνεπιφέρει είναι υπαρκτές. Η εξέλιξη όμως δεν μπορεί να αποτραπεί. Μόνο αν η κοινωνία πισωγυρίσει σε νόρμες οικονομικής υπανάπτυξης, ενός ημι-αγροτικού περιβάλλοντος, είναι δυνατόν να πιστέψει κάποιος πως παλιές συμπεριφορές μπορούν να παλινορθωθούν. Και που βέβαια κάποια άτομα βάναυσα καταπιέζονταν για να προσαρμοσθούν στις τότε κοινωνικές επιταγές. Τώρα, ο σεβασμός των ατομικών δικαιωμάτων καθιστά τέτοιες παλινδρομήσεις αδύνατες…

Από τα πράγματα λοιπόν οι κυβερνητικές πρωτοβουλίες είναι αναπόφευκτες. Και προς την ορθολογική κατεύθυνση. Μόνο που θα πρέπει να αναγνωρισθεί πως τέτοιες εξελίξεις προκαλούν και άλλα προβλήματα. Οπως την υπογεννητικότητα. Που είναι συνεπακόλουθο του αστικού τρόπου ζωής και της σχετικής οικονομικής ευημερίας. Και που δεν έχει σχέση με σεξουαλικές επιλογές. Που όμως προκαλεί μαλθακότητα και επιθυμία «καλοπέρασης», που τα πολλά παιδιά θέτουν σε κίνδυνο. Τα οικονομικά λοιπόν κίνητρα για αύξηση των γεννήσεων συνήθως δεν αποδίδουν. Αυτό ρεαλιστικά μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την επιλεκτική μετανάστευση οικογενειών από ομοειδή αξιακά και πολιτισμικά περιβάλλοντα. Ωστε να είναι δυνατή και ομαλή η κοινωνική ενσωμάτωσή τους. Χωρίς βέβαια κι αυτό να είναι εύκολο.

Ο Ανδρέας Ανδριανόπουλος είναι πρώην υπουργός