Τι μας λέει η Super Tuesday για την οικονομία του μυαλού

Η Σούπερ Τρίτη (Super Tuesday ), η ημέρα κατά την οποία ο μεγαλύτερος αριθμός πολιτειών των ΗΠΑ διεξάγουν προκριματικές εκλογές, πλησιάζει. Τα αποτελέσματα  έχουν ψηθεί- ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Τζο Μπάιντεν θα είναι οι νικητές. Αλλά οι προκριματικές εκλογές μπορεί να μας δώσουν μια εικόνα για το χάσμα μεταξύ του τι δείχνουν τα στοιχεία, ιδιαίτερα της οικονομία, και της συναισθηματικής εμπειρίας του κοινού.

Ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια αυτής της προεκλογικής περιόδου είναι γιατί ο Τζο Μπάιντεν δεν έλαβε περισσότερα εύσημα για την ακμάζουσα οικονομία της Αμερικής. Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν αυξάνεται, ο πληθωρισμός μειώνεται και η αγορά εργασίας δύσκολα θα μπορούσε να είναι καλύτερη. Και όμως, το καταναλωτικό κλίμα παραμένει χαμηλό και αυτό πιθανότατα θα αντικατοπτρίζεται στα exit polls της Τρίτης, τα οποία ερευνούν όχι μόνο ποιους υποψηφίους επέλεξαν οι ψηφοφόροι, αλλά και γιατί.

Υποψιάζομαι ότι αυτές οι δημοσκοπήσεις θα μας πουν ότι τα οικονομικά δεδομένα και η εμπειρία των ψηφοφόρων βρίσκονται σε σύγκρουση μεταξύ τους ή, τουλάχιστον, δεν συσχετίζονται με τους τρόπους που θα μπορούσαμε να φανταστούμε.

Πάρτε τον πληθωρισμό. Ναι, έχει αρχίσει να λειτουργεί, παρόλο που η ανεργία παραμένει χαμηλή και οι μισθοί αυξάνονται. Και όμως, οι άνθρωποι δεν αισθάνονται τους αριθμούς του δείκτη τιμών καταναλωτή. Νιώθουν το σωρευτικό πλήγμα από το πώς οι τιμές των παντοπωλείων, των ενοικίων, του φυσικού αερίου, του ηλεκτρικού ρεύματος, της ασφάλισης αυτοκινήτου και άλλων ειδών πρώτης ανάγκης έχουν αυξηθεί κατά περισσότερο από 20% τα τελευταία δύο ή τρία χρόνια.

Για τους περισσότερους Αμερικανούς, ιδιαίτερα τους νεότερους και πιο ευάλωτους, η αισθητή εμπειρία του πληθωρισμού δεν είναι: «Γεια, τα πράγματα είναι ακριβά, αλλά οι αυξήσεις των τιμών υποχωρουν και έχω περισσότερα χρήματα στην τσέπη μου». Είναι θυμός. Όπως το θέτει ο Δημοκρατικός δημοσκόπος Stan Greenberg, «Η βασική μου μάθηση [κατά τη διάρκεια αυτής της προεκλογικής περιόδου] ήταν ότι ακόμη και όταν βγαίνεις από μια πληθωριστική περίοδο, οι άνθρωποι μένουν θυμωμένοι για μεγάλο χρονικό διάστημα».

Αυτή η παρατεταμένη απαισιοδοξία επιδεινώνεται από το γεγονός ότι οι οικονομικές αλλαγές γενεών (όπως ο πληθωρισμός που κινείται πάνω από το 5%, κάτι που δεν είχε συμβεί από το 2008) τείνουν να αποτυπώνονται στους ανθρώπους για το υπόλοιπο της ζωής τους. Πράγματι, υπάρχει έρευνα που δείχνει ότι ακόμη και ένα πραγματικά δύσκολο έτος που βιώνεται στην πρώιμη ενήλικη ζωή είναι αρκετό για να αλλάξει συμπεριφορά για μια ζωή.

Σκέφτομαι τη Βρετανίδα γιαγιά μου, μια νοσοκόμα στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, η οποία χρησιμοποιούσε ένα φακελάκι τσαγιού πολλές φορές. Ή αντιστρόφως, οι γονείς μου, οι οποίοι αισθάνονται άνετα να φέρουν ένα στεγαστικό δάνειο μέχρι τη συνταξιοδότησή τους. Τα συναισθήματα οδηγούν τις οικονομικές μας αποφάσεις και την ψήφο μας.

Υποψιάζομαι ότι αυτή η αλήθεια θα αντικατοπτρίζεται όχι μόνο στις αντιλήψεις για τις τιμές, αλλά και γύρω από τη μετανάστευση και την ασφάλεια των συνόρων, που φαντάζουν ως εκλογικό ζήτημα. Οι μετανάστες ήταν, φυσικά, πάντα ο πυρήνας της οικονομικής επιτυχίας της Αμερικής (ο αντίκτυπός τους είναι καθαρά θετικός τόσο στα υψηλά όσο και στα χαμηλά άκρα του κοινωνικοοικονομικού φάσματος). Υπάρχουν ακόμη νέα στοιχεία που υποδηλώνουν ότι οι εργαζόμενοι στο εξωτερικό είναι ένας βασικός λόγος για τον οποίο ο πληθωρισμός της εργασίας δεν ήταν υψηλότερος.

Αυτό περιλαμβάνει τους νόμιμους αλλά και τους λαθρομετανάστες. Μια πρόσφατη έκθεση της Strategas Research Partners σχετικά με το πώς η «μεγάλη μετανάστευση» είναι το κλειδί για την κατανόηση της ανάπτυξης των ΗΠΑ σημειώνει ότι: «Στο βαθμό που η μετανάστευση στις ΗΠΑ ήταν δύσκολο να μετρηθεί πλήρως τα τελευταία χρόνια, τα αναφερόμενα δεδομένα [που δείχνουν τον αποπληθωριστικό αντίκτυπο της μετανάστευσης] μπορεί να υποτιμούν αυτή την ώθηση».

Συνεχίζει: «Η πολιτική που υιοθέτησαν ορισμένες πολιτείες για τη μετεγκατάσταση μεταναστών από τα νότια σύνορα σε μεγαλύτερες πόλεις μπορεί επίσης να είχε το (πιθανόν ακούσιο) αποτέλεσμα της αντιστοίχισης ατόμων με περιοχές όπου υπήρχε ικανότητα εργασίας, ακόμη και αν ανεπίσημα».

Σίγουρα το βλέπω όταν κοιτάζω τη Νέα Υόρκη. Ναι, έχουμε μεγάλα ζητήματα στέγασης μεταναστών, αλλά έχουμε επίσης μια τεράστια δεξαμενή άτυπων εργαζομένων που διατηρούν χαμηλά το κόστος υπηρεσιών σε τομείς όπως τα εστιατόρια και η οικονομία φροντίδας. Θα ήθελα πολύ να δω τη γρήγορη παρακολούθηση των επίσημων αδειών εργασίας για μετανάστες που μπορούν να καλύψουν τα κενά σε στενές αγορές εργασίας. Αλλά είμαι στη μειοψηφία. Το 61% των Αμερικανών – και το 91% των Ρεπουμπλικανών – θεωρούν την παράνομη μετανάστευση «πολύ σοβαρό» πρόβλημα.

Αυτός ο διαχωρισμός αντανακλά ίσως τον πιο σημαντικό τρόπο με τον οποίο τα συναισθήματα και όχι τα γεγονότα υπαγορεύουν την πολιτική πραγματικότητα σήμερα – το αυξανόμενο κομματικό χάσμα στις οικονομικές αντιλήψεις. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2022 από επιστήμονες του Στάνφορντ και του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης διαπίστωσε ότι το χάσμα στον τρόπο με τον οποίο οι Δημοκρατικοί και οι Ρεπουμπλικάνοι έβλεπαν τα ίδια οικονομικά δεδομένα διπλασιάστηκε μεταξύ 1999 και 2020. Και τα δύο κόμματα έχουν απομακρυνθεί εξίσου από τις βασικές απόψεις των ανεξάρτητων ψηφοφόρων. Είμαστε όλοι κομματικοί πλέον.

Επιπλέον, το χάσμα τείνει να αυξάνεται σε περιόδους οικονομικής ανάκαμψης, όπως τα χρόνια του Ομπάμα μετά τη μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση ή η έκρηξη του Μπάιντεν σήμερα. Οι συντάκτες της μελέτης υποστηρίζουν ότι αυτό μπορεί να συμβαίνει «επειδή οι ιδεολόγοι όλων των πλευρών μπορούν να βρουν οικονομικά δεδομένα ή απόψεις που κολακεύουν τις πολιτικές τους πεποιθήσεις».

Αυτό σίγουρα μου φαίνεται αληθινό. Σκεφτείτε ότι οι οικονομικά αναξιοπαθούσες κομητείες που αντιπροσωπεύουν το 8% του ΑΕΠ των ΗΠΑ έχουν λάβει το 16% των στρατηγικών επενδύσεων σε πράγματα όπως η καθαρή ενέργεια και οι ημιαγωγοί από το 2021, χάρη στην εστίαση της κυβέρνησης Μπάιντεν στα οικονομικά με βάση τον τόπο. Ωστόσο, επειδή πρόκειται για μακροπρόθεσμα έργα που χρειάζονται χρόνια για να περάσουν σε μια αισθητή εμπειρία σε αυτές τις κοινότητες, πολλοί από τους ανθρώπους που ζουν σε αυτά τα μέρη μπορεί να εξακολουθούν να ψηφίζουν Τραμπ.

Τα γεγονότα της Σούπερ Τρίτης είναι γνωστά. Αντίθετα, προσέξτε τα συναισθήματα και τι μπορεί να μας πουν για τον Νοέμβριο.