Apple: Νέο επεισόδιο στο σίριαλ της σύγκρουσης με την Epic Games

Η Ευρωπαϊκή Ένωση με σημερινή της παρέμβαση ζητά από την Apple να εξηγήσει γιατί εμπόδισε την Epic Games, δημιουργό του βιντεοπαιχνιδιού Fortnite, να λανσάρει τη δική της διαδικτυακή αγορά για iPhone και iPad στην Ευρώπη και εάν αυτό παραβιάζει τους τεχνολογικούς κανόνες της Ένωσης.

Είχε προηγηθεί την Τετάρτη η απόφαση της Apple, κατασκευάστριας του iPhone, να τερματίσει ένα νέο λογαριασμό προγραμματιστή που δημιούργησε η Epic στη Σουηδία σε μια προσπάθεια να επαναφέρει το Fornite και άλλα παιχνίδια της στις συσκευές iPhone στην Ευρώπη, «τρέχοντας» το δικό της κατάστημα παιχνιδιών στις συσκευές της Apple.

«Καμπάνα» άνω του 1,8 δισ. ευρώ στην Apple επέβαλε η Κομισιόν

Ουσιαστικά, η Epic Games επιχείρησε να επωφεληθεί των νέων ευρωπαϊκών κανονισμών, τον γνωστό Νόμο για τις Ψηφιακές Αγορές (DMA), που ξεκίνησαν να εφαρμόζονται από σήμερα και ουσιαστικά απαιτούν από την αμερικανική Apple να ανοίξει το κλειστό οικοσύστημά της στον ανταγωνισμό.

Η απάντηση της Apple ήταν να μπλοκάρει την προσπάθεια της Epic, επικαλούμενη προηγούμενες παραβιάσεις της σύμβασης της Epic στη μακροχρόνια μεταξύ τους δικαστική διαμάχη.

«Ζητήσαμε περαιτέρω εξηγήσεις από την Apple βάσει του νόμου DMA (Digital Markets Act)», αναφέρεται σε σχετική ενημέρωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

«Αξιολογούμε επίσης εάν οι ενέργειες της Apple εγείρουν αμφιβολίες σχετικά με τη συμμόρφωσή τους με τον DSA (Digital Services Act) και τον P2B (Platform to Business Regulation), δεδομένων των δεσμών μεταξύ της ιδιότητας μέλους του προγράμματος δημιουργών εφαρμογών και του App Store ως χαρακτηρισμένου VLOP (πολύ μεγάλη online πλατφόρμα)», καταλήγει η ανακοίνωση.

Σύμφωνα με τον DSA, οι αποφάσεις αναστολής ή τερματισμού λογαριασμών πρέπει να είναι αναλογικές και να λαμβάνουν υπόψη τα θεμελιώδη δικαιώματα, ενώ το P2B απαιτεί μια πλατφόρμα να ειδοποιεί έναν επιχειρηματικό χρήστη όταν αλλάζουν οι όροι και οι προϋποθέσεις και πριν κλείσει ένας λογαριασμός.

Μία πρώτη αντίδραση της Apple ήταν να επαναλάβει ότι άσκησε τα δικαιώματά της που έχουν καθοριστεί από τα δικαστήρια.

«Η κατάφωρη παραβίαση συμβατικών υποχρεώσεων εκ μέρους της Epic προς την Apple οδήγησε τα δικαστήρια να καθορίσουν ότι η Apple έχει το δικαίωμα να τερματίσει “οποιεσδήποτε ή όλες τις Epic Games” που ανήκουν εξ ολοκλήρου σε θυγατρικές και/ή άλλες οντότητες υπό τον έλεγχο της Epic Games ανά πάσα στιγμή και αυτό βρίσκεται στην απόλυτη διακριτική ευχέρεια της Apple», ανακοίνωσε η αμερικανική εταιρεία.

«Υπό το φως του παρελθόντος και της συνεχιζόμενης συμπεριφοράς της Epic, η Apple επέλεξε να ασκήσει αυτό το δικαίωμα», καταλήγει η ανακοίνωση. Από τη δική της πλευρά η Epic ανακοίνωσε ότι η Apple αφαιρεί έναν από τους μεγαλύτερους πιθανούς ανταγωνιστές του App Store.

Η προϊστορία της διαμάχης

Η σύγκρουση ανάμεσα στις δύο εταιρείες που πλέον έχει μεταφερθεί επί ευρωπαϊκού εδάφους ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2020 όταν η Epic μήνυσε την Apple, σε ομοσπονδιακό δικαστήριο της Καλιφόρνια, ισχυριζόμενη ότι το 15-30% των προμηθειών που χρεώνει η Apple για τη χρήση των συστημάτων πληρωμών σε διάφορες εφαρμογές, σε συνδυασμό με την μακροχρόνια πρακτική της Apple να ασκεί έλεγχο στο ποιες εφαρμογές μπορούν να εγκατασταθούν στις συσκευές της, αποτελούν αντι-ανταγωνιστική συμπεριφορά.

Είχε προηγηθεί η προσπάθεια της Epic να εφαρμόσει το δικό της σύστημα πληρωμών εντός του εξαιρετικά δημοφιλούς βιντεοπαιχνιδιού Fortnite και η Apple ακολούθως μπλόκαρε το παιχνίδι από το App Store, το ιδιόκτητο κατάστημα ηλεκτρονικών εφαρμογών.

Η απομάκρυνση του Fortnite από το App Store οδήγησε την Epic Games να κινηθεί νομικά εναντίον της Apple. «Αγωνιζόμαστε για ανοικτές πλατφόρμες και αλλαγή πολιτικών χρήσης που θα ωφελούν με ισότητα όλους τους δημιουργούς εφαρμογών. Και θα είναι ένας… κολασμένος αγώνας», ήταν η τότε δήλωση του διευθύνοντος συμβούλου της Epic, Τιμ Σουίνι.

Τον Σεπτέμβριο του 2021 εκδόθηκε μία δικαστική απόφαση που προέβλεπε ότι η Apple θα έπρεπε να επιτρέπει στους developers τους συνδέσμους εντός των εφαρμογών που θα παραπέμπουν σε εξωτερικές ιστοσελίδες, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για εναλλακτικά συστήματα πληρωμών. Ακολούθησαν εφέσεις και από τις δύο πλευρές γιατί η συγκεκριμένη απόφαση δεν ικανοποιούσε πλήρως καμία από τις δύο εταιρείες.

Η Epic Games ισχυρίζεται ότι ο έλεγχος της Apple στο iOS και το App Store είναι αντί-ανταγωνιστικός και ότι τα εναλλακτικά καταστήματα εφαρμογών θα πρέπει να επιτρέπονται στο iPhone. Η Apple, από την άλλη πλευρά, πιστεύει ότι το App Store παραμένει ο ασφαλέστερος και πιο αξιόπιστος τρόπος για τους προγραμματιστές να προσφέρουν τις εφαρμογές τους και για τους χρήστες για να εξερευνήσουν εφαρμογές.

Τελικά τον Απρίλιο του 2023 εφετείο στις Ηνωμένες Πολιτείες αποφάνθηκε υπέρ της Apple σχετικά με τους κανόνες λειτουργίας και χρεώσεων του App Store. Εκείνη η απόφαση επιβεβαιώνει ουσιαστικά τον έλεγχο της Apple τόσο στο διαδικτυακό κατάστημα εφαρμογών της όσο και στις χρεώσεις σε αυτό. Ωστόσο, λύση στο πρόβλημα δεν δόθηκε και η δικαστική διαμάχη με την Epic Games συνεχίζεται έκτοτε.

Ποια είναι η Epic Games

Η Epic Games είναι αμερικανική εταιρεία ανάπτυξης και έκδοσης βιντεοπαινιχιδών και λογισμικού με έδρα στη Βόρεια Καρολίνα. Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1991 από τον Τιμ Σουίνι ως Potomac Computer Systems, με αρχική έδρα το σπίτι των γονιών του στο Πότομακ του Μέριλαντ. Πρώτη εμπορική κυκλοφορία ήταν το ZZT του 1991, μετά την οποία η εταιρεία μετονομάστηκε σε Epic MegaGames. Μετά τη μεταφορά των κεντρικών γραφείων στο Κάρι της Βόρειας Καρολίνας το 1999, το στούντιο άλλαξε εκ νέου το όνομά του σε Epic Games.

Η Epic Games ανέπτυξε την Unreal Engine, μια εμπορικά διαθέσιμη μηχανή παιχνιδιών (δηλαδή έναν πυρήνα λογισμικού) που τροφοδοτεί τα εσωτερικά αναπτυγμένα βιντεοπαιχνίδια της, όπως οι σειρές Fortnite and the Unreal, Gears of War και Infinity Blade. Το 2014, η Unreal Engine ονομάστηκε η «πιο επιτυχημένη μηχανή βιντεοπαιχνιδιών» από το Guinness World Records.

Ενώ ο Σουίνι παραμένει ο βασικός μέτοχος, η εταιρεία Tencent απέκτησε μερίδιο 48,4% που αντιστοιχεί στο 40% του συνόλου της Epic, το 2012, ως μέρος μιας συμφωνίας με στόχο τη μετακίνηση της Epic προς ένα μοντέλο λειτουργίας που θα προσφέρει το βιντεοπαιχνίδι ως υπηρεσία.

Μετά την κυκλοφορία του δημοφιλούς Fortnite Battle Royale το 2017, η εταιρεία κέρδισε πρόσθετες επενδύσεις που της επέτρεψαν να επεκτείνει τις προσφορές της στο Unreal Engine, να δημιουργήσει εκδηλώσεις esports γύρω από το Fortnite και να ξεκινήσει το Epic Games Store. Από τον Απρίλιο του 2022, η εταιρεία έχει αποτίμηση ιδίων κεφαλαίων 32 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Στις 13 Αυγούστου 2020, η Epic κυκλοφόρησε μια έκδοση του Fortnite που περιλάμβανε μόνιμη έκπτωση σε V-bucks σε όλες τις πλατφόρμες (εκτός από συσκευές iOS και Android) εάν αγόραζαν απευθείας μέσω της Epic, παρακάμπτοντας τα ηλεκτρονικά καταστήματα των Apple και Google.

Σύγκρουση και με την Google

Τόσο η Apple όσο και η Google διέγραψαν αμέσως το παιχνίδι λόγω παραβίασης των όρων παροχής υπηρεσιών των καταστημάτων εφαρμογών κάτι που οδήγησε την Epic να καταθέσει αγωγές εναντίον και των δύο εταιρειών την ίδια μέρα, κατηγορώντας τις για αντιμονοπωλιακή συμπεριφορά στον τρόπο λειτουργίας των ηλεκτρονικών καταστημάτων τους.

Παραδόξως, ενώ η Apple φαίνεται να υπερίσχυσε εν μέρει δικαστικά και να έχει διατηρήσει «ζωντανή» την υπόθεση μέσω προσφυγών, όπως είδαμε πιο πάνω, οι ενέργειες της Google διαπιστώθηκε ότι ήταν μονοπωλιακές από αμερικανικό δικαστήριο τον Δεκέμβριο του 2023.

Σύμφωνα με εκείνη την απόφαση, η ηλεκτρονική πλατφόρμα διάθεσης εφαρμογών Google Play ασκεί εσκεμμένα μονοπωλιακή δύναμη.

Η μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις δικαστικές υποθέσεις της Epic με τις Apple και Google είναι πως η τελευταία δεν ελέγχει το υλικό, δηλαδή τις συσκευές tablet και smartphone που χρησιμοποιούν το λειτουργικό της σύστημα. Η Apple αντίθετα το ελέγχει γιατί κατασκευάζει η ίδια τα iPhone και αναπτύσσει το λογισμικό iOS πάνω στο οποίο «τρέχει» μεταξύ άλλων το Play Store, το ηλεκτρονικό της κατάστημα. Αντίθετα, η Google παραχωρεί το λογισμικό της (δηλαδή την πλατφόρμα Android) πάνω στο οποίο λειτουργεί και το Play μέσω ειδικών συμφωνιών.

Αυτές οι ειδικές συμφωνίες βρέθηκαν στο επίκεντρο της τελευταίας δίκης μεταξύ Epic και Google.

Η Epic υποστήριξε στο δικαστήριο ότι η Google έκλεισε συμφωνίες με κατασκευαστές φορητών συσκευών βάσει των οποίων οι τελευταίες αποδέχθηκαν να χρησιμοποιούν σειρά από προγράμματα της Google, συμπεριλαμβανομένου του Play Store, με αντάλλαγμα να δώσουν στο Play υψηλή προβολή – ακόμη και στις αρχικές οθόνες των συσκευών αυτών των εταιρειών. Σε αντάλλαγμα, η Epic υποστήριξε ότι η Google έδωσε μέρος από τα κέρδη του Play Store.

Η Epic υποστήριξε επίσης ότι η Google έκλεισε συμφωνίες με φορείς εκμετάλλευσης δικτύων όπως η AT&T και η T-Mobile και εταιρείες ανάπτυξης παιχνιδιών όπως η Activision Blizzard, ουσιαστικά πληρώνοντάς τις για να τις αποτρέψει από το να λανσάρουν ανταγωνιστικά ηλεκτρονικά καταστήματα εφαρμογών.

Τελικά, έκρινε το δικαστήριο, που αποτελούνταν από ενόρκους, η Google μπόρεσε να διοχετεύει ψηφιακές αγορές μόνο μέσω του Play Store και του δικού της μηχανισμού χρέωσης, επιβάλλοντας προμήθεια έως και 30%, σύμφωνα με την Epic.

Ο επώδυνος συμβιβασμός για παραβιάσεις απορρήτου

Στα τέλη του 2022 η Epic Games βρέθηκε στη δυσάρεστη θέση να πληρώσει 520 εκατομμύρια δολάρια στο πλαίσιο συμβιβασμού μετά από κατηγορίες ότι παραβίασε την ψηφιακή προστασία απορρήτου για παιδιά και χρησιμοποίησε τα λεγόμενα «σκοτεινά μοτίβα» για να εξαπατήσει τους χρήστες να κάνουν ακούσιες αγορές.

Η FTC ισχυρίστηκε σε καταγγελία που κατατέθηκε σε ομοσπονδιακό δικαστήριο ότι η Epic προχώρησε σε συλλογή πληροφοριών από παιδιά χωρίς τη συγκατάθεση των γονέων τους και παραβίασε την απαγόρευση αθέμιτων πρακτικών, επιτρέποντας από προεπιλογή την επικοινωνία με φωνή και κείμενο σε πραγματικό χρόνο για παιδιά και εφήβους.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της αρμόδιας Ομοσπονδιακής Επιτροπής Εμπορίου των ΗΠΑ (FTC), η συμφωνία συμβιβασμού αποτελείται ουσιαστικά από δύο ξεχωριστούς διακανονισμούς.

Ο ένας αφορά δικαστική απόφαση που κατατέθηκε από το υπουργείο Δικαιοσύνης για λογαριασμό της FTC και περιλαμβάνει πρόστιμο 275 εκατομμυρίων δολαρίων για παραβίαση του Νόμου για την Προστασία του Απορρήτου των Παιδιών στο Διαδίκτυο (COPPA). Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ποινή που έχει επιβληθεί ποτέ για παραβίαση κανόνα της FTC, σύμφωνα με την ίδια την υπηρεσία, ενώ η Epic θα πρέπει να υιοθετήσει επιπλέον «ισχυρές προεπιλεγμένες ρυθμίσεις απορρήτου για παιδιά και εφήβους».

Ο δεύτερος διακανονισμός αφορά την αναγκαστική επιστροφή ποσού ύψους 245 εκατομμυρίων δολαρίων σε πελάτες της εταιρείας για το «σκοτεινό μοτίβο» και τις πρακτικές χρέωσης. Πρόκειται επίσης για το μεγαλύτερο ποσό επιστροφής χρημάτων της FTC σε υπόθεση που σχετίζεται με βιντεοπαιχνίδια.