Ομόλογα: Οι επενδυτές σχηματίζουν ουρά για να χρηματοδοτήσουν τον πόλεμο κατά του Πούτιν

Οι επενδυτές ομολόγων παροτρύνουν τους διαφωνούντες ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να συνεννοηθούν για τις αμυντικές δαπάνες και να μονιμοποιήσουν το πρόγραμμα ομολόγων τρισεκατομμυρίων ευρώ του μπλοκ.

Αυτό σημαίνει ότι η ζήτηση δεν θα συγκαταλέγεται στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι πολιτικοί της ΕΕ που βρίσκονται σε διαμάχη για το αν θα ενισχύσουν τις κοινές στρατιωτικές δυνατότητες με την έκδοση κοινών ομολόγων. Οι διαχειριστές κεφαλαίων που λιμοκτονούν από τίτλους με αξιολόγηση ΑΑΑ λένε ότι ζητούν περισσότερες ευρωπαϊκές εκδόσεις.

Ομόλογα ΗΠΑ: Υποχωρούν οι αποδόσεις

Οι επενδυτές επισημαίνουν ότι τα μέσα αυτά θα επέτρεπαν την ενίσχυση των δαπανών που καθίσταται όλο και πιο επιτακτική για την αντιμετώπιση της ρωσικής πολεμικής ισχύος, αλλά χωρίς να φορτώσουν περισσότερο χρέος στα μεμονωμένα κράτη μέλη. Και υπάρχει και κάτι σε αυτό για τους ίδιους, καθώς τα ομόλογα της ΕΕ πληρώνουν πριμ σε σχέση με τα κρατικά ομόλογα παρόμοιας διαβάθμισης.

«Οι επενδυτές διψούν για αυτά τα ομόλογα», δήλωσε ο Brian Mangwiro, διαχειριστής χαρτοφυλακίου στην Barings, ο οποίος κατέχει χρέος της ΕΕ.

Η λύση ενός προγράμματος χρέους σε όλο το μπλοκ αρχίζει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη σε ορισμένες πρωτεύουσες, καθώς οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ασφαλείας προειδοποιούν ότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν θα μπορούσε να προχωρήσει σε στόχο την επικράτειά τους αν εξασφαλίσει τη νίκη στην Ουκρανία, ενώ η επί δεκαετίες έλλειψη στρατιωτικών δαπανών αφήνει την ήπειρο επικίνδυνα απροετοίμαστη.

Ο κοινός δανεισμός περιγράφηκε από τον Επίτροπο Οικονομίας της ΕΕ Paolo Gentiloni τον περασμένο μήνα ως “ένας υγιής τρόπος” για την αντιμετώπιση κρίσεων. Το σχέδιο υποστηρίζεται από χώρες των οποίων οι αμυντικές βιομηχανίες θα ήταν σε θέση να επωφεληθούν -όπως η Γαλλία- και από χώρες των οποίων η εγγύτητα με τη Ρωσία οξύνει την αίσθηση των απειλών -όπως η Εσθονία- αν και αντιμετωπίζει αντιδράσεις από τα πιο δημοσιονομικά συντηρητικά κράτη της Ευρώπης.

Ένας λόγος για τον οποίο οι επενδυτές παροτρύνουν τους κρατούντες να ξεπεράσουν αυτές τις επιφυλάξεις είναι ότι τα χαρτιά με βαθμολογία ΑΑΑ είναι ιδιαίτερα πολύτιμα – και ακόμη περισσότερο από τότε που οι ΗΠΑ έχασαν πέρυσι την κορυφαία βαθμολογία τους. Ένα πρόσθετο μπόνους: για λόγους που περιλαμβάνουν τον προσωρινό χαρακτήρα της έκδοσης, τα υφιστάμενα ομόλογα της ΕΕ πληρώνουν στους επενδυτές ελαφρώς υψηλότερες αποδόσεις από ό,τι η Γερμανία με την ίδια διαβάθμιση, και ακόμη και από τη Γαλλία με χαμηλότερη διαβάθμιση.

Κάλυψη 27 φορές

Ο ενθουσιασμός των αγοραστών ομολόγων είναι εμφανής σχεδόν σε κάθε πώληση. Τον περασμένο μήνα, ένα ομόλογο της ΕΕ ύψους 3 δισεκατομμυρίων ευρώ (3,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων) έλαβε 81 δισεκατομμύρια ευρώ σε παραγγελίες – με 27 φορές, αυτός ήταν ο υψηλότερος δείκτης κάλυψης που έχει καταγραφεί ποτέ στην ευρωπαϊκή αγορά δημόσιου κοινοπρακτικού χρέους, σύμφωνα με στοιχεία που αναλύει το Bloomberg. Ακόμη και τον Οκτώβριο του 2020, η πρώτη κοινή έκδοση της ΕΕ μετά τη συμφωνία ορόσημο για τα ομόλογα κατά της πανδημίας κατέγραψε βιβλίο παραγγελιών ύψους 233 δισ. ευρώ, το μεγαλύτερο για οποιαδήποτε μεμονωμένη συμφωνία στην ιστορία της αγοράς ομολόγων.

Η ΕΕ έχει ήδη σε κυκλοφορία ομόλογα ύψους περίπου 450 δισ. ευρώ, τα οποία έχουν εκδοθεί κυρίως για τη χρηματοδότηση του ταμείου αποκατάστασης της πανδημίας. Το εν λόγω πρόγραμμα θα σταματήσει να εκδίδει νέα ομόλογα μετά το 2026, αλλά η πεποίθηση των επενδυτών είναι ότι η έκδοση ομολόγων της ΕΕ θα πρέπει να γίνει μόνιμη.

Αυτό ακριβώς είναι που κάνει ορισμένες δημοσιονομικά συντηρητικές χώρες επιφυλακτικές. Πολλοί είναι αντίθετοι σε οτιδήποτε δεν διαμορφώνεται ως εφάπαξ. Αυτό ήταν το σκεπτικό που θριάμβευσε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όταν μια οξεία κρίση ανάγκασε τη Γερμανία και άλλα πλουσιότερα κράτη της ΕΕ να μαλακώσουν τη συνήθη αντίθεσή τους στον συγκεντρωτικό δανεισμό.

Οι επενδυτές γνωρίζουν ότι πολλά θα εξαρτηθούν από το τι θα συμβεί στο ουκρανικό πεδίο της μάχης τις επόμενες εβδομάδες και παρακολουθούν αν η προέλαση των ρωσικών τανκς προς τα ανατολικά σύνορα της ΕΕ θα επιβάλει ένα κάλεσμα αφύπνισης. “Δυστυχώς χρειάζεται πάντα μια κρίση στην Ευρώπη για να υπάρξει μεγάλη έλξη”, δήλωσε ο Guy Miller, επικεφαλής στρατηγικής αγοράς της Zurich Insurance Co.

Αντιδρούν Γερμανία και Ολλανδία

Η Γερμανία και οι Κάτω Χώρες έχουν απορρίψει προτάσεις για ένα κοινό μέσο χρηματοδότησης της άμυνας, και μέχρι στιγμής οι αυξήσεις των αμυντικών δαπανών που πραγματοποιήθηκαν μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία πριν από δύο χρόνια έχουν αφεθεί σε μεγάλο βαθμό στα ίδια τα κράτη μέλη. Αυτή η ώθηση δεν έχει περάσει χωρίς αντιπαραθέσεις, τόσο στο εσωτερικό της χώρας, όσο και καθώς τα μέλη της ΕΕ διαφωνούν μεταξύ τους για το ποιος κάνει – και ποιος δεν κάνει – αρκετά.

Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, η Επιτροπή διέθεσε 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ από πρόσθετα κονδύλια του προϋπολογισμού της ΕΕ μέσω κοινών δαπανών, αλλά αυτό δεν θα πλησιάσει τη χρηματοδότηση της κλιμάκωσης που απαιτείται για την απώθηση του Βλαντιμίρ Πούτιν από την Ουκρανία – και ακόμη λιγότερο, για την προετοιμασία για μια υποτιθέμενη επίθεση σε ευρωπαϊκό έδαφος τα επόμενα χρόνια.

Ο επίτροπος βιομηχανίας της ΕΕ Τιερί Μπρετόν προέτρεψε το μπλοκ να εξετάσει το ενδεχόμενο να δαπανήσει 100 δισεκατομμύρια ευρώ.

Ανώτερες αποδόσεις

Η ειρωνεία οποιασδήποτε νέας, κοινής αμυντικής έκδοσης θα ήταν ότι αυτό ακριβώς που προσελκύει τους επενδυτές στο χρέος της ΕΕ – το premium της απόδοσης – μπορεί να μετριάσει ελαφρώς, αν ξεκινούσαν ένα μεγαλύτερο, κοινό σχέδιο χρηματοδότησης. Ο προσωρινός χαρακτήρας του προγράμματος ανακούφισης του Covid είναι ένας λόγος για τον οποίο ζητούν υψηλότερες αποδόσεις για να αγοράσουν τα ομόλογα.

Αλλά αυτό μπορεί να αποτελέσει ένα ακόμη πλεονέκτημα για το μπλοκ. Τα ομόλογα της ΕΕ που λήγουν το 2034 διαπραγματεύονται με απόδοση 2,9%, ενώ τα γερμανικά ομόλογα που λήγουν το ίδιο έτος αποδίδουν λιγότερο από 2,2% και οι γαλλικοί τίτλοι του 2033 αποδίδουν 2,7%. Αυτό σημαίνει ότι με τις τρέχουσες τιμές των ομολόγων η ΕΕ θα επιβαρυνθεί με πρόσθετο ετήσιο κόστος τόκων περίπου 7 εκατ. ευρώ ανά 1 δισ. ευρώ σε σύγκριση με τη Γερμανία.

Στρατιωτικές δαπάνες vs Εξυπηρέτηση Τόκων

Η έκδοση από την ΕΕ θα μειώσει επίσης την ανάγκη των μεμονωμένων κρατών να αντλήσουν δάνεια. Αυτό είναι ζωτικής σημασίας, δεδομένου ότι οι πληρωμές τόκων ξεπερνούν ήδη τις αμυντικές δαπάνες σε επτά ευρωπαϊκές χώρες του ΝΑΤΟ, σύμφωνα με το γερμανικό ινστιτούτο Ifo. Στην υπερχρεωμένη Ιταλία, το κόστος των τόκων είναι τριπλάσιο των ετήσιων στρατιωτικών δαπανών.

«Η ομορφιά των ομολόγων της ΕΕ είναι ότι το χρέος δεν εμφανίζεται στις εθνικές σας στατιστικές, δεν υπολογίζεται στο Μάαστριχτ ή στο φρένο χρέους ή σε κάτι τέτοιο», δήλωσε ο Moritz Kraemer, επικεφαλής οικονομολόγος της γερμανικής τράπεζας LBBW. «Έτσι, κατ’ αρχήν, μπορείτε να πάρετε χρηματοδότηση για ό,τι νομίζετε ότι χρειάζεστε χωρίς να χρειαστεί να υποστείτε το πρόστιμο».

Το Μάαστριχτ αναφέρεται σε μια συνθήκη σε όλο το μπλοκ που επιδιώκει να περιορίσει τα δημοσιονομικά ελλείμματα στο 3% του ΑΕΠ, ενώ το φρένο χρέους είναι ένα ανώτατο όριο δανεισμού που κατοχυρώνεται στο σύνταγμα της Γερμανίας.

Ένα αμυντικό πρόγραμμα της ΕΕ που θα χρηματοδοτείται από το χρέος «θα ήταν μια πολύ ευπρόσδεκτη εξέλιξη – μια χαμιλτονιανή στιγμή ας πούμε», δήλωσε ο Kaspar Hense, ανώτερος διαχειριστής χαρτοφυλακίου στην RBC BlueBay Asset Management, αναφερόμενος στον υπουργό Οικονομικών που το 1790 βοήθησε να μετατραπούν οι ΗΠΑ σε ομοσπονδία, συγκεντρώνοντας το χρέος διαφόρων πολιτειών. «Δεν θα ανησυχούσα ότι δεν υπάρχει ζήτηση, πρόσθεσε.