Ντελίβερι: Όταν η Uber Eats βρέθηκε απέναντι στον… εαυτό της

Όταν πριν τέσσερα χρόνια ένας προγραμματιστής που αποφάσισε να εργαστεί για την Uber Eats στο Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια, αντιλήφθηκε τα λάθη των αλγορίθμων στον υπολογισμό της εργασίας του, αποφάσισε να αντιδράσει δημιουργώντας μια δωρεάν αντι-εφαρμογή με το όνομα «UberCheats» (σ.σ. η Uber κλέβει) και να αποκαλύψει εν τέλει ότι η τεχνητή νοημοσύνη και η μηχανική μάθηση δεν έχουν πάντα δίκιο.

Το UberCheats του νεαρού Armin Samii -που πλέον έχει δημιουργήσει τη δική του startup Dashcam for your Bike, Inc- ήταν σε θέση να εξάγει τις συντεταγμένες GPS από τις αποδείξεις και να υπολογίζει πόσα χιλιόμετρα είχε διανύσει στην πραγματικότητα ένας ταχυμεταφορέας σε σύγκριση με την απόσταση που ισχυριζόταν η Uber ότι είχε διανύσει.

Ντελίβερι: Η Uber Eats ξεκινά παραδόσεις με ρομπότ αυτόνομης οδήγησης

Θέμα τιμολόγησης

Σύμφωνα με τους Financial Times, δεν υπάρχει καθορισμένη τιμή για τους κούριερ της Uber, καθώς η πλατφόρμα τιμολογεί τις εργασίες δυναμικά. Η τιμολόγηση μπορεί να αλλάζει ανά ώρα, μεταξύ διαφορετικών γεωγραφικών περιοχών και ατόμων. Επηρεάζεται από τα πάντα, από την αύξηση της ζήτησης μέχρι τον καιρό.

Επειδή, εκείνη την εποχή, η Uber γενικά έκρυβε τις ακριβείς τοποθεσίες παράδοσης από τους κούριερ μετά την ολοκλήρωση των διαδρομών τους, ήταν δύσκολο για αυτούς να επιβεβαιώσουν πόσο μακριά είχαν πάει. Όταν ένας κούριερ λάμβανε μια απόδειξη, το μόνο που έβλεπε ήταν μια ανώνυμη διαδρομή από το Α στο Β, μαζί με τον αριθμό των χιλιομέτρων και το ποσό που πληρώθηκε. Αυτό σήμαινε ότι οι εργαζόμενοι στη διανομή δεν είχαν τρόπο να ελέγξουν τυχόν ασυμφωνίες.

Σύντομα ο Samii άρχισε να λαμβάνει νέα από εργαζόμενους της Uber Eats σε όλο τον κόσμο, στην Ιαπωνία, τη Βραζιλία και την Αυστραλία, την Ινδία και την Ταϊβάν. Στο UberCheats καταγράφηκαν συνολικά περίπου 6.000 διαδρομές, εκ των οποίων το 17% φαίνεται ότι ήταν κακοπληρωμένες. Σε όποια πόλη και αν βρίσκονταν, οι οδηγοί φαίνεται ότι υποαμείβονταν κατά μέσο όρο κατά 2,2 χλμ ανά διαδρομή, σύμφωνα με τα δεδομένα που κατέγραφαν στο UberCheats.

Στην υπηρεσία των αλγορίθμων

Όπως τονίζουν οι FT, ο Samii ήταν μέρος ενός αυξανόμενου παγκόσμιου εργατικού δυναμικού που εργάζεται στην υπηρεσία των αλγορίθμων. Υπάρχουν πλέον περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο εργαζόμενοι στις τάξεις τους με τη μία ή την άλλη μορφή.

Οι εφαρμογές χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη που μοιράζει τις διαδρομές και τις παραγγελίες σε αυτούς τους εργαζόμενους μέσω των κινητών τους τηλεφώνων. Το λογισμικό μηχανικής μάθησης κατανέμει στους οδηγούς τις δουλειές τους, επαληθεύει την ταυτότητά τους, καθορίζει τη δυναμική αμοιβή ανά εργασία, απονέμει μπόνους και ανιχνεύει την απάτη. Παίρνει ακόμη και αποφάσεις για προσλήψεις και απολύσεις. Και οι κανόνες με τους οποίους ζουν αυτοί οι εργαζόμενοι είναι εξαιρετικά ευμετάβλητοι, αφού ξαναγράφονται με βάση μια συνεχή ροή δεδομένων.

Στην ουσία είναι σαν να έχουν ως εργοδότη τους ένα μαύρο κουτί, ενώ η δουλειά τους τους παρέχει μια ψευδή αίσθηση αυτονομίας.

Τα προβλήματα που δημιουργούνται από την άνιση αυτή σχέση είναι πολλά, οδυνηρά και προβλητικά. Από τη μη αναγνώριση προσώπων κατά την έναρξη απασχόλησης μέσω selfie -λόγω γενειάδας ή και χρώμα δέρματος-, μέχρι τη δυσκολία καταχώρισης ή διαγραφής ενός κλειστού καταστήματος από το σύστημα, οι διανομείς έπρεπε να γνωρίζουν πως ουσιαστικά δεν υπήρχε άνθρωπος στον οποίο θα μπορούσαν να μιλήσουν και ο οποίος θα είχε την εξουσία να κάνει βασικές αλλαγές.

Ωστόσο οι περισσότεροι έχουν διαπιστώσει ότι το λογισμικό της εφαρμογής δεν επιβράβευε την ειλικρίνεια ή την υπεύθυνη συμπεριφορά, αλλά εκτιμούσε την ταχύτητα – γεγονός που τους οδηγούσε στο να βρίσκουν τρόπους να παρακάμπτουν τον αλγόριθμο όταν εντόπιζαν προβληματικά σημεία, προκειμένου να μην χάσουν την προμήθειά τους από την κάθε διαδρομή.

Ομοίως, ο αλγόριθμος υπολογίζει λανθασμένα τις διαδρομές με αυτοκίνητο και όχι με ποδήλατο -όπως κάνουν πολλοί διανομείς- ούτε με ακραίες συνθήκες όπως ο καύσωνας ή τη μορφολογία του εδάφους -πχ ανηφόρες- που παρατείνουν τους χρόνους παράδοσης.

Σύστημα με λάθη

Το πρόβλημα με το να προσπαθεί κανείς να ελέγξει τους μισθούς του ως εργαζόμενος είναι ότι οι περισσότερες εφαρμογές παράδοσης δεν προσφέρουν έναν τυποποιημένο μισθό ή έστω μια εξίσωση για τον υπολογισμό του.

Στον κούριερ ή τον οδηγό εμφανίζεται η αμοιβή που θα πληρωθεί προτού επιλέξει αν θα δεχτεί μια δουλειά, αλλά οι αλγόριθμοι τιμολογούν την κάθε μία χρησιμοποιώντας έναν τύπο που λαμβάνει υπόψη του μια σειρά από μεταβλητές. Οτιδήποτε μπορεί να επηρεάσει την τιμή, από τη βαθμολογία των πελατών ενός εργαζομένου, μέχρι το ποσοστό των εργασιών που έχουν απορρίψει, τη ζήτηση και την προσφορά διαδρομών ή την πόλη στην οποία εργάζονται.

Επειδή οι εφαρμογές καταγράφουν τα δεδομένα των εργαζομένων όταν βρίσκονται εντός και εκτός υπηρεσίας, καταγράφοντας κάθε πληροφορία που μπορούν να πάρουν στα χέρια τους – από τις προτιμώμενες διαδρομές τους, μέχρι το πόσο συχνά επικοινωνούν με τις υπηρεσίες της Uber, πόσο καιρό παραμένουν συνδεδεμένοι εκτός της εφαρμογής, πόσο συχνά εργάζονται και ποιες δουλειές αποδέχονται και απορρίπτουν – οποιαδήποτε από αυτές τις μεταβλητές θα μπορούσε να τροφοδοτήσει τον υπολογισμό του μισθού τους.

Και η αντίδραση

Τον Φεβρουάριο του 2021, λίγους μήνες μετά την έναρξη λειτουργίας του UberCheats, οι δικηγόροι της Uber διαμαρτυρήθηκαν και ζήτησαν από την Google να αποκλείσει την εφαρμογή στο πρόγραμμα περιήγησης Chrome, ισχυριζόμενοι ότι οι χρήστες θα μπορούσαν να την μπερδέψουν με ένα πραγματικό προϊόν της Uber.

Όταν η Google το έκανε αυτό, ο Samii έστειλε μια σειρά από μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου απευθυνόμενος στον γίγαντα της αναζήτησης και η απαγόρευση άρθηκε. Τον Φεβρουάριο του 2022, όμως, έβγαλε το UberCheats εκτός λειτουργίας.

Παρά τη σαφή χρησιμότητά του για τους εκατοντάδες οδηγούς που το χρησιμοποιούσαν, ο Samii βρήκε την τεχνική συντήρηση επαχθή. Απαιτούσε ώρες από τον χρόνο του κάθε φορά που η Uber αποφάσιζε να αλλάξει τον κώδικά της, πράγμα που συνέβαινε τακτικά, ενώ κάποιοι οδηγοί πήγαν την Uber στα δικαστήρια και επωφελήθηκαν οικονομικά.

Η ίδια η εταιρεία δήλως πως «εξετάζει πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο για να παρέχει την καλύτερη τιμή για να απευθυνθεί στους οδηγούς ή τους κούριερ της περιοχής, βοηθώντας στην ελαχιστοποίηση του χρόνου αναμονής για τους πελάτες και στη μεγιστοποίηση των κερδών. Τα εργαλεία αντιστοίχισης ακολουθούν μια διαδικασία που εξισορροπεί μια σειρά διαφορετικών παραγόντων, όπως ο χρόνος και η απόσταση, ώστε να παρέχει την καλύτερη δυνατή εμπειρία για όλους όσους χρησιμοποιούν την εφαρμογή».

Κυρίως όμως η εταιρεία απέρριψε την ιδέα ότι υπήρχαν τεχνικά σφάλματα στην εφαρμογή Uber Eats που οδήγησαν στην υποαμοιβή των κούριερ, χωρίς να δώσει όμως κάποια εναλλακτική εξήγηση.

Η απόφαση του Λονδίνου

Τον Φεβρουάριο του 2021, σε μια απόφαση-ορόσημο, το Ανώτατο Δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσε ότι οι οδηγοί της Uber θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως εργαζόμενοι με δικαιώματα στον κατώτατο μισθό, την αμοιβή ασθενείας και τις συντάξεις, σε αντίθεση με τους αυτοαπασχολούμενους.

Για πρώτη φορά, οι εργαζόμενοι ήταν σε θέση να διεκδικήσουν εργασιακά δικαιώματα που ισχύουν στους περισσότερους άλλους κλάδους, συμπεριλαμβανομένης της άδειας ασθενείας και των διακοπών. Παρόμοιες αποφάσεις ελήφθησαν στον Καναδά, την Ελβετία και τη Γαλλία.

Περίπου οι μισοί από τους παγκόσμιους εργαζόμενους στην περίφημη gig economy, ανήκουν πλέον σε επίσημη ομάδα ή συνδικάτο ή έχουν λάβει μέρος σε απεργιακές κινητοποιήσεις, σύμφωνα με έρευνα του 2021 σε σχεδόν 5.000 εργαζόμενους. Μεταξύ της διανομής τροφίμων, ο αριθμός αυτός ήταν 59%.

Ακόμη και στην Κίνα, όπου τα ανεξάρτητα εργατικά συνδικάτα είναι παράνομα, οι εργαζόμενοι συσπειρώνονται ανεπίσημα, οργανώνοντας μέσω μεγάλων ομάδων WeChat. Το μόνο πράγμα που ενώνει όλες αυτές τις ομάδες είναι η συλλογική απόρριψη της τυραννίας της ελεγχόμενης από την Τεχνητή Νοημοσύνη εργασίας. Οι διαμαρτυρίες κατά της Uber στο Ναϊρόμπι και της Meituan στο Shanwei πυροδοτήθηκαν και οι δύο από αυθαίρετες αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού των μισθών από το λογισμικό της εφαρμογής.