Ουκρανία: Πώς επιβίωσαν οι ποδοσφαιρικές ομάδες στη δεκαετή κρίση και τον πόλεμο

Ως διευθύνων σύμβουλος του ουκρανικού συλλόγου Σαχτάρ Ντόνετσκ, ο Σεργκέι Πάλκιν έπρεπε να οδηγήσει την επιχείρηση μέσα από μια δεκαετία κρίσης, ανακατατάξεων και πολέμου, ενώ παράλληλα να δημιουργήσει μια ομάδα που μπορεί να ανταγωνιστεί στο υψηλότερο επίπεδο του παιχνιδιού.

Στις αρχές του 2014, η γενέτειρα του συλλόγου, το Ντόνετσκ, έγινε η πρώτη γραμμή του μετώπου καθώς ξέσπασε πόλεμος στην περιοχή Ντονμπάς, στα ανατολικά της χώρας. Η Σαχτάρ αναγκάστηκε να μεταφέρει ολόκληρη τη λειτουργία της στο Κίεβο, μια πόλη που προσέφερε γρήγορες οδούς εξόδου, αν χρειαστεί, για τους πολυάριθμους ξένους παίκτες του ποδοσφαιρικού συλλόγου.

Κυβερνοασφάλεια: Ψυχολογικές επιχειρήσεις ρωσικής προέλευσης στην Ουκρανία

Λόγω της έλλειψης γηπέδων στην πρωτεύουσα, οι εντός έδρας αγώνες της ομάδας διεξάγονταν σε όλη τη χώρα, μεταξύ άλλων στο Λβιβ στα δυτικά και στο Χάρκοβο στα βορειοανατολικά.

Η ανατροπή αυτή ήταν μια έντονη αλλαγή για έναν σύλλογο που είχε κατακτήσει το Κύπελλο UEFA πέντε χρόνια νωρίτερα και είχε σηματοδοτήσει τα εγκαίνια ενός νέου γηπέδου 52.000 θέσεων με μια ζωντανή εμφάνιση της Beyoncé. Παρόλα αυτά, τα επόμενα χρόνια στέφθηκε τέσσερις φορές πρωταθλήτρια Ουκρανίας.

Η ρωσική εισβολή

Και μετά ήρθε ο Φεβρουάριος του 2022, όταν η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή της στην Ουκρανία σε πλήρη κλίμακα, όλα σταμάτησαν και ο Πάλκιν αντιμετώπισε μακράν τη μεγαλύτερη κρίση στην πορεία του.

«Όταν ξεκίνησε ο πόλεμος, για τις πρώτες εβδομάδες, κανείς δεν σκεφτόταν το ποδόσφαιρο, όλοι σκέφτονταν πώς να επιβιώσουν», δήλωσε στη Wall Street Journal. «Πάνω από το σπίτι μου είχα ρωσικά ελικόπτερα, ήταν ένας απόλυτος εφιάλτης. Ήταν πολύ δύσκολο ψυχολογικά – δεν μπορούσες να κοιμηθείς τη νύχτα και δεν μπορούσες να κοιμηθείς την ημέρα».

Η πρώτη του σκέψη ήταν για τους διεθνείς παίκτες της Σαχτάρ και πώς θα τους βγάλει από τη χώρα με ασφάλεια. Τους συγκέντρωσε σε ένα ξενοδοχείο και κλείστηκε σε ένα δωμάτιο, ενώ διαπραγματευόταν μετακινήσεις για όσο το δυνατόν περισσότερους από αυτούς. «Η υπ’ αριθμόν ένα αποστολή ήταν να τους βγάλουμε από την Ουκρανία. Όλοι κατάλαβαν ότι το πιο σημαντικό πράγμα είναι οι ζωές, όχι το ποδόσφαιρο».

Το ποδόσφαιρο και η ιστορία

Σύντομα η FIFA, το διοικητικό όργανο του ποδοσφαίρου, αποφάσισε ότι τα συμβόλαια όλων των μη Ουκρανών παικτών θα ανασταλούν αμέσως, και το εγχώριο πρωτάθλημα διακόπηκε επ’ αόριστον. Η εστίαση του συλλόγου στράφηκε στην παροχή στέγης στο στάδιο του Λβιβ για ανθρώπους που αναζητούσαν καταφύγιο από τον πόλεμο.

Τότε ήρθε μια στιγμή διαύγειας, δήλωσε ο 49χρονος Πάλκιν. «Συνειδητοποιήσαμε ότι έπρεπε να παίξουμε ποδόσφαιρο. Αν δεν συνεχίσουμε, το ουκρανικό ποδόσφαιρο θα πεθάνει».

Η Σαχτάρ άρχισε να παίζει φιλικούς αγώνες, μεταξύ των οποίων και έναν με τον Ολυμπιακό τον Απρίλιο του 2022, στον οποίο τοποθετήθηκαν παιχνίδια στις άδειες θέσεις για να συμβολίσουν τον αριθμό των παιδιών που είχαν σκοτωθεί κατά τη διάρκεια του πολέμου σε εκείνο το σημείο.

Ο Πάλκιν δήλωσε ότι ένας από τους βασικούς σκοπούς του συλλόγου έγινε η αφήγηση της ιστορίας της Ουκρανίας σε ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Το ποδόσφαιρο, πιστεύει ότι έχει μια ιδιαίτερη δύναμη.

«Όταν μένεις μέσα στην Ουκρανία, νομίζεις ότι είσαι μόνος, αλλά όταν βρήκα την Premier League στην τηλεόραση, είδα αυτές τις σημαίες για την υποστήριξη της Ουκρανίας και δεν μπορεί κανείς να αντιληφθεί τη συναισθηματική υποστήριξη που λάβαμε όλοι από την κίνηση αυτή».

Η ανοικοδόμηση

Στα δύο χρόνια από την έναρξη του πολέμου, ανοικοδόμησε σταδιακά τον σύλλογο, αγοράζοντας Ουκρανούς ποδοσφαιριστές που έπαιζαν αλλού στην Ευρώπη -πολλοί από αυτούς προϊόντα της ακαδημίας νέων της Σαχτάρ- και φέρνοντας πίσω άλλους που ήταν δανεικοί. Προσελήφθη ένας νέος προπονητής με μοναδικό στόχο να παρακινήσει μια ομάδα παικτών που όλοι αντιμετώπιζαν τα προσωπικά τραύματα του πολέμου.

Χωρίς εγχώριο ποδόσφαιρο, όλα τα έσοδα από τα εισιτήρια, τις χορηγίες και τα τηλεοπτικά δικαιώματα εξαφανίστηκαν αμέσως, οπότε διοργανώθηκαν περισσότερα διεθνή φιλικά παιχνίδια για να βοηθήσουν στη δημιουργία μετρητών, ενώ μερικοί από τους καλύτερους παίκτες της ομάδας πωλήθηκαν.

Ο Mykhaylo Mudryk πήγε στην Chelsea FC τον Ιανουάριο του περασμένου έτους έναντι 70 εκατ. ευρώ, ενώ ο τερματοφύλακας Anatoliy Trubin μετακόμισε στην Benfica έναντι 10 εκατ. ευρώ. Από την τρέχουσα φουρνιά, ο μέσος Georgiy Sudakov αναμένεται να κάνει μια μεγάλη μετακίνηση αυτό το καλοκαίρι.

Παρά την τεράστια αναστάτωση, ο σύλλογος είχε καλές επιδόσεις στον αγωνιστικό χώρο, κατακτώντας τον εγχώριο τίτλο όταν ξεκίνησε εκ νέου το ουκρανικό πρωτάθλημα πέρυσι. Στο Champions League της UEFA , την κορυφαία διοργάνωση του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου, η Σαχτάρ πέτυχε αξιομνημόνευτες νίκες απέναντι στην RB Λειψία, έναν από τους πλουσιότερους συλλόγους της Γερμανίας, και τον ισπανικό γίγαντα Μπαρτσελόνα.

Τα εντυπωσιακά αποτελέσματα ήρθαν παρά το μακρύ ταξίδι μέσω ξηράς από την προπονητική βάση της Σαχτάρ στο Κίεβο στο Αμβούργο, όπου δίνει πλέον διεθνείς αγώνες «εντός έδρας». Αυτοί οι αγώνες έχουν βοηθήσει να υπάρξει ένα διάλειμμα από τον κύκλο των αρνητικών ειδήσεων στην Ουκρανία και μπορούν να υπενθυμίσουν στον κόσμο ότι «μερικές φορές το αδύνατο είναι δυνατό», δήλωσε ο Πάλκιν.

Το οικονομικό αποτύπωμα

Τα έσοδα από μεταγραφές, τα χρήματα από τους ευρωπαϊκούς αγώνες και η υποστήριξη από τον δισεκατομμυριούχο ιδιοκτήτη του συλλόγου, τον Ουκρανό μεγιστάνα του χάλυβα, Rinat Akhmetov, επέτρεψαν στη Σαχτάρ να αρχίσει να υπογράφει και πάλι με παίκτες το περασμένο καλοκαίρι από τη Νότια Αμερική. Ενώ ο σύλλογος είναι αναπόφευκτα χτισμένος πάνω σε ουκρανικό ταλέντο, ο Πάλκιν δήλωσε ότι είναι ζωτικής σημασίας να συνεχίσουμε να αξιοποιούμε την τεχνογνωσία από το εξωτερικό όποτε είναι δυνατόν σε όλους τους τομείς της επιχείρησης.

Όσον αφορά το μέλλον του συλλόγου, ο Πάλκιν σημείωσε ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν γρήγορα στην Ουκρανία. Οι σημερινοί χορηγοί περιλαμβάνουν μια στοιχηματική εταιρεία, μια αεροπορική εταιρεία χαμηλού κόστους και μια αλυσίδα πρατηρίων καυσίμων, οι οποίοι είναι όλοι Ουκρανοί. Ο σύλλογος θα ήθελε να προσελκύσει περισσότερους διεθνείς εταίρους.

Όσο για το μεγάλο ερώτημα αν η Σαχτάρ θα επιστρέψει ποτέ στην πόλη της, που τώρα βρίσκεται σε ρωσικά ελεγχόμενο έδαφος, ο Πάλκιν είπε στην WSJ: «Είναι το όνειρό μας να επιστρέψουμε. Δεν ξέρω πότε θα συμβεί, ίσως να χρειαστούν 10 χρόνια, 15 χρόνια. Δεν ξέρω. Αλλά είναι το όνειρό μας να επιστρέψουμε. Μια μέρα, όλοι οι πόλεμοι τελειώνουν. Επομένως, όλα μπορούν να αλλάξουν μια μέρα».