Αναντιστοιχία προσόντων: Μήπως είσαι Overqualified για την δουλειά σου;

Η αναζήτηση μιας θέσης εργασίας και τα στάδια τα οποία η είσοδος σε αυτή τη θέση απαιτεί, είναι μάλλον οικεία στους περισσότερους. Εκείνο όμως που έχει επίσης γίνει οικείο είναι το φαινόμενο των ‘overqualified’ υποψήφιων. Των υποψήφιων δηλαδή που έχουν παραπάνω προσόντα από τα απαιτούμενα στην θέση που βρίσκονται. Η φράση “είστε overqualified για αυτήν την θέση” αντικαθιστά συχνά μια απορριπτική απάντηση την οποία λαμβάνει ο υποψήφιος πρίν καν περάσει στο στάδιο της συνέντευξης ή και μετά τη συνέντευξη εφόσον δεν καταφέρει να κερδίσει τη δουλειά. Ας δούμε λοιπόν τι πραγματικά σημαίνει να είναι κάποιος overqualified, τι κρύβεται πίσω από αυτή την απάντηση και πώς μπορεί να αντιληφθεί το ίδιο το άτομο αν είναι πραγματικά overqualified.

Στην εποχή μας γίνεται μεγάλη συζήτηση για τις δεξιότητες και τις επιμορφώσεις που χρειάζεται να αποκτήσει κανείς. Ειδικά στην Ελλάδα παρατηρείται έντονη αναντιστοιχία μεταξύ των προσόντων που αποκτούν οι απόφοιτοι της υποχρεωτικής ή και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και των καθηκόντων που επιζητούν οι ανοικτές θέσεις εργασίας. Οι διαθέσιμες θέσεις εργασίας στην εστίαση και τον τουρισμό είναι υπεράριθμες, ενώ αναρίθμητοι είναι και οι απόφοιτοι πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Το γεγονός αυτό δείχνει πως η πλειοψηφία των ελεύθερων θέσεων ζητάει ως προαπαιτούμενα βασικά προσόντα, αλλά οι υποψήφιοι για τις θέσεις αυτές διαθέτουν αναβαθμισμένα προσόντα. Αντίθετα, υπάρχουν θέσεις που αναζητούν πολύ υψηλότερες δεξιότητες από τον μέσο όρο και για αυτές οι υποψήφιοι εμφανίζουν συχνά ελλείμματα και έτσι στρέφονται σε διαρκείς επιμορφώσεις. Με άλλα λόγια είναι δυστυχώς λίγες οι περιπτώσεις που για μια θέση εργασίας βρίσκεται ένας υποψήφιος που κατέχει ακριβώς τα απαιτούμενα προσόντα, ούτε λιγότερα ώστε να χαρακτηρίζεται underqualified και ούτε περισσότερα για να θεωρείται overqualified.

Η κυριολεκτική ερμηνεία του όρου overqualified αναφέρεται, επομένως, σε κάποιον που έχει περισσότερα προσόντα από τα ζητούμενα σε μια δεδομένη θέση εργασίας. Η ερμηνεία, όμως, η οποία πρακτικά δίνεται στον όρο τον κατατάσσει σε μια πιο σύνθετη έννοια.

Όταν, λοιπόν, ένας εργοδότης σου πει πως υπερβαίνεις τα προσόντα για την θέση, ίσως θέλει να σου πει κάτι άλλο. Αυτό το κάτι άλλο μπορεί, αρχικά, να είναι χαμηλό ή ψευδές ενδιαφέρον για τη θέση. Πιθανόν να επιθυμείς να βρεις οποιαδήποτε δουλειά ή μια θέση που να ταιριάζει στα ευρύτερα ενδιαφέροντα σου αλλά όχι τη συγκεκριμένη, οπότε αυτό δημιουργεί αστάθεια καθώς σε περίπτωση που βρεις κάτι διαφορετικό θα φύγεις, μάλλον, με την πρώτη ευκαιρία. Παράλληλα λέγοντας σου πως έχεις παραπάνω προσόντα ενδέχεται να υπονοεί ότι η θέση στην οποία στοχεύεις δεν θα σε ικανοποιεί. Οι εργοδότες επιδιώκουν συνήθως μακροχρόνιες και υγιείς συνεργασίες, οπότε αν δεν είσαι ικανοποιημένος αυξάνονται οι πιθανότητες η καθημερινότητα της δουλειάς να μην σου προσφέρει χαρά και άρα να μην ευδοκιμήσεις μέσα σε αυτή. Από την άλλη, το ότι έχεις πολλά προσόντα ίσως σημαίνει ότι κοστίζεις και πολλά για την εταιρεία. Το ότι έχεις να δώσεις πολλά μοιάζει να συνεπάγεται ότι θέλεις να πάρεις και πολλά, γεγονός στο οποίο η εταιρεία ίσως αδυνατεί να ανταποκριθεί οικονομικά. Το  γεγονός αυτό ενδέχεται, μάλιστα, να δημιουργεί δυσκολία στη διαχείριση (μανατζάρισμα), αφού υπάρχει η πιθανότητα να ξέρεις παραπάνω πράγματα από τον manager και να προκύπτουν συγκρούσεις. Τέλος, οι ευκαιρίες εξέλιξης μέσω της επιζητούμενης θέσης πιθανώς να είναι περιορισμένες για σένα. Παρ ότι τα ξέρεις όλα πολύ καλά και τα κάνεις όλα ακόμα καλύτερα, η εταιρεία δεν διαθέτει κάποιο κατάλληλο πόστο για τα προσόντα σου και προτιμά να μην αφήσει κάποιον overqualified στάσιμο.

Υπάρχουν, όμως, ενδείξεις ότι μπορεί όντως να είσαι overqualified για μια θέση εργασίας και να πεις εσύ στον εαυτό σου ότι δεν είναι αυτή η κατάλληλη θέση για σένα, αντί να περιμένεις να στο πει ο πιθανός εργοδότης. Πρώτα από όλα, οι απαιτήσεις της θέσης σου φαίνονται ευθύς εξαρχής εύκολες, οπότε με τον καιρό θα χάσεις το ενδιαφέρον και την ενέργεια να ασχολείσαι με αυτές. Απώτερος στόχος σου είναι να μπεις στην εταιρεία αλλά δεν τρελαίνεσαι για τη συγκεκριμένη θέση, μια τέτοια πρόσληψη μπορεί να σε εγκλωβίσει, καθώς θα δουλεύεις απλώς για την εταιρεία και όταν ανοίξει μια θέση που σου αρέσει δεν είναι σίγουρο πως θα μπορείς να κάνεις αίτηση. Δεν βρίσκεις, μάλιστα, κάποια πρόκληση αφού τόσο οι ερωτήσεις της συνέντευξης όσο και τα δοκιμαστικά που ενδεχομένως ζητούν δεν σε ιντριγκάρουν, οπότε σκέψου πως η δουλειά σου θα τείνει να γίνει, μάλλον σύντομα, ρουτίνα.

Ακόμα, λοιπόν, και αν σου πουν “είστε overqualified για αυτήν την θέση”, σκέψου ότι είτε εσύ δεν ταιριάζεις σε εκείνους είτε εκείνοι δεν ταιριάζουν σε εσένα και συνέχισε να αναζητάς την θέση εργασίας που είναι ακριβώς στα μέτρα σου.

Ελπινίκη Λέκκα, Σύμβουλος Εκπαίδευσης και Σταδιοδρομίας