Apple: Πώς θα αντιδράσει στις κατηγορίες για μονοπώλιο στα smartphones

Μόλις χθες η αμερικανική κυβέρνηση «γκρέμισε» με μία της κίνηση την περίφημη διαφημιστική καμπάνια της Apple που ζητούσε από τους καταναλωτές να «σκέφτονται διαφορετικά». Με την αγωγή που κατατέθηκε από το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης κατηγορείται ο τεχνολογικός κολοσσός ότι έχει εγκλωβίσει εκατομμύρια χρήστες σε ένα ισχυρό μονοπώλιο που την έχει καταστήσει μια από τις πιο πολύτιμες εταιρείες στον κόσμο.

Η αγωγή, που ήταν μάλλον αναμενόμενη, έρχεται σε μια περίοδο καμπής για την Apple. Για χρόνια υπήρξε μία από τις λίγες μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες που δεν είχε υποστεί σημαντικές αντιμονοπωλιακές ενέργειες από την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Τώρα βρίσκεται υπό τον στενό έλεγχο των ρυθμιστικών αρχών σε δύο από τις βασικές αγορές της, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Βουτιά 115 δισ. στην κεφαλαιοποίηση της Apple

Σύμφωνα με τους Financial Times, η αντίδραση της Apple έδειξε ότι προετοιμάζεται για μια υπαρξιακή μάχη.

Η Apple δήλωσε ότι η υπόθεση των ΗΠΑ «απειλεί αυτό που είμαστε και τις αρχές που ξεχωρίζουν τα προϊόντα της Apple στις έντονα ανταγωνιστικές αγορές». Μια ήττα θα δημιουργούσε «επικίνδυνο προηγούμενο» επιτρέποντας στην κυβέρνηση να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσονται οι αγορές τεχνολογίας, πρόσθεσε.

Μονοπώλιο από την εποχή Τζομπς

Η νέα αγωγή στις ΗΠΑ είναι ευρεία και λεπτομερής, σχηματίζοντας την εικόνα μιας εταιρείας που έχει περάσει χρόνια συνειδητά απομακρύνοντας τις ανταγωνιστικές απειλές στο οικοσύστημά της, είτε πρόκειται για το App Store, είτε για την ανταλλαγή μηνυμάτων με τα ανταγωνιστικά τηλέφωνα Android, είτε για την υπηρεσία «tap to pay», είτε για την αγορά των smartwatch.

Οι ΗΠΑ έχουν παρουσιάσει το υποτιθέμενο σύστημα ως κάτι που ξεκινά από τον Στιβ Τζομπς, τον εμβληματικό ιδρυτή και ηγέτη της εταιρείας που πέθανε το 2011. Ήταν το όραμα του Τζομπς να διατηρήσει ένα καταπιεστικό μονοπώλιο, εντοπίζοντας σε πρώιμο στάδιο τη δύναμη που θα μπορούσε να ασκήσει το iPhone στη διαδικτυακή οικονομία – και φτάνοντας στο σημείο να κατευθύνει τα στελέχη να «αναγκάσουν» τους προγραμματιστές να χρησιμοποιούν μόνο το δικό της σύστημα πληρωμών για να τους κρατήσει κλειδωμένους στο οικοσύστημά της, ισχυρίζονται οι ΗΠΑ.

Ο πυρήνας του ισχυρισμού είναι ότι η Apple χρησιμοποιεί την ηγετική της συσκευή στην αγορά για να αντλεί ένα αυξανόμενο μερίδιο των εσόδων από υπηρεσίες από τους χρήστες, αποκλείοντας τους ανταγωνιστές από την πρόσβαση. Τα έσοδα από υπηρεσίες -που περιλαμβάνουν το App Store, το Apple Pay και τη ροή περιεχομένου τηλεόρασης και μουσικής- αποτελούν μια συνεχή ιστορία επιτυχίας και μια ολοένα και πιο σημαντική πηγή ανάπτυξης για την εταιρεία, καθώς οι πωλήσεις συσκευών αντιμετωπίζουν προκλήσεις.

Η αγωγή καθιστά σαφές ότι σκοπός της υπόθεσης δεν είναι μόνο να λογοδοτήσει η Apple για προηγούμενες παραβιάσεις, αλλά και να την αποτρέψει από το να καταπνίξει την καινοτομία και τον ανταγωνισμό σε μελλοντικές κατηγορίες προϊόντων, όπως τα συστήματα εντός του αυτοκινήτου και οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες.

Το κακό timing της αγωγής

Για την εταιρεία, η χρονική στιγμή της αγωγής δεν θα μπορούσε να είναι χειρότερη. Οι παγκόσμιες πωλήσεις smartphone έχουν επιβραδυνθεί το τελευταίο έτος. Η Apple παλεύει συγκεκριμένα με την πτώση των πωλήσεων των συσκευών στην Κίνα, η οποία κρατάει τους επενδυτές επιφυλακτικούς. Οι μετοχές της έχουν υποχωρήσει σχεδόν 8% από τις αρχές του 2024.

Καθώς οι ΗΠΑ παρουσίασαν την αγωγή την Πέμπτη, ο διευθύνων σύμβουλος Τιμ Κουκ βρισκόταν στη Σαγκάη για μια «επίθεση» δημοσίων σχέσεων. «Σίγουρα ήξερε ότι θα ερχόταν αυτή την εβδομάδα», δήλωσε ο Τζιν Μάνστερ της Deepwater Asset Management. «Η Apple πάει σε πόλεμο με το υπουργείο Δικαιοσύνης και ο συμβιβασμός δεν αποτελεί επιλογή». Ο Μάνστερ εκτίμησε ότι οι πιθανές αλλαγές που θα μπορούσε να επιβάλει το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης στην επιχείρηση υπηρεσιών της Apple, σε περίπτωση που η αγωγή πετύχει, θα μπορούσαν να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στα κέρδη της τάξης του 2% έως 4%.

Εκπρόσωποι της Apple δήλωσαν ότι η παρέμβαση της αμερικανικής κυβέρνησης δείχνει ότι προσπαθεί να γείρει την πλάστιγγα υπέρ των μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών που επιχειρούν να παραβιάσουν τις συσκευές της, ένα παρόμοιο ζήτημα που αντιμετωπίζει και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Μάχη που έχει ήδη δώσει

Η Apple αναγκάστηκε πρόσφατα από τη ρυθμιστική αρχή της ΕΕ να υποστεί μια σειρά από ανατροπές σχετικά με το σχέδιό της να συμμορφωθεί με το νέο νόμο περί ανταγωνισμού και έχει ήδη αλλάξει τμήματα του επιχειρηματικού της μοντέλου. Σύντομα θα μπορούσε να ακολουθήσει έρευνα της ΕΕ για το αν έχει προχωρήσει αρκετά μακριά.

Ενώ τα προβλήματά της στην Ευρώπη βαθαίνουν, η νομική μάχη στις ΗΠΑ είναι μια μάχη που η εταιρεία έχει, από ορισμένες απόψεις, ήδη δώσει. Η Epic Games μήνυσε την εταιρεία για τις πολιτικές της στο App Store το 2020, υποστηρίζοντας ότι η εταιρεία επιβάλλει έναν άδικο «φόρο» 30% σε ορισμένες συναλλαγές – μια υπόθεση που η Epic έχασε σε μεγάλο βαθμό. Αλλά την Πέμπτη, τους ίδιους αυτούς ισχυρισμούς επανέλαβε ο γενικός εισαγγελέας των ΗΠΑ Μέρικ Γκάρλαντ.

Η Apple λέει ότι το υπουργείο Δικαιοσύνης διαστρεβλώνει τα γεγονότα για να ταιριάζει με τη θεωρία του, επισημαίνοντας αυτό που λέει ότι είναι ένα μερίδιο 20% της παγκόσμιας αγοράς smartphone, το οποίο απέχει πολύ από το μονοπώλιο. Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η εταιρεία ασκεί πολύ μεγαλύτερη δύναμη στις ΗΠΑ: περίπου 70% μερίδιο βάσει εσόδων στην αγορά των high-end smartphones και πάνω από το 65% όλων των smartphones.

Η Apple πιστεύει ότι, μετά το Epic, η νομολογία και τα γεγονότα είναι με το μέρος της. Ωστόσο, μια νίκη σε μια υπόθεση δεν εξασφαλίζει το ίδιο αποτέλεσμα και σε μια άλλη. Οι αντίπαλοι έχουν επίσης κάνει κύκλους, με τις Meta, Microsoft και X αυτή την εβδομάδα να συνεργάζονται για να πουν σε δικαστήριο ότι η Apple δεν συμμορφώνεται με μια εντολή που της απαγορεύει να εμποδίζει τις επιχειρήσεις να κατευθύνουν τους πελάτες εκτός του App Store για να κάνουν πληρωμές.

Το υπουργείο Δικαιοσύνης έχει μάθει

«Η υπόθεση του υπουργείου Δικαιοσύνης δείχνει αρκετά έντονη μάθηση από τις άλλες νομικές υποθέσεις που αφορούσαν την Apple», δήλωσε ο Μπιλ Κόβατσιτς, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Εμπορίου και καθηγητής δικαίου και πολιτικής ανταγωνισμού στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου George Washington.

Η υπόθεση του υπουργείου, είπε, «αποφεύγει ορισμένα από τα τρωτά σημεία» από τον δικαστικό αγώνα της Epic, και η νομολογία που διέπει το ομοσπονδιακό δικαστήριο του Νιου Τζέρσεϋ όπου κατατέθηκε η αγωγή μπορεί να είναι πιο ευνοϊκή για την κυβέρνηση από εκείνη της Καλιφόρνιας, όπου ασκήθηκε η υπόθεση της Epic.

Οι δουλειές συνεχίζονται

Οι αντιμονοπωλιακές υποθέσεις μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να φτάσουν σε δίκη, και ακόμη και αν η Apple χάσει, οποιαδήποτε εφαρμογή της απόφασης θα αναβληθεί σχεδόν σίγουρα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από τις επακόλουθες εφέσεις. Εν τω μεταξύ, οι δραστηριότητές της στις ΗΠΑ συνεχίζονται κανονικά.

Υπάρχει επίσης η προοπτική ότι ο Τζο Μπάιντεν – και κατ’ επέκταση οι ζηλωτές του για την επιβολή της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας, συμπεριλαμβανομένου του Τζόναθαν Κάντερ, βοηθού γενικού εισαγγελέα του υπουργείου Δικαιοσύνης για την αντιμονοπωλιακή νομοθεσία – θα εκπέσουν από το αξίωμα στις εκλογές του Νοεμβρίου. Αλλά μια δεύτερη προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ δεν θα βελτίωνε απαραίτητα την κατάσταση της Apple, δήλωσε ο Κόβατσιτς, καθώς η έρευνα είχε ξεκινήσει επί της προηγούμενης κυβέρνησής του.

«Η διαίσθησή μου, με βάση τις συνεχείς εκφράσεις καχυποψίας του Τραμπ για τον μεγάλο τομέα της τεχνολογίας και της πληροφορικής, είναι ότι πιθανότατα θα απευθυνθεί στο υπουργείο Δικαιοσύνης του και θα πει: “Συνεχίστε”», είπε.