Societe Generale: Ελλάδα και Ιταλία πρωτοπόρες στη σταθεροποίηση του χρέους

Γεμάτα προκλήσεις είναι τα επόμενα χρόνια για τις χώρες της Ευρωζώνης, καθώς, όπως διαπιστώνει σε ανάλυσή της η Societe Generale, θα πρέπει να γίνουν σημαντικά βήματα ελέγχου του υψηλού χρέους, το οποίο αυξήθηκε σημαντικά από την περίοδο της πανδημίας του Covid 19.

Σε αυτό το πλαίσιο, Ελλάδα και Ιταλία έχουν καλύτερες προϋποθέσεις ελέγχου – σταθεροποίησης του χρέους τους, καθώς στοχεύουν σε υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα, ενώ σύμφωνα και με τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες είναι πιο εύκολο να βρίσκονται εντός των ορίων που θα τεθούν.

Σε αυτό βέβαια θα βοηθήσουν, τόσο την Ελλάδα και την Ιταλία, όσο και την Ισπανία, τα σημαντικά κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης (NGEU) της Ευρωζώνης.

Ωστόσο, το έδαφος που πρέπει να καλύψουν ώστε να φτάσουν το χρέος τους στον στόχο του 60% του ΑΕΠ είναι μεγάλο, με την Ελλάδα φυσικά και την Κύπρο να εμφανίζουν τα υψηλότερα ποσοστά.

Όπως εξηγεί η Societe Generale, πλέον αντί να ενημερώνουν τα Προγράμματα Σταθερότητας κάθε χρόνο, τα κράτη μέλη θα το κάνουν παρουσιάζοντας πολυετή σχέδια μία φορά κάθε τέσσερα χρόνια (ή επτά) που καλύπτουν τα δημοσιονομικά τους, τις μεταρρυθμίσεις τους και τα επενδυτικά σχέδια.

Σε αυτό το πλαίσιο, η γαλλική τράπεζα συστήνει αυξημένη εστίαση στη βιωσιμότητα του χρέους, με βάση τους παρακάτω οδηγούς:

– Οι στόχοι για έλλειμμα 3% και χρέος 60% συνεχίζουν να παίζουν ρόλο
– Οι χώρες που παραβιάζουν το όριο υπόκεινται σε αυστηρότερους κανόνες:

• Τεχνική σύσταση για τις καθαρές δαπάνες που καθορίζει η Επιτροπή
• Ελάχιστη ετήσια προσαρμογή τουλάχιστον 0,5% του ΑΕΠ, μέχρι το έλλειμμα να υποχωρήσει κάτω από το 3,0% του ΑΕΠ.
• Οι χώρες με αναλογία χρέους άνω του 90% του ΑΕΠ θα κληθούν να μειώσουν το χρέος τους κατά τουλάχιστον 1% του ΑΕΠ

Υποτονική η ανάπτυξη στην Ευρωζώνη

Αναφορικά με ολόκληρη την Ευρωζώνη, η Societe Generale, η αύξηση του ΑΕΠ ήταν ασθενής από το 4ο τρίμηνο του 2022, ενώ η απασχόληση παρέμεινε στάσιμη. Η γαλλική τράπεζα αναμένει παρόμοια υποτονική/υποδυνητική ανάπτυξη φέτος αλλά όχι (βαθιά) ύφεση. Οι προοπτικές για το 2025 θα εξαρτηθούν σε μεγάλο βαθμό από την έκταση της δημοσιονομικής σύσφιξης, η οποία έχει ήδη προγραμματιστεί να είναι σημαντική.

Την ίδια ώρα, η Societe Generale βλέπει μια μετατόπιση στους κινητήριους μοχλούς ανάπτυξης. Η κύρια πηγή στήριξης θα είναι πιθανώς η ανάκαμψη της κατανάλωσης. Στη ζώνη του ευρώ, το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα αναμένεται να αυξηθεί έντονα φέτος λόγω της ισχυρής αύξησης των μισθών, του χαμηλότερου πληθωρισμού, του υψηλότερου καθαρού εισοδήματος από τόκους και της έλλειψης περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής.

Αντίθετα, οι επενδύσεις, ο κύριος μοχλός ανάπτυξης από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, πρόκειται να καταγράψουν κάμψη. Η πτώση των επενδύσεων σε στέγαση μπορεί να γίνει μικρότερη φέτος, αλλά το εταιρικό κεφάλαιο αρχίζει να γίνεται αρνητικό καθώς οι εταιρείες προσπαθούν να αντισταθμίσουν την αύξηση του κόστους εργασίας.

Η Societe Generale αναμένει ότι αυτή η ύφεση θα είναι ήπια, δεδομένης της υγιούς οικονομικής κατάστασης. Το υψηλό επίπεδο πλεονάζουσας αποταμίευσης που συσσωρεύεται από τα νοικοκυριά υποδηλώνει ότι η κατανάλωση ή η στέγαση θα μπορούσαν να ανακάμψουν πιο γρήγορα από ό,τι αναμένεται.

Έτσι, συνολικά, η Societe Generale πιστεύει ότι, κατά μέσο όρο, η προσφορά και όχι η ζήτηση θα παραμείνει ο κύριος παράγοντας έλξης για την οικονομία. Ωστόσο, υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των τομέων, σε αντίθεση με το 2022 και τις αρχές του 2023, όταν η ζήτηση υπερέβη την προσφορά σε γενικές γραμμές.

Τώρα, ακόμη και αν η ζήτηση εξακολουθεί να υπερβαίνει την προσφορά στο σύνολο της οικονομίας, ιδίως στους τομείς των υπηρεσιών, αυτό δεν ισχύει πλέον για τα αγαθά. Οι περισσότεροι μεταποιητικοί τομείς παρουσιάζουν πλέον έλλειψη ζήτησης, αν και εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένοι τομείς, όπως η κατασκευή εξοπλισμού μεταφορών, για τους οποίους οι έρευνες δείχνουν μια ελαφρά υπέρβαση της ζήτησης. Ένας άλλος λόγος για την απόκλιση μεταξύ των χωρών είναι ο άνισος αποπληθωρισμός και η σχετική ώθηση στην κατανάλωση.

Δημοσιονομική πολιτική − Η αυστηροποίηση του 2024 είναι το πιο εύκολο κομμάτι

Η Societe Generale εκτιμά ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα θα είναι 3,0% φέτος και 2,6% το 2024, από 3,4% το 2023. Αναμένει ότι το δημοσιονομικό ισοζύγιο θα περιοριστεί κατά 0,5-0,6 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ. Ωστόσο, αυτό οφείλεται κυρίως στο τέλος των δαπανών που σχετίζονται με τον COVID και στα μέτρα για την ελάφρυνση του κόστους της ενεργειακής κρίσης. Η κατασταλτική τους επίδραση στη ζήτηση είναι πιθανό να μειωθεί και να προέλθει από την άρση αυτών των μέτρων. Αυτό σημαίνει επίσης ότι, εκτός από αυτά τα έκτακτα μέτρα, το πρωτογενές ισοζύγιο είναι επεκτατικό (κατά περίπου 0,3 π.μ. του ΑΕΠ).

Ο πληθωρισμός στον στόχο

Ο συνολικός πληθωρισμός υποχώρησε στο 2,6% σε ετήσια βάση τον Φεβρουάριο, λόγω κυρίως του χαμηλότερου πληθωρισμού της ενέργειας. Ο βασικός πληθωρισμός μετριάστηκε πιο αργά, με 3,1% σε ετήσια βάση. Όσον αφορά το μέλλον, οι συνιστώσες της ενέργειας και των τροφίμων θα πρέπει να μειώσουν τον συνολικό πληθωρισμό κάτω από το 2% το φθινόπωρο.

Ωστόσο, η Societe Generale πιστεύει ότι ο πυρήνας είναι πιθανό να παραμείνει πιο επίμονος στο 2,5% περίπου καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, με τους κινδύνους να στρέφονται προς τα πάνω.

Αν λάβουμε υπόψη την προοπτική της ΕΚΤ για πτώση των περιθωρίων κέρδους των επιχειρήσεων, το 3% είναι ο ρυθμός ανάπτυξης κάτω από τον οποίο πρέπει να μειωθεί το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος για να επιστρέψει ο εγχώριος πληθωρισμός στο 2%.

Νομισματική πολιτική − Έναρξη αργού κύκλου χαλάρωσης

Η Societe Generale αναμένει τώρα ότι η ΕΚΤ θα αρχίσει να μειώνει τα επιτόκια τον Ιούνιο, με τριμηνιαίες μειώσεις κατά 25 μονάδες βάσης (δηλαδή 75 μονάδες βάσης φέτος). Στη συνέντευξη Τύπου του Μαρτίου, η Πρόεδρος Lagarde έδειξε τη συνάντηση του Ιουνίου για πιθανή μείωση των επιτοκίων, ενώ τόνισε ωστόσο ότι αυτό εξαρτάται από τα δεδομένα. Η συγκράτηση στο κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος θα είναι καθοριστική, η οποία απαιτεί επίσης επιτάχυνση των κερδών παραγωγικότητας.

Μια άλλη υπόθεση που είναι κρίσιμη για τις μειώσεις των επιτοκίων είναι ότι οι εταιρείες αρχίζουν να αναφέρουν ασθενέστερα περιθώρια κέρδους. Η Societe Generale βλέπει κυρίως ανοδικούς κινδύνους, υποδηλώνοντας ότι ο αποπληθωρισμός θα μπορούσε να είναι πιο αργός από τον αναμενόμενο. Αυτό, με τη σειρά του, θα μπορούσε να καθυστερήσει την πρώτη μείωση επιτοκίων καθώς και τυχόν μεταγενέστερες μειώσεις.