Δημόσιο vs Ιδιώτες, σημειώσατε ΣΔΙΤ!

‘Οταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής εγκαλείτο το 1976 και από τον ΣΕΒ (!) για σοσιαλμανία λίγοι είχαν αντιληφθεί ότι ο πατερανλιστής ηγέτης έδιδε εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του κράτους, που εν πολλοίς αυτός είχε μορφοποιήσει προδικτατορικά, εκφράζοντας ταυτόχρονα προκατάληψη έναντι των ασύδοτων (κατ’ αυτόν) επιχειρηματιών με ξενικές επιρροές και επαχθείς σε βάρος του Δημοσίου συμφωνίες. Η μεγαλύτερη παρακαταθήκη της περιόδου του Ανδρέα Παπανδρέου, ιδίως στην περιφέρεια, παραμένει ακόμη το Εθνικό Σύστημα Υγείας ή ό,τι πλέον έχει απομείνει από αυτό. Ακόμη και ο πραγματιστής Σημίτης, στον οποίο πιστώνεται η αναδιοργάνωση κλάδων της επιχειρηματικότητας, στηρίχθηκε σε δημόσιους πόρους (ανθρώπινους και υλικούς) για την προετοιμασία των Ολυμπιακών Αγώνων, στους οποίους εν συνεχεία βασίσθηκε για την επιτυχή τους διοργάνωση και η κυβέρνηση Καραμανλή.

Μην πάμε τόσο πίσω. Οι συστημικές και μη συστημικές τράπεζες ελέγχονταν [κάποιες εξακολουθούν] και κεφαλαιοδοτούνταν από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, αντλώντας από τον δημόσιο κορβανά. Κατά την πανδημική περίοδο οι ασθενείς διοχετεύονταν σχεδόν αποκλειστικά στα δημόσια τριτοβάθμια νοσοκομεία, ενώ το μεγαλεπίβολο πρόγραμμα εμβολιασμού διεκπεραιώθηκε κάτω από τη δημόσια αρωγή.

Δεν χρειάζεται περαιτέρω να αναδείξουμε την εγγενή καχυποψία του συνόλου των εργοδοτών έναντι των πτυχιούχων ιδιωτικών σχολών και την πρωταρχία των αποφοίτων των δημοσίων πανεπιστημίων, ιδίως σε κρίσιμους επιστημονικούς τομείς. Ας μην επεκταθούμε, καθότι αντικείμενο δικαστικής διερεύνησης, στις ενδεχόμενες πλημμέλειες ιδιωτικών εταιρειών στη διαχείριση δικτύων σιδηροδρόμων και αυτοκινητοδρόμων.

Από την άλλη πλευρά, η μεγαλύτερη εγχώρια επιχείρηση στον τομέα της ενέργειας με απόλυτα επιτυχημένο management είναι πλέον στις μέρες μας η υπό δημόσια μετοχική πλειοψηφία ΔΕΗ. Ακόμη και ο ΟΤΕ λειτουργεί υπό κρατικό έλεγχο … έστω γερμανικό. Εν τέλει, η πιο επιτυχημένη -δυστυχώς για αρκετούς- Ανεξάρτητη Αρχή, η ΑΑΔΕ συνδυάζει στο έπακρο δεξιότητες και τεχνογνωσίες με δημόσια και ιδιωτική ταυτόχρονα προέλευση.

Ποιά είναι λοιπόν η βέλτιστη θέση; Ισχύει το απόλυτο ανάθεμα στον «βραδυκίνητο και αναποτελεσματικό» δημόσιο τομέα των γλίσχρων σχεδόν εξευτελιστικών αμοιβών;

‘Εχει βάση ο άκοπος καθαγιασμός των συναλλακτικών πρακτικών του «ευέλικτου και ακηδεμόνευτου» ιδιωτικού τομέα;

Η λύση βρίσκεται στη σύζευξη: αφενός της εμπειρίας και της αυταπάρνησης των υπηρεσιών του Δημοσίου, αφετέρου του δυναμισμού και της καινοτομίας των μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων της χώρας. Η έμφαση πρέπει να δοθεί στη συνεργασία των δύο μοχλών της οικονομίας με όρους ισόρροπης ανάπτυξης, δίχως προνομιακές ρυθμίσεις για τον εκάστοτε τομέα, αναλόγως των ιδεοληψιών της ιστορικής συγκυρίας. Η λειτουργία δημοσίων οργανισμών με κριτήρια αγοράς και η προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων και ενισχύσεων ιδίως στους δημόσιους πυλώνες του πολιτισμού, της υγείας και της εκπαίδευσης με ποικίλα αντισταθμίσματα θα επενεργούσε πολλαπλασιαστικά στην παροχή ευρύτερης κοινωνικής ωφέλειας, όπως η διεθνής εμπειρία καταδεικνύει, περιορίζοντας την άμετρη κερδοσκοπία και βελτιώνοντας το επίπεδο των παρεχομένων υπηρεσιών.

Η αέναη διαμάχη κρατιστών και αντικρατιστών συνθέτει τελικά και αυτή ένα ψευδοδίλημμα.

* Ο Δημήτριος Κ. Ρούσσης είναι Επίκουρος Καθηγητής Νομικής ΑΠΘ, Δικηγόρος