Netflix: Η προσαρμογή κινεζικού έργου επιστημονικής φαντασίας πυροδοτεί οργή στην Κίνα

Στις πρώτες σκηνές του “3 Body Problem” του Netflix, την προσαρμογή ενός κινεζικού μπεστ σέλερ επιστημονικής φαντασίας που διαδραματίζεται εν μέρει στο Πεκίνο της δεκαετίας του 1960, ένας ακαδημαϊκός υπομένει βίαιους ξυλοδαρμούς από τους ερυθροφρουρούς εξαιτίας της πίστης του στη θεωρία της σχετικότητας.

Ενώ η απεικόνιση της μακρόχρονης Πολιτιστικής Επανάστασης είναι σε μεγάλο βαθμό πιστή τόσο στο διάσημο μυθιστόρημα του γεννημένου στο Πεκίνο Λιου Κιξίν το 2006 όσο και σε πολλά ιστορικά αρχεία, είναι μια περίοδος που οι κινεζικές αρχές συχνά αποφεύγουν να συζητήσουν. Αυτό και το γεγονός ότι ο βασικός κακός χαρακτήρας είναι Κινέζος, ενώ οι περισσότεροι άλλοι χαρακτήρες απεικονίζονται από δυτικούς, έχει προκαλέσει ανησυχία στην Κίνα.

Κίνα και ξένοι CEO χορεύουν όλο και πιο δύσκολα τανγκό

«Αν ορισμένες τηλεοπτικές σειρές πρέπει να επιμείνουν στην παρουσίαση ιστοριών με «δυτικοκεντρικό» τρόπο, αυτό δεν θα ξεφύγει από τα μάτια του κοινού [μας]», ανέφερε αυτή την εβδομάδα η ταμπλόιντ του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος Global Times.

Έχοντας ως αβαντάζ τους δημιουργούς του Game of Thrones Ν.Μ. Βάις και Ντέβιντ Μπένιοφ και τον συγγραφέα του True Blood Αλεξάντερ Γου , το 3 Body Problem του Netflix — στο οποίο ο Λιου αναφέρεται ως σύμβουλος παραγωγής — κατέγραψε 11 εκατομμύρια προβολές τις πρώτες τέσσερις ημέρες του, καθιστώντας το δεύτερο στην πλατφόρμα.

Η πρώτη επαφή με εξωγήινους

Το βιβλίο, το οποίο έχει πουλήσει εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο, έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και κέρδισε το βραβείο Hugo το 2015, αφηγείται την ιστορία της πρώτης επαφής της ανθρωπότητας με έναν εξαιρετικά προηγμένο εξωγήινο πολιτισμό.

Ενώ το Netflix και άλλες υπηρεσίες ροής των ΗΠΑ δεν είναι προσβάσιμες στην Κίνα, πολλοί στη χώρα έχουν παρακολουθήσει την εκπομπή χρησιμοποιώντας εικονικά ιδιωτικά δίκτυα, λογισμικό που καλύπτει την τοποθεσία του χρήστη και αποκτά πρόσβαση σε μια υπηρεσία ή παρακάμπτει τους λογοκριτές. Αναρτήσεις με το hashtag «Netflix 3 Body Problem» είχαν διαβαστεί 170 εκατομμύρια φορές στην κινεζική πλατφόρμα Weibo μέχρι την Παρασκευή.

«Το Netflix φαίνεται να θέλει σκόπιμα να μεταφέρει ένα τρομακτικό μήνυμα στο παγκόσμιο κοινό του: οι Κινέζοι είναι που έφεραν εξωγήινους στη [Γη]», έγραψε ένας Κινέζος χρήστης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αναφερόμενος στον ρόλο της πρωταγωνίστριας στο να προσκαλεί εξωγήινους να επισκεφθούν μετά τη φρικτή εμπειρία της οικογένειάς της, κατά την Πολιτιστική Επανάσταση.

«Ο εθνικισμός είναι απολύτως η βασική αιτία της κριτικής των Κινέζων θεατών για το θέαμα», είπε ο Γινγκ Ζου, καθηγητής στην ακαδημία κινηματογράφου του Πανεπιστημίου του Χονγκ Κονγκ Baptist.

Αποκομμένο από την κινεζική πραγματικότητα

«Η προσαρμογή του Netflix απέκοψε την ιστορία από το κινεζικό πολιτιστικό πλαίσιο και τη μετέφερε στο Λονδίνο», είπε ανώνυμα στους FT υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων στο Shenzhen. Είχε παρακολουθήσει μια πειρατική εκδοχή της σειράς το περασμένο Σαββατοκύριακο. «Έγινε προϊόν μιας δυτικής προοπτικής», προσέθεσε.

Πολλοί Κινέζοι θεατές προτίμησαν μια κινεζική τηλεοπτική μεταφορά του 2023 από τον τεχνολογικό γίγαντα Tencent, η οποία διαδραματίστηκε σε μεγάλο βαθμό στην Κίνα με κυρίως Κινέζους ηθοποιούς.

Ο Κένι Νγκ, επίσης ακαδημαϊκός κινηματογράφου στο Baptist University, είπε ότι το πρωτότυπο μυθιστόρημα «προσπαθεί να ξεφύγει από τις δυαδικές αφηγήσεις, αλλά η προσαρμογή του Netflix κλίνει προς μια πιο απλοποιημένη και διασκεδαστική προσέγγιση, χωρίζοντας τους χαρακτήρες σε σαφείς κατηγορίες καλού και κακού».

«Από την άλλη πλευρά, η έκδοση Tencent της προσαρμογής διατηρεί υψηλό επίπεδο σεβασμού για τις αρχικές λεπτομέρειες του μυθιστορήματος, αν και παραλείπει ορισμένες ευαίσθητες σκηνές», πρόσθεσε ο Νγκ. Η κινεζική κυβέρνηση έχει αυστηρούς κανόνες λογοκρισίας για την απεικόνιση της ιστορίας στην οθόνη.

«Είναι κάτι που οι εγχώριες τηλεοπτικές εταιρείες δεν μπορούν να αγγίξουν, αλλά μόνο τα ξένα δίκτυα μπορούν», είπε στους FT, υπάλληλος γραφείου στο Τσενγκντού.

Διαφορές προτιμήσεων

Η ομάδα παραγωγής προσπάθησε να είναι πιστή στο αρχικό μυθιστόρημα, είπε ο Ντέρεκ Τσανγκ ο σκηνοθέτης από το Χονγκ Κονγκ που σκηνοθέτησε τα δύο πρώτα επεισόδια του Netflix.

Είναι δύσκολο να προσδιοριστούν οι ακριβείς διαφορές στις προτιμήσεις μεταξύ δυτικού και ανατολικού κοινού, είπε. «Θα έλεγα ότι [οι εκδόσεις Tencent και Netflix] είναι δύο πολύ διαφορετικές προσεγγίσεις προσαρμογής». Η έκδοση του Netflix έπρεπε «να είναι πιο διεθνής», πρόσθεσε ο Τσανγκ.

Αυτή η διαφορά προσέγγισης εξηγεί την απροθυμία του Πεκίνου να χαλαρώσει τους κανόνες λογοκρισίας. Πολιτικά, το κινεζικό κόμμα-κράτος «ποτέ δεν αισθάνθηκε άνετα με την απεριόριστη πρόσβαση στα δυτικά πολιτιστικά προϊόντα», δήλωσε ο Τζος Στένμπεργκ, αναπληρωτής καθηγητής κινεζικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ.

Ενώ πολλοί Κινέζοι είχαν δει την επιτυχία του μυθιστορήματος ως σύμβολο της πολιτιστικής ήπιας δύναμης της Κίνας, ο Ουίλ Πέιτον, επισκέπτης συνεργάτης στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, είπε ότι η ιστορία του Λιου είναι κάτι παραπάνω και «που εξετάζει το συλλογικό πεπρωμένο της ανθρωπότητας, αντί να εστιάζει αποκλειστικά στις κοινωνικές, πολιτικές ή πολιτιστικές συνθήκες της Κίνας».

Ο Πέιτον πρόσθεσε: «Εκεί βρίσκεται η πρωτοτυπία του Λιου, στο να κοιτάζει πέρα από τα σύνορα της Κίνας σε παγκόσμια θέματα».