Γιώργος Καρανίκας (ΕΣΕΕ): Επαναπροσέγγιση των αναγκών των ΜμΕ από το κράτος

«Απαιτούνται κίνητρα και διευκολύνσεις για τη μετάβαση στη νέα εποχή» επισημαίνει ο κος Γιώργος Καρανίκας πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), μιλώντας στον ΟΤ για τους συντελούμενους μετασχηματισμούς που συνθέτουν το ψηφιακό αλλά και το «πράσινο» μέλλον του λιανικού εμπορίου, το οποίο αναδεικνύει το διεθνές Συνέδριο «Future of Retail 2024» της ΕΣΕΕ.

Future of Retail 2024: Το world class Συνέδριο της ΕΣΕΕ για το Λιανικό Εμπόριο

Βασισμένο στο καινοτόμο concept της ΕΣΕΕ, το οποίο συνδυάζει το καθαυτό συνεδριακό μέρος με την παράλληλη λειτουργία της Έκθεσης Τεχνολογίας Retail Innovation Lab – το Future of Retail 2024 διοργανώνεται στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων στις 5 και 6 Απριλίου.

Σε κάθε ευκαιρία επισημαίνετε ότι το μέλλον του ελληνικού λιανεμπορίου εξαρτάται από την προσαρμογή του στη ψηφιακή εποχή και στην πράσινη μετάβαση (sustainability). Τι έχει γίνει μέχρι σήμερα; Πόσο έχει αγγίξει ο ψηφιακός και ο «πράσινος» μετασχηματισμός τις ελληνικές εμπορικές επιχειρήσεις; Έχουν την απαραίτητη υποστήριξη ειδικά οι μικρομεσαίοι έμποροι να αντεπεξέλθουν στις προκλήσεις;

Είναι αλήθεια πως η ΕΣΕΕ εδώ και πολύ καιρό επισημαίνει διαρκώς την ανάγκη προσαρμογής στην ψηφιακή εποχή και στην πράσινη μετάβαση. Ενδεικτικά να σας αναφέρω πως το πρώτο «Future of Retail» συνέδριο στις αρχές του 2020 υπογράμμιζε με τον πλέον εμφατικό τρόπο την ανάγκη ενσωμάτωσης των ψηφιακών συναλλαγών από τις επιχειρήσεις, ανάγκη που επιβεβαιώθηκε άλλωστε άμεσα με την εκδήλωση της υγειονομικής κρίσης (Covid-19). Από την άλλη πλευρά, η ΕΣΕΕ προωθούσε προγράμματα πράσινης μετάβασης ήδη από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας για εμπορικές ΜμΕ.

Ωστόσο, όπως ανέδειξε και η φετινή Ετήσια Έκθεση Ελληνικού Εμπορίου, οι ΜμΕ του κλάδου εστιάζουν στη βραχυπρόθεσμη επιβίωσή τους και όχι στο μεσοπρόθεσμο μετασχηματισμό τους. Η εξέλιξη αυτή προκύπτει από το σωρευτικό αντίκτυπο της τριπλής κρίσης (χρέους, πανδημίας και ενέργειας/ τιμών) σε συνδυασμό με την ισχυρή αβεβαιότητα από τις πολεμικές συγκρούσεις και τα εμπόδια στην ελεύθερη ναυσιπλοΐα.

Φυσικά, ένας τέτοιος μετασχηματισμός δεν είναι ούτε εύκολος, ούτε αυτόματος. Η ψηφιακή μετάβαση απαιτεί καλύτερη οργάνωση των υπηρεσιών μεταφοράς και αποθήκευσης, εργαζομένους με ψηφιακές δεξιότητες, δυνατότητα για υψηλότερες παραγγελίες και κυρίως οικονομικούς πόρους για τη δημιουργία, την ανάδειξη και τη συντήρηση των online καταστημάτων.

Η εξεύρεση όμως των τελευταίων θεωρείται ευσεβής πόθος όταν μόλις 1 στις 5 μικρομεσαίες επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου εκτιμά την κατάστασή της ως καλή, με σημαντικότερες προκλήσεις τη διαχείριση των ανατιμήσεων, τις οικονομικές υποχρεώσεις και την περιορισμένη πρόσβαση σε ρευστότητα.

Παράλληλα, χρειάζεται χρόνος ώστε να μεταβληθεί η εμπεδωμένη πεποίθηση πως η υιοθέτηση των απρόσωπων ψηφιακών συναλλαγών θα σήμαινε και την απώλεια του συγκριτικού πλεονεκτήματος των πολύ μικρών επιχειρήσεων, έναντι των μεγαλύτερων, δηλαδή της προσωπικής, άμεσης και υψηλού επιπέδου εξυπηρέτησης των πελατών.

Επιπρόσθετα, ο πράσινος μετασχηματισμός δεν εξαντλείται στην αντικατάσταση των παλαιάς τεχνολογίας λαμπτήρων με άλλους, χαμηλότερης κατανάλωσης, αλλά απαιτεί την ολιστική επανασχεδίαση του τρόπου παραγωγής, εφοδιασμού, επιδιόρθωσης, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης των προϊόντων. Αυτό όμως υπερβαίνει τα στενά όρια μιας μικρής εμπορικής επιχείρησης.

Όλα τα παραπάνω προϋποθέτουν μια επαναπροσέγγιση των αναγκών των επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου από την πλευρά τους κράτους. Απαιτούνται τόσο κίνητρα όσο και διευκολύνσεις για τη μετάβαση στη νέα εποχή.

Το συνέδριο της ΕΣΕΕ Future of Retail θεωρητικά συνδέει το τώρα με το αύριο του λιανεμπορίου. Πόσο έχει πετύχει το στόχο του; Έχει αποκτήσει ευρωπαϊκό αποτύπωμα; Τι το διαφορετικό θα δούμε εφέτος;

Πιστεύουμε πως το συνέδριο της ΕΣΕΕ «Future of Retail», το οποίο έχει καταστεί πλέον θεσμός καθώς διεξάγεται για τρίτη φορά φέτος, έχει επιτύχει πολλούς από τους στόχους του. Φέρνει σε επαφή τις ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις με τις νέες τεχνολογίες, την καινοτομία και τις αναπόφευκτες αλλαγές που λαμβάνουν χώρα στο «επιχειρείν», σκιαγραφώντας με αυτόν τον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων στο μέλλον. Παράλληλα αναδεικνύει και επισημαίνει τις ελλείψεις των επιχειρήσεων, κυρίως των μικρότερων, και τα σημεία που απαιτείται κρατική παρέμβαση και υποστήριξη.

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω αλλά και τους επιλεγμένους ομιλητές μας, θα έλεγα λοιπόν πως το συνέδριο δεν έχει απλά αποκτήσει ευρωπαϊκό αποτύπωμα αλλά έντονα διεθνές. Ενδεικτικά μόνο να σας αναφέρω ότι στο Future of Retail 2024, εκτός από διακεκριμένους ομιλητές σε ευρωπαϊκό επίπεδο (EuroCommerce, Oxford University, Ευρωπαϊκή Επιτροπή κλπ), μας κάνουν την τιμή να συμμετέχουν ενεργά o Κινέζος πρέσβης στην Ελλάδα, ο πρόεδρος της κινεζικής Ένωσης Καταστημάτων Αλυσίδας και Franchise, o managing director της Διεθνούς Ένωσης Πολυκαταστημάτων, ο πρόεδρος της Αυστραλιανής Εθνικής Ένωσης Ηλεκτρονικών Καταστημάτων και η επικεφαλής οικονομολόγος και αναπληρώτρια διευθύντρια του Τμήματος Επιχειρηματικότητας, Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων και Τουρισμού του ΟΟΣΑ.

Εν μέσω ενός ραγδαία μεταβαλλόμενου οικονομικού και επιχειρηματικού περιβάλλοντος, οι ομιλητές μας θα αναλύσουν τις νέες τάσεις του εμπορίου, τις προκλήσεις, τις ευκαιρίες αλλά και θα αξιολογήσουν πολιτικές και πρακτικές που υιοθετήθηκαν στο παρελθόν, εστιάζοντας σε αδυναμίες που πρέπει να καλυφθούν. Επιπλέον, εκτός από τη δυνατότητα επίσκεψης στο «Innovation Lab», οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν και στοχευμένα Workshops σε πολλά πεδία υψηλού ενδιαφέροντος. Είναι μία συνεδριακή εμπειρία «3 σε 1», που ευελπιστούμε ότι θα ικανοποιήσει και τον πιο απαιτητικό retailer της εποχής μας.

Το εμπόριο και ο τουρισμός είναι «συγκοινωνούντα δοχεία». Ποιοι είναι οι άμεσοι στόχοι της ΕΣΕΕ; Πώς εξελίσσεται η πρωτοβουλία της ΕΣΕΕ για την ανάπτυξη του «Shopping in Greece», σε συνεργασία με τον ΕΟΤ;

Εδώ και αρκετά χρόνια η ΕΣΕΕ επισημαίνει στις δημόσιες παρεμβάσεις της πως οφείλουμε όλοι μας, η Πολιτεία και οι θεσμικοί εκπρόσωποι του Τουρισμού και του Εμπορίου να γίνουμε πιο καινοτόμοι και «επινοητικοί» ως προς προτάσεις μας για τις συνέργειες και τη διασύνδεση αυτών των δύο μεγάλων αναπτυξιακών πυλώνων της ελληνικής οικονομίας. Αυτό είναι προς το συμφέρον όλων των επιχειρήσεων στον καθένα από τους δύο κλάδους και για το σύνολο της ελληνικής οικονομίας. Πρέπει να ενισχύσουμε το αποτύπωμα που αφήνουν οι αυξημένες τουριστικές ροές στις τοπικές κοινωνίες και επιχειρήσεις. Αυτό δεν είναι δεδομένο, το αντίθετο μάλιστα.
Όπως έδειξε η τελευταία μεγάλη έρευνα του INEMY-ΕΣΕΕ σε όλους τους σημαντικούς τουριστικούς πόλους της χώρας, μόνο το 15% της τουριστικής δαπάνης κατευθύνεται στο εμπόριο και στις εμπορικές επιχειρήσεις. Πρέπει και μπορούμε να δράσουμε άμεσα για να αυξήσουμε σημαντικά αυτό το ποσοστό.

Οι άμεσοι στόχοι και προτάσεις της ΕΣΣΕ εντοπίζονται σε τέσσερα επίπεδα:

(α) τον προσδιορισμό από την Πολιτεία της τουριστικής εμπορικής επιχείρησης, με συγκεκριμένα κριτήρια, ως μία βασική θεσμική παρέμβαση για τη προώθηση των αναγκαίων πολιτικών βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης,

(β) την ψηφιοποίηση των τουριστικών αγορών και τη μετάβαση στη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, με τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και τη δημιουργία καλύτερων επαγγελματικών συνθηκών και ευκαιριών,

(γ) την αναβάθμιση των καναλιών διανομής για τη σταθερή εξυπηρέτηση της εξωτερικής ζήτησης που παράγεται από την τουριστική ζήτηση

και (δ) την αναβάθμιση των δυναμικών τουριστικών προϊόντων και την ενίσχυση της διασύνδεσης με κλάδους της δημιουργικής οικονομίας (π.χ. χειροτεχνία) και της αγροδιατροφής.

Στη βάση των επιδιώξεων αυτών, η καμπάνια «Shopping in Greece» που έχουμε προτείνει στο Υπουργείο Τουρισμού, θεωρούμε ότι μπορεί να αποτελέσει καταλύτη των πολλαπλασιαστικών διασυνδέσεων του τουρισμού με το εμπόριο, προσφέροντας προστιθέμενη αξία στο ελληνικό τουριστικό προϊόν και στις τοπικές κοινωνίες, όπου δραστηριοποιούνται χιλιάδες μικρομεσαίες τουριστικές εμπορικές επιχειρήσεις.

Κύριε Πρόεδρε και μια τελευταία ερώτηση που αφορά την αγορά. Ποια είναι τα μηνύματα του 2024; Πώς πήγε το πρώτο τρίμηνο; Τι περιμένετε από την πασχαλινή περίοδο;

Τα μηνύματα της αγοράς για το πρώτο τρίμηνο του 2024 είναι αυτά για τα οποία μας προετοίμασε, με μια σειρά από ενδιαφέροντα δεδομένα, η Ετήσια Έκθεση Ελληνικού Εμπορίου του 2023 η οποία παρουσιάστηκε από την ΕΣΕΕ πριν από λίγες εβδομάδες. Το πιο δηλωτικό από τα δεδομένα αυτά είναι ο κίνδυνος της στασιμότητας όπως αυτός αποτυπώνεται στα κυριότερα μεγέθη του επιχειρήσεων του λιανικού εμπορίου. Οι περισσότερες μικρομεσαίες εμπορικές επιχειρήσεις θεωρούν ως προτεραιότητα τη βιωσιμότητά τους και ως κύρια προβλήματα την έλλειψη ρευστότητας και τη δυσκολία πρόσβασης στη χρηματοδότηση.

Προφανώς, η ακρίβεια, ειδικά σε συγκεκριμένες κατηγορίες αγαθών πρώτης ανάγκης, καθώς και υπηρεσιών, σε συνδυασμό με τις προκλήσεις του διεθνούς περιβάλλοντος, φαίνεται πως συγκρατούν τον κύκλο εργασιών των εμπορικών επιχειρήσεων, διαμορφώνοντας ένα περιβάλλον εγκλωβισμού για ένα μεγάλο αριθμό εμπορικών επιχειρήσεων. Σε κάθε περίπτωση, η πασχαλινή περίοδος αποτελεί το πρώτο ορόσημο του 2024, από την άποψη των αναμενόμενων πωλήσεων. Το διαθέσιμο προς κατανάλωση εισόδημα των νοικοκυριών θα κρίνει το θετικό ή αρνητικό ισοζύγιο της πασχαλινής αγοράς σε σχέση με πέρυσι, αλλά είναι ακόμη αρκετά νωρίς για να κάνουμε ασφαλείς εκτιμήσεις.