Ο νέος ενεργειακός κίνδυνος της Ευρώπης: Η Ρωσία φεύγει, οι ΗΠΑ έρχονται

Οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεπέρασαν τόσο την Αυστραλία όσο και το Κατάρ και έγιναν ο μεγαλύτερος εξαγωγέας υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) το 2023, με κατά μέσο όρο 11,9 δισεκατομμύρια κυβικά πόδια την ημέρα (Bcf/d) σε εξαγωγές πέρυσι, σύμφωνα με την Υπηρεσία Πληροφοριών Ενέργειας των ΗΠΑ.

Η ισχυρή ζήτηση στην Ευρώπη, η επιστροφή του Freeport σε πλήρη λειτουργία και τα υψηλά ποσοστά χρήσης βοήθησαν την Αμερική να αυξήσει τις εξαγωγές LNG κατά 12% ετησίως το 2023 σε σύγκριση με το 2022.

Ενόψει της κρίσιμης εκλογικής αναμέτρησης τον Νοέμβριο, και εν μέσω πιέσεων από περιβαλλοντικές οργανώσεις, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν διέταξε μια προσωρινή παύση της έγκρισης νέων έργων LNG, παγώνοντας ουσιαστικά την επέκταση της εξαγωγικής υποδομής της χώρας.

Ενώ οι πράσινες ομάδες επαίνεσαν την απόφαση, οι Ευρωπαίοι αυξάνουν την ανησυχία τους για τις πιέσεις της προσφοράς και τις αυξήσεις των τιμών. Η ΕΕ πόνταρε πολλά στο αμερικανικό LNG το 2022, αφού απέφυγε τη φθηνή ρωσική ενέργεια στην οποία βασιζόταν για χρόνια. Ξόδεψε δισεκατομμύρια σε υποδομές LNG και υπέγραψε δεκάδες νέες συμβάσεις.

Στο ίδιο έργο θεατές…

Αυτές οι αποφάσεις τίθενται τώρα υπό αμφισβήτηση, με πολλούς να μιλούν για ένα επαναλαμβανόμενο σενάριο, στο οποίο αλλάζει μόνο ο πρωταγωνιστής. Και το ερώτημα που τίθεται είναι αν η Ευρώπη τελικά αντάλλαξε την «κακή εξάρτησή της» από τη Ρωσία με μια «κοντόφθαλμη εξάρτηση» από την Αμερική.

Οι ΗΠΑ παρέχουν επί του παρόντος στην Ευρώπη σχεδόν το 50% του υγροποιημένου φυσικού αερίου της, από περίπου ένα τέταρτο πριν από τον πόλεμο και το LNG έχει ξεπεράσει το φυσικό αέριο μέσω αγωγών ως η σημαντικότερη πηγή προμηθειών.

«Έχοντας βιώσει τους κινδύνους να διακινδυνεύσει την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της εξαρτώμενη υπερβολικά από μια πηγή, η Ευρώπη πρέπει να μάθει από τα λάθη του παρελθόντος και να αποφύγει να εξαρτάται υπερβολικά από τις ΗΠΑ», προειδοποίησε στο Politico, η Ana Maria Jaller-Makarewicz, αναλύτρια στο Institute  of Energy Economics and Financial Analysis.

Στην απέναντι όχθη

Από την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία πριν από δύο χρόνια, η ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο αγωνίστηκαν για να αντικαταστήσουν το φυσικό αέριο της Μόσχας – που παραδίδεται σε μεγάλο βαθμό μέσω αγωγών σε όλη την ήπειρο – με θαλάσσιες αποστολές αμερικανικού LNG.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η απόφαση του Μπάιντεν να μειώσει δυνητικά την παραγωγή LNG έχει συγκλονίσει την ευρωπαϊκή βιομηχανία, ακόμα κι αν η παύση —αν παραταθεί μετά τις εκλογές— θα γίνει αισθητή μόνο σε 10 με 15 χρόνια. Η εμπορική ένωση EuroGas έγραψε στον Λευκό Οίκο καλώντας τον να ακυρώσει την απόφαση, προειδοποιώντας για επιστροφή σε «υψηλές τιμές ρεκόρ που προκαλούνται από τη μείωση της ρωσικής προσφοράς».

Μετά την έναρξη του πολέμου, οι ευρωπαϊκές εταιρείες επέκτειναν γρήγορα τις λιμενικές τους υποδομές και κατασκεύασαν εργοστάσια επαναεριοποίησης – που μετατρέπουν το υγρό αέριο ξανά σε χρησιμοποιήσιμη μορφή – σχεδιάζοντας μακροπρόθεσμες εισαγωγές από τις ΗΠΑ

Οι εταιρείες υπέγραψαν επίσης πληθώρα βραχυπρόθεσμων συμβάσεων LNG με αμερικανικές εταιρείες — παρέχοντας ευελιξία καθώς πολλαπλασιάζονται οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά δυσκολεύουν τη διασφάλιση χαμηλών τιμών και την γνώση από πού θα προέρχεται η ενέργειά σας σε πέντε ή 10 χρόνια.

«Δεν είμαστε αισιόδοξοι, αλλά θα έλεγα ότι σε σύγκριση με το σημείο που ήμασταν πριν από δύο χρόνια βρισκόμαστε τουλάχιστον σε μια ουδέτερη κατάσταση», δήλωσε ο Torben Brabo, πρόεδρος της Gas Infrastructure Europe, η οποία εκπροσωπεί τους φορείς εκμετάλλευσης και τη βιομηχανία σε όλη την ήπειρο. «Αν θέλουμε να έχουμε αξιόπιστες προμήθειες από τις ΗΠΑ, πρέπει να αποδεχτούμε κάποιες ενδιάμεσες συμβάσεις».

Απαλλαγή από το αέριο

Υπάρχουν και αυτοί που αντιδρούν, λέγοντας ότι οι ανησυχίες είναι υπερβολικές και πως η εξάρτηση από το φυσικό αέριο θα πρέπει να τερματιστεί ανεξάρτητα από πού προέρχεται: «Βλέπουμε την κατακραυγή της βιομηχανίας, αλλά πιστεύουμε ότι είναι υπερβολικό», δήλωσε η Esther Bollendorff, εμπειρογνώμονας για την πολιτική φυσικού αερίου στο Climate Action Network Europe. Ο Bollendorff υπογράμμισε στο Pοlitico, ότι στην Ευρώπη καταγράφεται μια  «τεκτονική μετατόπιση» από την εισβολή της Ρωσίας, σημειώνοντας ότι η μέση κατανάλωση φυσικού αερίου στην ΕΕ έχει μειωθεί κατά περίπου το ένα πέμπτο.

Εν τω μεταξύ, πρόσθεσε, η ΕΕ αυξάνει σταθερά την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές και στοχεύει να μειώσει επιπλέον 30% από την κατανάλωση φυσικού αερίου έως το 2030.

«Αλλά από το 2022 έχουμε οκτώ νέα ή διευρυμένα τερματικά LNG που έρχονται στο διαδίκτυο», υπογράμμισε. «Υπάρχει υπερβάλλουσα χωρητικότητα».

Οι αριθμοί

Οι αριθμοί δίνουν μια μικτή εικόνα. Η ευρωπαϊκή ζήτηση φυσικού αερίου έφτασε σε χαμηλό ρεκόρ για τη δεκαετία πέρυσι, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Ενεργειακής Οικονομίας και Χρηματοοικονομικής Ανάλυσης. Αλλά η πτώση οφείλεται κυρίως σε τρεις χώρες: τη Γερμανία, την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Συνολικά, η ζήτηση LNG της Ευρώπης δεν θα κορυφωθεί μέχρι το 2025, κατέληξε το ινστιτούτο.

Εν τω μεταξύ, η βιομηχανία φυσικού αερίου υποστηρίζει ότι οι επιπλέον επενδύσεις LNG δεν περιορίζουν την Ευρώπη στις προμήθειες των ΗΠΑ. Θα μπορούσε επίσης να πάρει LNG από παραγωγούς όπως η Νορβηγία και το Κατάρ.

Αλλαγή στη διαχείριση

Προς το παρόν, η ΕΕ μένει εκτός μάχης.

«Όπως για όλα τα υποθετικά σενάρια, δεν θα κάνουμε εικασίες για πιθανές περικοπές των ΗΠΑ στην παραγωγή ή την προσφορά στην ΕΕ», δήλωσε στο POLITICO ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ, ο οποίος δεν κατονομάζεται.

Αξιωματούχοι ΕΕ και ΗΠΑ συναντήθηκαν στην Ουάσιγκτον τον περασμένο μήνα για συνομιλίες στο πλαίσιο του Ενεργειακού Συμβουλίου ΕΕ-ΗΠΑ, αλλά το θέμα των αδειών LNG δεν ήταν στην επίσημη ατζέντα ή σε μια ευρύτερη λίστα θεμάτων που κοινοποιήθηκαν στο POLITICO πριν από την tête-à-tête συνάντηση.

Έπειτα, υπάρχει ο παράγοντας Ντόναλντ Τραμπ. Εάν ο Τραμπ επιστρέψει στον Λευκό Οίκο, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα πιέσει για μια τεράστια επέκταση των ορυκτών καυσίμων, ενώ θα υπερασπιστεί τη συμβατική επιστήμη για το κλίμα.