Ευρώπη: Ήλιος, θάλασσα και εξαγωγές ενισχύουν το success story του Νότου

Οι οικονομίες της Νότιας Ευρώπης που χλευάζονταν επί μακρόν από τους πλουσιότερους βόρειους γείτονές τους έχουν ανατρέψει τα δεδομένα, και αναδεικνύονται πλέον ως μοχλοί ανάπτυξης στην ζώνη του ευρώ.

Λίγα 24ωρα μετά την ανάλυση της Capital Economics για τους Financial Times, η οποία εκθείαζε το άλμα των τεσσάρων οικονομιών της Νότιας Ευρώπης, στο θέμα επανέρχεται το Bloomberg, αναφέροντας ως καταλύτες της ανάπτυξης αυτής τον ήλιο, της θάλασσα και τις εξαγωγές.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα οι επιχειρηματικές έρευνες της S&P Global που δημοσιεύθηκαν αυτή την εβδομάδα έδειξαν ότι η Ισπανία και η Ιταλία ξεπέρασαν τις προσδοκίες των οικονομολόγων για ταχύτερη επέκταση τον Μάρτιο. Παρόμοια τάση έδειξε και ένας δείκτης μεταποίησης για την Ελλάδα, βοηθώντας το νομισματικό μπλοκ να βγει από τη συρρίκνωση για πρώτη φορά σε 10 μήνες.

Capital Economics: Οδηγός στην ανάπτυξη της Ευρωζώνης η νότια Ευρώπη – Ξεχώρισαν Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία [γραφήματα]

«Η Ισπανία και η Ιταλία έδωσαν τη μεγαλύτερη ώθηση, με τους ρυθμούς ανάπτυξής τους να επιταχύνονται στους ισχυρότερους εδώ και σχεδόν ένα χρόνο», ανέφερε η Hamburg Commercial Bank. Αυτό βοήθησε να αντισταθμιστεί η συνεχιζόμενη συρρίκνωση της παραγωγής στη Γερμανία και τη Γαλλία που ξεκίνησαν στα μέσα του 2023.

Η τουριστική έκρηξη μετά την πανδημία, η άνθηση των εξαγωγών και οι χαμηλότερες τιμές ενέργειας χάρη στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η περιορισμένη εξάρτηση από το ρωσικό αέριο, έχουν δώσει στις λεγόμενες χώρες της περιφέρειας της Μεσογείου το πλεονέκτημα στη ζώνη του ευρώ.

Μόλις πριν από μια δεκαετία, αυτές οι ίδιες χώρες —που θεωρούνταν ως σπάταλες και λιγότερο παραγωγικές— ήταν στον πυρήνα μιας κρίσης χρέους που έθεσε υπό αμφισβήτηση την ίδια την επιβίωση του νομίσματος.

Πρωταγωνιστές ανάπτυξης

Αλλά σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, φέτος, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα αναμένεται να είναι μεταξύ των οικονομιών με τις καλύτερες επιδόσεις στο μπλοκ των 20 εθνών.

Αντίθετα, η γαλλική κυβέρνηση μόλις μείωσε την πρόβλεψή της για την ανάπτυξη για το 2024 και ανέφερε δημοσιονομικό έλλειμμα που υπερβαίνει κατά πολύ τις εκτιμήσεις της για το 2023. Η Γερμανία βρίσκεται πιθανότατα στο τέλος μιας ρηχής ύφεσης, που επιβαρύνεται από τους διστακτικούς καταναλωτές, την ασθενή εξωτερική ζήτηση και το υψηλό κόστος δανεισμού.

Επενδυτές, όπως η Vanguard Asset Management, η JPMorgan Asset Management και η Neuberger Berman, αγοράζουν τα κρατικά ομόλογα των χωρών της Νότιας Ευρώπης, εκμεταλλευόμενοι ένα ράλι που μείωσε σημαντικά το premium έναντι της Γερμανίας και της Γαλλίας.

Για παράδειγμα το spread των 10ετών πορτογαλικών ομολόγων, μειώθηκε κατά το ήμισυ σε περίπου 65 μονάδες βάσης από την κορύφωσή του στα μέσα του 2022.

Όπης υπογραμμίζει το Bloomberg, η οικονομία της Ισπανίας ξεχωρίζει από το σύνολο, καθώς έχει δει μια έκρηξη στις εξαγωγές: «Δεν θα είναι ένα νέο Eldorado, αλλά είναι μια χώρα που θα συνεχίσει να προσελκύει επενδυτές», δήλωσε στο Bloomberg ο οικονομολόγος της Natixis, Jesus Castillo.

Η εγχώρια ζήτηση παραμένει επίσης ισχυρή, με τους καταναλωτές και τις εταιρείες να έχουν μειώσει τα επίπεδα χρέους στο χαμηλότερο επίπεδο από πριν από την κρίση του 2008-2012 και το ποσοστό ανεργίας να κυμαίνεται γύρω στο χαμηλότερο από το 2007.

«Μας αρέσει πολύ η Ισπανία», δήλωσε ο Ales Koutny, επικεφαλής διεθνών τιμών στην Vanguard. «Πιστεύουμε ότι τα θεμελιώδη μεγέθη εκεί συνεχίζουν να μην τιμολογούνται δίκαια από την αγορά. Όλα φαίνονται υπέροχα στην Ισπανία, αλλά μακροπρόθεσμα – ειδικά με τα δεδομένα που είχαμε πρόσφατα από τη Γαλλία – μπορούμε να δούμε ότι υπάρχει μεγάλο περιθώριο συμπίεσης μεταξύ Ισπανίας και Γαλλίας.»

Η διαφορά μεταξύ των αποδόσεων των ισπανικών και γαλλικών 10ετών ομολόγων μειώθηκε περισσότερο από το μισό από την κορύφωση στα μέσα του 2022 σε λίγο πάνω από τις 30 μονάδες βάσης.

Η περίπτωση της Πορτογαλίας

Στη γειτονική Πορτογαλία, ο τουρισμός απέφερε έσοδα ρεκόρ 25 δισεκατομμυρίων ευρώ (27,2 δισεκατομμύρια δολάρια) το 2023, από 21 δισεκατομμύρια ευρώ το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με την κυβέρνηση. Η χώρα έχει επίσης δει μια σταθερή αύξηση των εξαγωγών, οι οποίες παραδοσιακά περιλάμβαναν κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, καθώς και ανταλλακτικά αυτοκινήτων. Από το 2019, είναι ο μεγαλύτερος κατασκευαστής ποδηλάτων στην Ευρώπη.

Έχει επίσης γίνει hotspot ακινήτων για ξένους αγοραστές. Πλούσιοι επενδυτές εξαγοράζουν εμπορικά κτίρια, καθώς και ξενοδοχεία και οικιστικά ακίνητα τα τελευταία χρόνια.

Και η Ελλάδα

Το δημοσίευμα του Bloomberg αναφέρεται και στην Ελλάδα, «η οποία κέρδισε ξανά την επενδυτική της βαθμίδα στα τέλη του περασμένου έτους, και έχει δει τον τουρισμό να σπάει επίπεδα ρεκόρ κάθε χρόνο μετά την πανδημία». Ο τομέας αντιπροσωπεύει περίπου το ένα τέταρτο της οικονομίας και απέφερε 15,7% περισσότερα έσοδα το 2023.

Οι κατασκευές είναι επίσης ένας μεγάλος μοχλός ανάπτυξης, με σχεδόν 56% περισσότερες οικοδομικές άδειες που εκδόθηκαν πέρυσι από ό,τι το 2019.

Σε μια άλλη ένδειξη ότι η Ελλάδα έχει αφήσει πίσω της τα δεινά για το χρέος της, η πώληση μεριδίου 30% στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών πριν από δύο μήνες σηματοδότησε τη μεγαλύτερη αρχική δημόσια προσφορά της εδώ και περισσότερες από δύο δεκαετίες.

Η εκδίκηση του Νότου

Υπενθυμίζεται ότι η Capital Economics σημείωσε προ ημερών ότι η ισχυρή ανάπτυξη των τεσσάρων χωρών από το 2017 έχει μόνο εν μέρει αντιστρέψει το έδαφος που έχασαν από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, κατά την οποία πολλές οικονομίες στην «περιφέρεια» της ευρωζώνης υπέστησαν σοβαρές απώλειες από τις τραπεζικές κρίσεις και χρειάστηκαν προγράμματα διάσωσης για να εξυπηρετήσουν το χρέος τους.

«Οι νότια περιφέρεια της Ευρώπης ήταν 20% μεγαλύτερη από τη Γερμανία πριν από την παγκόσμια οικονομική κρίση», εξήγησε ο Andrew Kenningham, επικεφαλής οικονομολόγος της Capital Economics.

Την ίδια ώρα, η σχετική υπεραπόδοση των χωρών του Νότου φαίνεται ότι βοήθησε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να διατηρήσει μια ευρεία συναίνεση σχετικά με το χρονοδιάγραμμα πιθανών μειώσεων των επιτοκίων, είπε, με τους περισσότερους ρυθμιστές να σηματοδοτούν ότι αυτό είναι πιθανό να ξεκινήσει τον Ιούνιο εάν οι πιέσεις στις τιμές συνεχίσουν να πέφτουν.

«Σε αντίθεση με το μεγαλύτερο μέρος της τελευταίας δεκαετίας, οι οικονομίες του Νότου δεν χρειάζονται προφανώς την χαλαρή νομισματική πολιτική σε αντίθεση με τον πυρήνα της Ευρώπης», είπε ο Kenningham. «Αν μη τι άλλο, μπορεί να ισχύει το αντίθετο».

Ευρωζώνη δύο ταχυτήτων

Η οικονομία δύο ταχυτήτων της ευρωζώνης συνέβαλε επίσης στη μείωση του χάσματος μεταξύ του κόστους δανεισμού των χωρών της Νότιας Ευρώπης σε σύγκριση με τη Γερμανία. Η διαφορά μεταξύ των αποδόσεων των 10ετών ομολόγων στην Ιταλία και τη Γερμανία —ένας δείκτης χρηματοοικονομικής πίεσης που παρακολουθείται στενά— υποχώρησε πρόσφατα στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2021.

Οι νότιες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας και της Ισπανίας, της τρίτης και της τέταρτης μεγαλύτερης οικονομίας της ευρωζώνης αντίστοιχα, αναμένεται να συνεχίσουν να έχουν καλύτερες επιδόσεις φέτος, καθώς συνεχίζουν να αναπτύσσονται σταθερά, ενώ η Γερμανία και άλλες βόρειες οικονομίες, όπως η Αυστρία και η Ολλανδία, παραμένουν κολλημένες σε τέλμα.

Ο Kenningham εκτίμησε ότι η «τετράδα» συλλογικά θα επεκταθεί κατά 1% περισσότερο από τη Γερμανία μεταξύ του τέλους του τρέχοντος έτους και του 2026. Αλλά ο ίδιος και άλλοι οικονομολόγοι αμφιβάλλουν ότι η τάση θα συνεχιστεί πέραν της διετίας.