Ο επόμενος εμπορικός πόλεμος της Κίνας θα μπορούσε να ωφελήσει τον πλανήτη

Reuters Breakingviews

Ένας εμπορικός πόλεμος μεταξύ Κίνας και Δύσης για τα πράσινα αγαθά δεν είναι σίγουρα ο καλύτερος τρόπος για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Θα οδηγήσει σε αναποτελεσματική παραγωγή, σπατάλη χρημάτων, επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης και γεωπολιτική ένταση. Μπορεί, ωστόσο, να επιβραδύνει την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Καθώς το Πεκίνο πλημμυρίζει τον κόσμο με φθηνά πράσινα αγαθά, οι πλούσιες δημοκρατίες και ορισμένες αναδυόμενες αγορές θα θέσουν εμπορικούς φραγμούς. Αυτό θα καθυστερήσει την ενεργειακή τους μετάβαση, καθώς θα πληρώσουν περισσότερα για την καθαρή τεχνολογία από ό,τι διαφορετικά. Όμως, η πληθώρα ηλεκτρικών οχημάτων (EVs), ηλιακών συλλεκτών, μπαταριών και άλλων παρόμοιων θα επιταχύνει την κατάσταση αλλού. Άλλωστε αυτό το κιτ κάπου θα πρέπει να καταλήξει.

Θεωρητικά, υπάρχει ένας πολύ καλύτερος τρόπος για να σταματήσει η υπερθέρμανση του πλανήτη. Ολόκληρος ο κόσμος θα μπορούσε να επιβάλει υψηλή τιμή στις εκπομπές άνθρακα, παροτρύνοντας τους παραγωγούς και τους καταναλωτές να στραφούν στις πράσινες τεχνολογίες. Τότε δεν θα χρειαζόταν ακριβές και σπάταλες επιδοτήσεις για την προώθηση της διαδικασίας.

Η Κίνα και η Δύση θα εμπιστεύονται η μία την άλλη αντί να εμπλακούν σε έναν αγώνα εξουσίας. Κανείς δεν θα ανησυχούσε τότε ότι κάποιος μπορεί να αποκτήσει ένα τεχνολογικό πλεονέκτημα που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει έναντι του άλλου – και η παραγωγή πράσινων αγαθών θα μπορούσε να πηγαίνει σε εκείνα τα μέρη με ένα συγκριτικό πλεονέκτημα.

Οι δυτικοί πολιτικοί δεν θα προστάτευαν ούτε τις θέσεις εργασίας στις πράσινες βιομηχανίες. Επομένως, δεν θα χρειαζόταν να επιβληθούν δασμοί στις κινεζικές εισαγωγές.

Η νέα σύγκρουση

Ονειρεύομαι. Η τιμολόγηση του άνθρακα είτε δεν υπάρχει είτε είναι πολύ χαμηλή στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου. Η Κίνα και η Δύση βρίσκονται σε σχεδόν Ψυχρό Πόλεμο. Εν τω μεταξύ, σχεδόν κάθε χώρα με βιομηχανικές φιλοδοξίες θέλει ένα κομμάτι από ταχέως αναπτυσσόμενες πράσινες βιομηχανίες.

Η Λαϊκή Δημοκρατία κυριαρχεί ήδη σε αυτό που αποκαλεί τις «τρεις νέες» βιομηχανίες – ηλιακά, ηλεκτροκίνητα και μπαταρίες. Αυτό οφείλεται εν μέρει επειδή τα επιδότησε, εν μέρει επειδή είναι καλή στη μεταποίηση και εν μέρει επειδή δημιούργησε οικονομίες κλίμακας για να εξυπηρετήσει τη δική της τεράστια αγορά.

Οι κινεζικές επενδύσεις στην καθαρή τεχνολογία αυξήθηκαν περαιτέρω κατά 40% στα 890 δισεκατομμύρια δολάρια πέρυσι, σύμφωνα με ανάλυση για το Carbon Brief. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η τιμή των ηλιακών συλλεκτών μειώθηκε 42% πέρυσι, ενώ η τιμή των μπαταριών μειώθηκε στο μισό.

Ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ έχει θέσει αυτές τις βιομηχανίες στρατηγική προτεραιότητα, εν μέρει για την παροχή θέσεων εργασίας καθώς η Κίνα διέρχεται μια οδυνηρή κρίση ιδιοκτησίας. Οι εταιρείες συσσωρεύονται επειδή αυτοί είναι μερικοί από τους λίγους τομείς όπου μπορούν να έχουν θετικές αποδόσεις, αν και τώρα πέφτουν, λέει η Alicia Garcia Herrero, επικεφαλής οικονομολόγος για την Ασία-Ειρηνικό στη Natixis.

Η Λαϊκή Δημοκρατία εξάγει την πλεονάζουσα χωρητικότητά της σε ηλιακούς συλλέκτες εδώ και λίγο καιρό και είχε 88% της αγοράς εκτός Κίνας πέρυσι, σύμφωνα με το Natixis. Η ίδια διαδικασία ξεκινά τώρα με τις μπαταρίες που κατασκευάζονται στην Κίνα, οι οποίες κατείχαν το 28% της αγοράς εκτός Κίνας πέρυσι, και τα ηλεκτρικά οχήματα, που είχαν το 11%.

Άλλες χώρες, που προηγουμένως έχασαν τις βιομηχανίες χάλυβα, αλουμινίου και ηλιακής ενέργειας από την Κίνα, αντιδρούν γρηγορότερα αυτή τη φορά, λέει η Wendy Cutler, πρώην αναπληρώτρια αντιπρόσωπος εμπορίου των ΗΠΑ και πλέον στο Asia Society Policy Institute. Η ΕΕ άνοιξε έρευνα αντιντάμπινγκ κατά των ηλεκτρικών οχημάτων που εισάγονται από τη Λαϊκή Δημοκρατία, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει στην επιβολή αντισταθμιστικών δασμών. Η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία, άλλοι μεγάλοι κατασκευαστές αυτοκινήτων, ανησυχούν – όπως και μερικές ταχέως αναδυόμενες οικονομίες όπως η Ινδία, η Βραζιλία και η Τουρκία.

Το μεγαλύτερο σημείο ανάφλεξης θα είναι μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας. Οι πράσινες επιδοτήσεις που καταβάλλει η Ουάσιγκτον στους εγχώριους παραγωγούς ως μέρος του νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού και οι υφιστάμενοι δασμοί 27,5% στις κινεζικές εισαγωγές αυτοκινήτων μπορεί να μην είναι αρκετοί για να σταματήσουν μια εισροή αυτοκινήτων από τη Λαϊκή Δημοκρατία, λέει ο Cutler. Το Πεκίνο, από την πλευρά του, τον περασμένο μήνα διαμαρτυρήθηκε στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου για τις επιδοτήσεις της Ουάσιγκτον.

Η Τζάνετ Γέλεν, η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, σήμανε τον κώδωνα του κινδύνου για την κινεζική πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα όταν έφτασε στο Guangzhou την περασμένη Παρασκευή. Αλλά το Πεκίνο δεν πρόκειται να σταματήσει να αναπτύσσει αυτούς τους τομείς, λέει ο Hung Tran του Ατλαντικού Συμβουλίου. Η Δύση τότε θα ανταποδώσει.

Το Πεκίνο μπορεί να απαντήσει με κυρώσεις. Εάν ο Ντόναλντ Τραμπ είναι μέχρι τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, ο εμπορικός πόλεμος θα μπορούσε να γίνει άσχημος καθώς όπως λέει μπορεί να επιβάλει δασμούς 60% και πλέον στις κινεζικές εισαγωγές.

Η πράσινη επένδυση

Ο αντίκτυπος στον πλανήτη είναι άλλο θέμα. Είναι αλήθεια ότι η μετάβαση σε χώρες που σταματούν τις φθηνές κινεζικές εισαγωγές θα διαρκέσει πιθανώς περισσότερο. Σε τελική ανάλυση, οι καταναλωτές τους δεν θα είναι τόσο πρόθυμοι να αγοράσουν ηλεκτρικά οχήματα και οι επιχειρήσεις κοινής ωφελείας τους δεν θα χρησιμοποιούν την ηλιακή ενέργεια τόσο γρήγορα εάν πρέπει να πληρώσουν περισσότερα από ό,τι θα έκαναν διαφορετικά.

Αλλά μπορεί να υπάρχουν ελαφρυντικοί παράγοντες. Για αρχή, οι κινεζικές εταιρείες πράσινης τεχνολογίας επενδύουν σε ξένες αγορές για να παρακάμψουν πιθανούς δασμούς, λέει η Ilaria Mazzocco του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών. Οι ΗΠΑ μπορεί να είναι σε μεγάλο βαθμό εκτός ορίων, αλλά η Ευρώπη, η Νοτιοανατολική Ασία και η Λατινική Αμερική θα εξακολουθούν να έχουν πολλά κινεζικά εργοστάσια και προϊόντα.

Επιπλέον, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να είναι σε θέση να ενεργοποιήσουν την πρωτοβουλία « friendhoring », η οποία προβλέπει την ανάπτυξη αλυσίδων εφοδιασμού σε συμμαχικές χώρες αποφεύγοντας την εξάρτηση από την Κίνα. Επειδή οι σύμμαχοί της θα πρέπει να παίζουν με τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα, αυτό θα μπορούσε να μειώσει το κόστος – ακόμα κι αν όχι σε κινεζικά επίπεδα.

Εν τω μεταξύ, μια πληθώρα κινεζικών ηλεκτρικών οχημάτων, ηλιακών συλλεκτών και μπαταριών θα πρέπει να ωθήσει τη μετάβαση σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα στον υπόλοιπο κόσμο.

Κοιτάξτε τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ο κόσμος θα έχει την ικανότητα να παράγει 1.262 γιγαβάτ, ηλιακής ενέργειας το 2030 αλλά θα εγκαταστήσει μόνο 498 GW, σύμφωνα με το βασικό σενάριο του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας. Αν, αντί αυτού, ο κόσμος εγκαταστήσει 800 GW, η ηλεκτρική ενέργεια με επιπλέον μηδέν άνθρακα που παρέχεται θα έβλεπε την παραγωγή άνθρακα της Κίνας να υποχωρεί 20% κάτω από τη βασική περίπτωση το 2030. Η παραγωγή από όλα τα ορυκτά καύσιμα στη Λατινική Αμερική, την Αφρική, τη Νοτιοανατολική Ασία και τη Μέση  Ανατολή θα ήταν κατά ένα τέταρτο χαμηλότερα.

Δεδομένου ότι η Λαϊκή Δημοκρατία είναι μακράν ο μεγαλύτερος ρυπαντής άνθρακα στον κόσμο και οι εκπομπές στον Παγκόσμιο Νότο αυξάνονται ραγδαία, η γρήγορη παρακολούθηση των μεταπτώσεών τους θα ήταν καλή για τον πλανήτη. Ενώ ένας εμπορικός πόλεμος θα έφερνε πολλά προβλήματα, είναι καλύτερο σενάριο για την κλιματική αλλαγή από ένα σενάριο όπου η Κίνα δεν εκτόξευε την πράσινη τεχνολογία και η Δύση προχώρησε με χαλαρό ρυθμό.