ΤτΕ: Επανεξέταση φοροαπαλλαγών και νέο μοντέλο για τα κοινωνικά επιδόματα

Επαναξιολόγηση όλων των φοροαπαλλαγών και θέσπιση νέου πλέγματος κριτηρίων για τη χορήγηση των κοινωνικών επιδομάτων με στόχο την δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών και την ενίσχυση των πραγματικά ευάλωτων νοικοκυριών συστήνει ο Γιάννης Στουρνάρας μέσω της ετήσιας έκθεση για την οικονομία.

Στουρνάρας: Εύσημα στις τράπεζες αλλά και «καμπανάκια»

Παράλληλα ζητά δραστικότερες παρεμβάσεις για την  αντιμετώπιση της  φοροδιαφυγής καθώς όπως επισημαίνει εκτός από το νέο φορολογικό καθεστώς για τους ελεύθερους επαγγελματίες απαιτείται και η «παροχή ικανών κινήτρων προς τους καταναλωτές για μη απόκρυψη των συναλλαγών». Επίσης τάσσεται υπέρ της ελάφρυνσης του μη μισθολογικού κόστους στις επιχειρήσεις με μείωση ή επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών.

Σύμφωνα με την έκθεση της ΤτΕ, η επαναξιολόγηση των υφιστάμενων φοροαπαλλαγών θα πρέπει να εστιάσει στην κοινωνική τους χρησιμότητα και στην κατάλληλη στόχευση. Καθώς τόσο το πλήθος όσο και το κόστος των φοροαπαλλαγών έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, μια επαναξιολόγηση κρίνεται αναγκαία προκειμένου να διαπιστωθεί η αναγκαιότητά τους στην τρέχουσα συγκυρία και να διασφαλιστεί η επίτευξη του σκοπού τους (στήριξη ευάλωτων ομάδων, ενίσχυση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, προώθηση της καινοτομίας κ.ά.). Μια τέτοια προσέγγιση, συνδυαστικά με την αύξηση των ελέγχων ως προς τη χρήση των φοροαπαλλαγών, θα ενίσχυε τη φορολογική δικαιοσύνη, ενώ παράλληλα θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των φορολογικών εσόδων. Με αυτό τον τρόπο, σημειώνει η ΤτΕ, η φορολογική πολιτική μπορεί να έχει αναπτυξιακό προσανατολισμό, κατανέμοντας παράλληλα το φορολογικό βάρος πιο δίκαια και αναλογικά.

Φοροαπαλλαγές

Τα στοιχεία δείχνουν ότι ο αριθμός των φοροαπαλλαγών ανέρχεται σε 1.064 με το ετήσιο κόστος για τον προϋπολογισμό να έχει ανέβει στα 15,5 δισ. ευρώ το 2023. Τα τελευταία χρόνια, στη σκιά της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης προστέθηκαν στη λίστα των απαλλαγών και εκπτώσεων 245 νέες ρυθμίσεις με το συνολικό κόστος για τον προϋπολογισμό να έχει αυξηθεί από 8,96 δισ. ευρώ το Σεπτέμβριο του 2019 στα 15,55 δισ. ευρώ το Σεπτέμβριο του 2023. Στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων υπάρχουν 239 απαλλαγές και εκπτώσεις που κοστίζουν 5,396 δισ. ευρώ με το μεγαλύτερο ποσό ύψους 3,85 δισ. ευρώ να προέρχεται από το αφορολόγητο όριο για μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες.  Στο φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων εφαρμόζονται 206 απαλλαγές και εκπτώσεις ύψους 1,846 ευρώ δισ. ευρώ με ωφελούμενες 48.248 επιχειρήσεις.

Στη φορολογία κεφαλαίου καταγράφονται 87 εκπτώσεις και απαλλαγές στον ΕΝΦΙΑ στον Ειδικό Φόρο Ακινήτων, στις μεταβιβάσεις, γονικές παροχές, κληρονομιές και δωρεές ύψους 5,514 δισ. ευρώ.

Επιδόματα

Στο μέτωπο της κοινωνικής πολιτικής ο κεντρικός τραπεζίτης προτείνει ανατροπές στο υφιστάμενο σύστημα για την χορήγηση των επιδομάτων σημειώνοντας ότι η στόχευση των κοινωνικών δαπανών σε οικονομίες όπως η ελληνική, στις οποίες υπάρχει εκτεταμένη απόκρυψη των εισοδημάτων, θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη κριτήρια πέραν των φορολογικών δηλώσεων. Σύμφωνα με την έκθεση, «η συνήθης πρακτική χορήγησης επιδομάτων με βάση μόνο τα δηλωθέντα εισοδήματα σε μια οικονομία με αυξημένη φοροδιαφυγή οδηγεί σε ανορθολογική και άδικη χρησιμοποίηση των δημόσιων πόρων. Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής των κοινωνικών δαπανών στην Ελλάδα είναι χαμηλός, το οποίο υποδηλώνει ότι οι δαπάνες αυτές διαχέονται σε ευρύτερα εισοδηματικά στρώματα και δεν καταλήγουν στοχευμένα στα κατώτερα κλιμάκια της εισοδηματικής κατανομής. Επομένως κρίνεται αναγκαία η θέσπιση προσεκτικών κριτηρίων επιλογής των δικαιούχων κοινωνικών παροχών, πέραν των φορολογικών δηλώσεων».

Ηλεκτρονικές συναλλαγές

Η έκθεση συστήνει αύξηση της δέσμης των κινήτρων για την ενθάρρυνση της χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής καθώς τα εν εξελίξει μέτρα ενίσχυσης του τεχνολογικού οπλοστασίου των φορολογικών αρχών συμβάλλουν στον περιορισμό της φοροδιαφυγής και ως εκ τούτου βελτιώνουν τη δυνατότητα στόχευσης των παροχών.