Δημοσιονομικοί κανόνες: Γιατί… ζορίζονται Γαλλία και Ιταλία

Είναι σκληρός ο Απρίλης για τους υπουργούς Οικονομικών της Γαλλίας και της Ιταλίας. Ο Μπρουνό Λεμέρ αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τον στόχο της κλιμακωτής, διαρκούς μείωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος τα αμέσως επόμενα χρόνια εκθέτοντας τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν που μόλις προ 20ημέρου υποσχόταν στους εταίρους της ΕΕ κάτι τέτοιο. Ο Τζιανκάρλο Τζιορτζέτι αναγκάστηκε να κατεβάσει τον πήχη για την ανάπτυξη της ιταλικής οικονομίας το 2024, ενώ αρνήθηκε να διευκρινίσει πώς θα πετύχει τους μετριοπαθέστερους αναθεωρημένους στόχους του προϋπολογισμού, δηλώνοντας ότι περιμένει και ο ίδιος να μάθει από τις… Βρυξέλλες.

Ιταλία: Το μεγάλο «αγκάθι» του δημογραφικού

Στη σύνοδο κορυφής της 22ας Μαρτίου ο Μακρόν πληροφόρησε τους εταίρους του ότι η δημοσιονομική πολιτική του Παρισιού στηρίζεται σε δύο πυλώνες για την επιτυχία της: στη διαρκή μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος ως ποσοστού του ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια και στην υποχώρησή του κάτω από το ανώτατο ανεκτό όριο 3% το 2027. Μετά την αναπάντεχη εκτίναξη του ελλείμματος στο 5,5% του ΑΕΠ το τέταρτο τρίμηνο του 2023 (από 4,4% που ήταν η αρχική πρόβλεψη) ο Μπρουνό Λεμέρ αναγκάστηκε την Τετάρτη να παραδεχθεί ότι ο πρώτος πυλώνας de facto έχει καταρρεύσει.

Το γαλλικό έλλειμμα δηλαδή δεν θα βαίνει μειούμενο έως το 2026, όπως υποσχέθηκε ο Μακρόν. Και ο δεύτερος πυλώνας, η υποχώρησή του δηλαδή κάτω από το 3% το 2027, βρίσκεται κι αυτός υπό κατάρρευση, όπως σημειώνει σε δημοσίευμά της η «Les Echos». «Η δεύτερη υπόσχεση κρέμεται από μια κλωστή, ενώ η πρώτη έχει πλέον επισήμως εγκαταλειφθεί», γράφει χαρακτηριστικά η οικονομική εφημερίδα.

Εν πάση περιπτώσει, ο Λεμέρ ανακοίνωσε ότι ο στόχος πλέον για το 2024 είναι να συγκρατηθεί το έλλειμμα στο 5,1%. «Η νέα δημοσιονομική στρατηγική που ανέπτυξε την Τετάρτη ο Λεμέρ επαναφέρει βιαίως τον πρόεδρο Μακρόν στην πραγματικότητα», γράφει και η «Le Figaro», η οποία ωστόσο διευκρινίζει ότι ο υπουργός Οικονομικών επέμεινε στον στόχο για μείωση του ελλείμματος στο 2,9% το 2027. Η στρατηγική αυτή στηρίζεται στην προϋπόθεση ότι το γαλλικό ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 1,4% το 2025 και κατά 1,7% το 2027.

Απομένουν βέβαια τρία χρόνια μέχρι τότε και πρόκεται να εφαρμοστούν και άλλα σχέδια της γαλλικής κυβέρνησης, με πρώτο χρονικά την εξοικονόμηση 10 δισ. ευρώ εφέτος, κυρίως μέσω της επιβολής ενός νέου φόρου στις αγορές μετοχών και δεύτερο την εξοικονόμηση 2,5 δισ. ευρώ από τις «τοπικές κοινότητες».

Υποθέτει κανείς ότι ο γάλλος υπουργός έχει συνυπολογίσει το δαπανηρό γεγονός ότι εφέτος το Παρίσι διοργανώνει Ολυμπιακούς Αγώνες. Το ενδεχόμενο να εμπλακεί η χώρα του σε πόλεμο με τη Ρωσία (προ ημερών ο Μακρόν έκανε λόγο για πιθανή αποστολή εκστρατευτικού σώματος στην Ουκρανία), ο Λεμέρ μάλλον δεν το έλαβε υπόψη του.

Ιταλικές αναθεωρήσεις

Μία ημέρα νωρίτερα από το Λεμέρ, την Τρίτη, ο υπουργός Οικονομικών της ιταλικής κυβέρνησης Τζιανκάρλο Τζιορτζέτι έκανε μια πρωτότυπη πλην αμφιλεγόμενη κίνηση προκαλώντας έντονες αντιδράσεις από την αντιπολίτευση της χώρας του: κατέβασε τον πήχη των προβλέψεών του για την ανάπτυξη της ιταλικής οικονομίας το 2024, αλλά αρνήθηκε να συγκεκριμενοποιήσει τη δημοσιονομική πολιτική που θα ακολουθήσει για να πετύχει τους αναθεωρημένους στόχους, υποστηρίζοντας ότι πρέπει να περιμένει να οριστικοποιήσει πρώτα η Ευρωπαϊκή Ένωση τους δημοσιονομικούς κανόνες που θα ισχύσουν για τα κράτη-μέλη.

Επικαιροποιώντας τον προϋπολογισμό ο Τζιορτζέτι ανακοίνωσε ότι οι νέοι στόχοι για την ανάπτυξη της ιταλικής οικονομίας είναι 1% για εφέτος και 1,2% για το 2025, αντί για 1,2% και 1,4% που ήταν οι προηγούμενοι στόχοι. Πρόκειται για προβλέψεις αρκετά αισιόδοξες κατά την Κεντρική Τράπεζα της Ιταλίας, η οποία θεωρεί ότι το ΑΕΠ της χώρας θα αυξηθεί μόνο κατά 0,6% το 2024 και κατά 1,1% το 2025. Εξάλλου κοινή εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του ΔΝΤ είναι ότι εφέτος η ιταλική οικονομία θα αναπτυχθεί με ρυθμό 0,7%.

«Βλέποντας και κάνοντας»

Σε κάθε περίπτωση οι εξελίξεις σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη της ιταλικής οικονομίας ήταν αναμενόμενες από τους διεθνείς αναλυτές και «προεξοφλημένες» από την αγορά. «Το ενδιαφέρον πλέον εστιάζεται στη δημοσιονομική πολιτική που θα ακολουθήσει η Ρώμη, η οποία είναι αδικαιολόγητα ασαφής», μεταδίδει από τη Ρώμη ο ανταποκριτής της «Les Echos» Ολιβιέ Τοσερί.

Ο ανταποκριτής αναφέρει πρωτοσέλιδα του ιταλικού τύπου της Τετάρτης που κάνουν λόγο για «ασυνήθιστα μισόλογα για τον προϋπολογισμό» και για «προϋπολογισμό στο σκοτάδι». «Η κυβέρνηση παρέλειψε να παρουσιάσει ποσοτικοποιημένους στόχους και να καθορίσει τη μελλοντική της δημοσιονομική πολιτική, δηλώνοντας ότι περιμένει πρώτα να δει τι θα προβλέπουν οι νέοι κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας, το οποίο αναμένεται να τεθούν σε ισχύ τον Μάιο», γράφει ο Τοσερί.

«Μόνο ο Τζεντιλόνι και ο Ντράγκι»

Δεν χαρίστηκε όμως στον ιταλό υπουργό Οικονομικών ούτε ο ιταλικός τύπος. «Ο Τζιανκάρλο Τζιορτζέτι δικαιολογεί τις ανακρίβειες αυτές υποστηρίζοντας ότι ενεργεί με σύνεση», γράφουν οι ιταλικές εφημερίδες, προσθέτοντας ότι ο υπουργός γνωρίζει ότι «θα πρέπει να δώσει συγκεκριμένα στοιχεία και να καθορίσει στόχους και πολιτικές όταν η ΕΕ ενεργοποιήσει εις βάρος της Ιταλίας και δέκα ακόμα χωρών τις διαδικασίες που προβλέπονται σε περιπτώσεις υπερβολικού ελλείμματος».

Η ιταλική κυβέρνηση αναθεώρησε επί το μετριοπαθέστερον τον στόχο για την ανάπτυξη, αλλά επιμένει στη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος στο 4,3% του ΑΕΠ το 2024 και στο 3,7% το 2025, στόχοι που είχε θέσει τον περασμένο Σεπτέμβριο. Το 2023 το ιταλικό έλλειμμα «ξέφυγε» στο 7,2% του ΑΕΠ, ξεπερνώντας κατά πολύ τον στόχο της κυβέρνησης Μελόνι που ήταν 5,3%.

Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση προϋπολογίζει αύξηση του δημοσίου χρέους στο 137,8% του ΑΕΠ το 2024 και στο 138,9% το 2025 από 137,3% που ήταν το 2023.

«Η αντιπολίτευση καταγγέλλει έντονα αυτή τη δημοσιονομική ασάφεια μιας κυβέρνησης που βρίσκεται στο μέσο της θητείας της. Μόνο οι κυβερνήσεις του Πάολο Τζεντιλόνι και του Μάριο Ντράγκι είχαν εμφανιστεί τόσο ανακριβείς, αλλά ήταν στα πρόθυρα να εγκαταλείψουν την εξουσία», μεταδίδει από τη Ρώμη ο ανταποκριτής της «Les Echos».