Επιτόκια: Συναγερμός σε Φρανκφούρτη και Ουάσιγκτον – Τι αλλάζει η ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή

Συναγερμός έχει σημάνει στις διεθνείς αγορές το χτύπημα του Ισραήλ στον Ιράν. Εάν συντηρηθεί η άνοδος των τιμών της ενέργειας, ειδικά του πετρελαίου, μπορεί να ανατρέψει τα σενάρια για τις επόμενες κινήσεις των κεντρικών τραπεζών, αφού θα έχει ρίξει και πάλι νερό στο μύλο του πληθωρισμού.

Ήδη άλλωστε η Federal Reserve, διά στόματος του επικεφαλής της Jerome Powell έχει ενισχύσει το σενάριο να μην προχωρήσει άμεσα σε μείωση επιτοκίου, καθώς οι πιέσεις στον πληθωρισμό παραμένουν, ενώ πλέον οι πιθανότητες να τηρήσει στάση αναμονής και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχουν αυξηθεί, σε σχέση με λίγες ημέρες πριν.

Χτύπημα σε Ισραήλ από S&P – Γιατί του «έκοψε» βαθμίδα

Άλλωστε, λιγότερο από μία εβδομάδα μετά τις ιρανικές αεροπορικές επιθέσεις στο Ισραήλ, το τελευταίο αντέδρασε χτυπώντας ορισμένους στρατιωτικούς στόχους στο Ιράν κατά τη διάρκεια της νύχτας. Η επίθεση χαρακτηρίστηκε «περιορισμένη», χωρίς να αναφέρθηκαν σημαντικές ζημιές ή θύματα. Ωστόσο, αυτή η εξέλιξη εξέπληξε τις αγορές, ιδίως μετά από εκτεταμένες διπλωματικές προσπάθειες των Ηνωμένων Πολιτειών και των Ευρωπαίων συμμάχων τους για να αποτρέψουν περαιτέρω εντάσεις στη Μέση Ανατολή.

Μετά τις ειδήσεις, οι τιμές του πετρελαίου και του χρυσού σημείωσαν άνοδο, με τους επενδυτές να αναλογίζονται εάν αυτή η πρόσφατη έξαρση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν θα μπορούσε να κλιμακωθεί σε μια ευρύτερη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, επηρεάζοντας αρνητικά την παγκόσμια οικονομία.

Η ΕΚΤ είχε σηματοδοτήσει μείωση των επιτοκίων τον Ιούνιο

Στη συνεδρίασή της τον Απρίλιο, η ΕΚΤ είχε ουσιαστικά αφήσει να εννοηθεί μια πιθανή μείωση των επιτοκίων τον Ιούνιο, σε περίπτωση που δεν υπάρξει σημαντική αλλαγή στην τροχιά του πληθωρισμού.

Η πίεση από τα «περιστέρια» της ΕΚΤ έχει αυξηθεί μάλιστα τις τελευταίες ημέρες, με τον διοικητή της Τράπεζας της Πορτογαλίας Mário Centeno να δηλώνει ότι μια πρώτη περικοπή τον Ιούνιο είναι «πολύ πιθανή». Αλλά «ακόμα και μετά από 25 ή 50 μονάδες βάσης μείωσης, θα εξακολουθεί η ΕΚΤ να έχει μια αυστηρή νομισματική πολιτική».

Στο ίδιο μήκος και το μέλος της ΕΚΤ (με δικαίωμα ψήφου), François Villeroy de Galhau, ο οποίος δήλωσε στο CNBC την Πέμπτη ότι θα πρέπει να μειωθούν τα επιτόκια τον Ιούνιο για να αποφύγει η ΕΚΤ να μείνει πίσω από την καμπύλη πληθωρισμού, ενώ για λιγότερο περιοριστικά επιτόκια μίλησε και ο διοικητής της Τράπεζας της Ιταλίας, Fabio Panetta.

Ακόμη και η πιο επιθετική φωνή της ΕΚΤ, ο Robert Holzmann, Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Αυστρίας, αναγνώρισε την πιθανή υποστήριξη της πλειοψηφίας για μείωση των επιτοκίων τον Ιούνιο, ανάλογα με τις αναμενόμενες τάσεις του πληθωρισμού και τις σταθερές γεωπολιτικές συνθήκες. Ωστόσο, εξέφρασε σκεπτικισμό σχετικά με πολλαπλές μειώσεις επιτοκίων απουσία προσαρμογών από την Federal Reserve φέτος.

Τι θα απειλήσει τα σχέδια μείωσης των επιτοκίων της ΕΚΤ

Είναι αξιοσημείωτο όμως ότι από την έναρξη των ιρανικών επιθέσεων, οι τιμές του πετρελαίου έχουν σημειώσει πτώση, με το αργό Brent να πέφτει περίπου στα 5 δολάρια το βαρέλι από το υψηλό των 92 δολαρίων την περασμένη εβδομάδα στα 87 δολάρια σήμερα.

Οι αναλυτές της Goldman Sachs τόνισαν νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ότι οι τιμές του πετρελαίου έχουν ήδη αφομοιώσει ένα ασφάλιστρο γεωπολιτικού κινδύνου 5-10 δολαρίων ανά βαρέλι, προβλέποντας πιθανές διαταραχές του εφοδιασμού.

Ωστόσο, μια σοβαρή και συνεχής αντιπαράθεση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν θα μπορούσε να προκαλέσει περαιτέρω άνοδο των τιμών του πετρελαίου, δεδομένου ότι το Ιράν συνεισφέρει περίπου 3,3% στην παγκόσμια παραγωγή αργού με 3,4 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα.

Ωστόσο, ο πληθωριστικός αντίκτυπος των αυξήσεων των τιμών του πετρελαίου στην Ευρώπη θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό όχι μόνο από την αρχική άνοδο, αλλά και από την παρατεταμένη διάρκεια των αυξημένων τιμών.

Το ίδιο άλλωστε επιβεβαίωσε και ο οίκος Standard & Poor’s, τονίζοντας ότι περαιτέρω κλιμάκωση και διεύρυνση της σύγκρουσης θα μπορούσε να υπονομεύσει τις τρέχουσες εποικοδομητικές συνθήκες της αγορά και υψηλότερες τιμές ενέργειας. Αυτό σημαίνει πως θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα να καθυστερήσουν οι κεντρικές τράπεζες την αναμενόμενη χαλάρωση της νομισματικής τους πολιτικής στις ανεπτυγμένες οικονομίες, και κυρίως η Fed και η EKT.

Ιστορικά, όπως τον Νοέμβριο του 2020, οι επιπτώσεις των εκτινάξεων των τιμών του πετρελαίου στους ευρύτερους ρυθμούς πληθωρισμού της ζώνης του ευρώ χρειάστηκαν μήνες, αν όχι ένα τρίμηνο, για να εκδηλωθούν.

Ως εκ τούτου, εάν δεν υπάρξει μεγάλη κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή, το αφήγημα του πληθωρισμού στην Ευρώπη είναι απίθανο να αλλάξει σημαντικά έως τον Ιούνιο, υποστηρίζοντας έτσι την πιθανότητα μείωσης των επιτοκίων της ΕΚΤ.

Πιο «αργή» η Fed

Σε άλλο μήκος είναι όμως η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, η οποία όπως όλα δείχνουν θα περιμένει μέχρι τον Σεπτέμβριο για να μειώσει το βασικό της επιτόκιο, σύμφωνα με την πλειοψηφία 100 οικονομολόγων που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση του Reuters, με τους μισούς να λένε ότι θα υπάρξουν μόνο δύο μειώσεις φέτος και μόνο το ένα τρίτο περίπου να προβλέπει περισσότερες.

Αυτή η αλλαγή στις προοπτικές – από την αρχή του Ιουνίου και δύο ή περισσότερες πρόσθετες περικοπές σε δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε πριν από έναν μήνα – ακολουθεί τις ενδείξεις επίμονης ισχύος στην αγορά εργασίας των ΗΠΑ και μια σειρά ισχυρότερων από το αναμενόμενο στοιχείων για τον πληθωρισμό.

Άλλωστε και ο ίδιος ο Powell δήλωσε ότι «τα πρόσφατα στοιχεία… δείχνουν ότι είναι πιθανό να χρειαστεί περισσότερος χρόνος από το αναμενόμενο για να επιτευχθεί αυτή η εμπιστοσύνη ότι ο πληθωρισμός υποχωρεί πίσω στο στόχο 2% της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ». Οι παρατηρήσεις του άμβλυναν τις ελπίδες για μειώσεις επιτοκίων οποτεδήποτε σύντομα.

Οι χρηματοπιστωτικές αγορές, οι οποίες νωρίτερα φέτος τιμολογούσαν έξι μειώσεις επιτοκίων της Fed ξεκινώντας από τον Μάρτιο, αναμένουν τώρα την πρώτη μείωση τον Σεπτέμβριο και μία ακόμη τον Νοέμβριο ή τον Δεκέμβριο.

“Πρόκειται για μια οικονομία που μας εκπλήσσει ξανά και ξανά με το πόσο ανθεκτική είναι. Έχει πολύ ισχυρή ανάπτυξη και δεν φαίνεται ότι η πολιτική της Fed έχει κάνει τόσο μεγάλη διαφορά”, δήλωσε ο Jonathan Millar, ανώτερος οικονομολόγος των ΗΠΑ στην Barclays.

Ο Millar αναμένει τώρα ότι η Fed θα μειώσει μόνο μία φορά φέτος, τον Σεπτέμβριο, αλλάζοντας την προηγούμενη πρόβλεψή του για περικοπές επιτοκίων κατά 75 μονάδες βάσης ξεκινώντας τον Ιούνιο.

«Υποστηρίζεται συχνά ότι η πολιτική είναι περιοριστική, αλλά υπάρχουν πολλές μετρήσεις που υποδηλώνουν ότι δεν είναι τόσο περιοριστικές όσο νομίζουν… το ουδέτερο επιτόκιο πολιτικής σε ονομαστικούς όρους είναι ίσως 4,5% έως 5,0%. Αυτό υποδηλώνει ότι δεν είναι υπερβολικά περιοριστικοί», πρόσθεσε ο Millar της Barclays.