Κλιματική κρίση: Η ευρωπαϊκή εμπορία άνθρακα πιάνει λιγότερο από το 25% των εκπομπών των αεροπορικών εταιρειών

Λιγότερο από το ένα τέταρτο των εκπομπών των αεροπορικών εταιρειών καταγράφηκαν από τα ευρωπαϊκά συστήματα εμπορίας άνθρακα πέρυσι, σύμφωνα με νέα στοιχεία που απεικονίζουν τους περιορισμούς ενός από τα βασικά εργαλεία για την καταπολέμηση της ρύπανσης από τις αερομεταφορές.

Οι αεροπορικές εταιρείες και άλλες βιομηχανίες έντασης άνθρακα χρεώνονται βάσει συστημάτων εμπορίας εκπομπών στην ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ελβετία, τα οποία απαιτούν από τις εταιρείες να αγοράζουν δικαιώματα για την κάλυψη του διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπουν.

Κλιματική κρίση: Ο εφιάλτης των αεροπορικών ρύπων

Ωστόσο, τα συστήματα ισχύουν μόνο για πτήσεις εντός της περιοχής και δεν καταγράφουν τις εκπομπές από πτήσεις μεγάλων αποστάσεων, οι οποίες καίνε τα περισσότερα καύσιμα. Οι αεροπορικές εταιρείες λαμβάνουν επίσης ετήσια δωρεάν δικαιώματα βάσει του συστήματος.

Μεγάλο μέρος των εκπομπών δεν χρεώνεται

Συνολικά, μόνο το 22% των εκπομπών από πτήσεις που αναχωρούν από την Ευρώπη καταγράφηκαν από τα περιφερειακά συστήματα εμπορίας άνθρακα το 2023, σύμφωνα με έκθεση της περιβαλλοντικής ομάδας Transport & Environment.

«Ένα μεγάλο μερίδιο των ευρωπαϊκών αεροπορικών εκπομπών δεν χρεώνεται», δήλωσε στους Financial Times ο Τζο Νταρντέν, διευθυντής αεροπορίας στην T&E. «Σε μια περίοδο κλιματικής κρίσης, πώς μπορούμε να επιτρέψουμε στις αεροπορικές εταιρείες που καταβροχθίζουν ορυκτά καύσιμα να μην πληρώνουν για ένα δίκαιο μερίδιο των εκπομπών τους;»

Οι πτήσεις που αναχωρούν από την Ευρώπη εξέπεμψαν συνολικά 164,5 μεγατόνους CO₂ το 2023, ανέφερε η T&E, αύξηση 11% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, αλλά εξακολουθεί να είναι 12% κάτω από το ανώτατο όριο του 2019.

Καθαρό μηδέν έως το 2050

Οι ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες έχουν δεσμευτεί να φτάσουν το καθαρό μηδέν έως το 2050 και να αντιμετωπίσουν μερικούς από τους πιο αυστηρούς περιβαλλοντικούς κανόνες στον κόσμο, οι οποίοι περιλαμβάνουν επίσης την εντολή να συνδυάσουν τα καύσιμα αεριωθουμένων με καθαρότερες αλλά ακριβότερες εναλλακτικές από το επόμενο έτος.

Ακόμη και με τα τρέχοντα συστήματα ETS, οι αεροπορικές εταιρείες που πετούν στην Ευρώπη πλήρωσαν 3 δισεκατομμύρια ευρώ σε δικαιώματα ETS το 2023, υπολόγισε η T&E.

Αυτό σήμαινε ότι η τιμή της ρύπανσης είχε εξελιχθεί στο τρίτο μεγαλύτερο κόστος για τις μεγάλες ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες, πίσω από τα καύσιμα και την εργασία, δήλωσε στέλεχος του κλάδου.

Τα αφεντικά των αεροπορικών εταιρειών του μπλοκ έχουν προειδοποιήσει ότι οι εταιρείες τους βρίσκονται σε μειονεκτική θέση λόγω των σκληρών κλιματικών κανόνων της ΕΕ και ζήτησαν παγκόσμια πρότυπα που θα καλύπτουν όλες τις πτήσεις και όχι μόνο αυτές που απογειώνονται από την Ευρώπη.

Αθέμιτος ανταγωνισμός

Ο διευθύνων σύμβουλος της Air France-KLM,  Μπεν Σμιθ, ζήτησε ίσους όρους ανταγωνισμού σε μια διάσκεψη του κλάδου τον περασμένο μήνα. «Πολλοί από τους ανταγωνιστές μας δεν έχουν εντολή [αειφόρου αεροπορικού καυσίμου], δεν έχουν τιμές άνθρακα. . . βρισκόμαστε σε μειονεκτική θέση όταν έχουμε κόστος που κάποιοι από τους κύριους ανταγωνιστές μας δεν έχουν», είπε.

Ο επικεφαλής της Lufthansa, Κάρστεν Σπορ, στην ίδια εκδήλωση είπε: «Χρειαζόμαστε παγκόσμιες λύσεις».

Η ΕΕ δέχεται πιέσεις να επεκτείνει τους φόρους άνθρακα στις διεθνείς αεροπορικές εταιρείες, αν και αυτό έχει αποδειχθεί πολιτικά αμφιλεγόμενο στο παρελθόν.

Το μπλοκ αντιμετώπισε απειλές για αντίποινα από χώρες όπως η Κίνα και οι ΗΠΑ όταν πρότεινε να συμπεριληφθούν οι πτήσεις μεγάλων αποστάσεων που αναχωρούσαν από την Ευρώπη στο σύστημα εμπορίας εκπομπών, όταν επεκτάθηκε για πρώτη φορά στην αεροπορία το 2012.

Έκτοτε περιόρισε το σύστημα σε ενδοευρωπαϊκές πτήσεις, με άλλη αναθεώρηση να έχει προγραμματιστεί για το 2026. Η ΕΕ έχει υιοθετήσει διαφορετική προσέγγιση στη ναυτιλία, όπου το 50% των εκπομπών από ταξίδια εκτός ΕΕ περιλαμβάνονται στο ETS.

Αναποτελεσματικό παγκόσμιο πλαίσιο

Αντίθετα, οι εκπομπές μεγάλων αποστάσεων στις αερομεταφορές καλύπτονται από το παγκόσμιο σύστημα αντιστάθμισης άνθρακα της βιομηχανίας. Αυτό έχει επικριθεί ευρέως από περιβαλλοντολόγους ως αναποτελεσματικό και υπερβολικά επιεικές, αλλά στέλεχος της βιομηχανίας είπε ότι οι προθεσμιακές αγορές έδειξαν ότι οι έμποροι στοιχηματίζουν ότι το κόστος στο πλαίσιο του συστήματος επρόκειτο να αυξηθεί απότομα.

Ο Λοράν Ντονσέλ, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος στην Airlines for Europe, τον όμιλο λόμπι της βιομηχανίας, είπε στους FT ότι το χάσμα στο κόστος της ρύπανσης μεταξύ του παγκόσμιου συστήματος τιμολόγησης του άνθρακα και των ευρωπαϊκών συστημάτων ETS ήταν πολύ μεγάλο. Εκτίμησε ότι οι 17 αεροπορικές εταιρείες-μέλη της A4E θα είχαν πληρώσει πάνω από 33 δισ. ευρώ σε ETS κόστος συμμόρφωσης έως το 2030.

Η διαφορά στην τιμολόγηση του άνθρακα μειώνει την ανταγωνιστικότητα των αεροπορικών εταιρειών της περιοχής, είπε, σημειώνοντας: «Η διατήρηση της ανταγωνιστικότητας πρέπει να είναι το μέτωπο και το επίκεντρο των μελλοντικών πολιτικών της ΕΕ για την ενέργεια και το κλίμα».

Οι αεροπορικές εταιρείες προετοιμάζονται επίσης για αύξηση του κόστους εκπομπών καθώς η ΕΕ καταργεί σταδιακά τα δωρεάν δικαιώματα έως το τέλος του 2025.

«Το κόστος ανεβαίνει, και αρχίζει πραγματικά να δαγκώνει», είπε ένα στέλεχος αεροπορικής εταιρείας.