Ειδική παροχή προστασίας μητρότητας

Ειδική Παροχή Προστασίας Μητρότητας – Εισαγωγή

Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 43 του Ν. 4997/2022 (Α΄ 219), η μητέρα που είναι ασφαλισμένη του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, και εργάζεται με σχέση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις, μετά τη λήξη της άδειας λοχείας και της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, όπως προβλέπεται από το άρθρο 9 της ΕΓΣΣΕ των ετών 2004 – 2005, δικαιούται να λάβει ειδική άδεια προστασίας μητρότητας εννέα (9) μηνών.
Αν δεν κάνει χρήση της προβλεπόμενης από την ως άνω ΕΓΣΣΕ ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, η μητέρα δικαιούται αμέσως μετά τη λήξη της άδειας λοχείας την ως άνω ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας, στη συνέχεια δε και το μειωμένο ωράριο που προβλέπεται από το άρθρο 9 της ΕΓΣΣΕ του έτους 1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.

Την ειδική παροχή προστασίας μητρότητας, δικαιούνται και η τεκμαιρόμενη μητέρα του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας και η εργαζόμενη, που υιοθετεί τέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των οκτώ (8) ετών.

Περαιτέρω, σύμφωνα με την παρ. 2 του ιδίου άρθρου η μητέρα δικαιούται να μεταβιβάσει έως επτά (7) μήνες από την ειδική άδεια προστασίας μητρότητας της παρ. 1 προς τον πατέρα, αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις με πλήρη ή μερική απασχόληση. Οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για τη μεταβίβαση της ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας ρυθμίζονται με υπουργική απόφαση.

Ειδική Παροχή Προστασίας Μητρότητας – Δημοσίευση ΥΑ και λειτουργεία πλατφόρμας

Δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ η 28843/18-4-2024 «Ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας για ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες του άρθρου 151 του ν. 5078/2023 (Α’ 211)»
Άνοιξε την 18.4.2024, η πλατφόρμα, https://parentalbenefits.dypa.gov.gr, για την καταβολή του επιδόματος μητρότητας και σε μη μισθωτές, δηλαδή σε ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες. Πλέον και αυτή η κατηγορία δικαιούχων θα λαμβάνει μηνιαίως ποσό ίσο με τον εκάστοτε ισχύοντα κατώτατο μισθό, που σήμερα ανέρχεται στα 830 ευρώ, για εννέα μήνες. Δηλαδή συνολικά 7.470 ευρώ.
Το μέτρο αυτό έχει αναδρομική ισχύ, καθώς την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας δικαιούνται και όσες μητέρες απέκτησαν παιδί έως και 14 εβδομάδες, πριν από τη λήξη του 2023, δηλαδή από τις 24 Σεπτεμβρίου 2023 και μετά. Λαμβάνεται, δηλαδή, μέριμνα για τις μητέρες που διένυαν την περίοδο της λοχείας κατά την ψήφιση του νόμου. Οι μη μισθωτές θα λαμβάνουν μηνιαίως ποσό ίσο με τον εκάστοτε ισχύοντα κατώτατο μισθό, που σήμερα ανέρχεται στα 830 ευρώ, με την προϋπόθεση ότι έχουν λάβει επίδομα κυοφορίας και λοχείας από τον e-ΕΦΚΑ και είναι ασφαλιστικά ενήμερες.
Η αίτηση υποβάλλεται στη Δ.ΥΠ.Α. και συγκεκριμένα στην πλατφόρμα parentalbenefits.dypa.gov.gr εντός δύο (2) μηνών, από την επομένη της καταβολής του επιδόματος κυοφορίας και λοχείας του e-ΕΦΚΑ ή εντός δύο (2) μηνών από την επομένη της ένταξης του παιδιού στην οικογένεια, ή της τελεσιδικίας της δικαστικής απόφασης αν πρόκειται για υιοθεσία. Διευκρινίζεται ότι, στις περιπτώσεις που ο/η αιτών/ούσα δεν είναι εγγεγραμμένος/η στο Ψηφιακό Μητρώο Δ.ΥΠ.Α είναι αναγκαία η εγγραφή στη νέα πλατφόρμα μέσω ειδικής φόρμας που διατίθεται για το σκοπό αυτό. Η είσοδος στην ειδική φόρμα πραγματοποιείται με τη χρήση κωδικών TAXIS και του ΑΜΚΑ.

Η διαδικασία είναι γρήγορη και απλή, γλιτώνοντας ταλαιπωρία και χρονοβόρες διαδικασίες για τους δικαιούχους καθώς μέσω της διαλειτουργικότητας των συστημάτων μεταξύ της ΔΥΠΑ του ΕΦΚΑ και της ΑΑΔΕ, αντλούνται ηλεκτρονικά όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά για την επεξεργασία του αιτήματος, προς διευκόλυνση τους. Αν η ασφαλισμένη δεν είναι ασφαλιστικά ενήμερη κατά την υποβολή της αίτησης, εμφανίζεται ειδοποίηση ότι «δεν δύναται να υποβληθεί το αίτημα λόγω έλλειψης ασφαλιστικής ενημερότητας», ώστε να προβεί άμεσα στην εξόφληση των οφειλών της και να υποβάλλει στη συνέχεια κανονικά το αίτημα της.
Οι αιτήσεις εξετάζονται με σειρά προτεραιότητας με βάση την ημερομηνία κατάθεσης και η καταβολή της παροχής ξεκινά από την πρώτη του επόμενου μήνα της αίτησης.

Τι ισχύει για ειδικές περιπτώσεις

• Στην περίπτωση υιοθεσίας, η καταβολή της ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας εκκινεί από την τελεσιδικία της δικαστικής απόφασης υιοθεσίας ή από την ένταξη του τέκνου στην οικογένεια, ανεξάρτητα από το εάν η δικαιούχος έλαβε επίδομα λοχείας από τον e-ΕΦΚΑ.
• Την ειδική παροχή προστασίας μητρότητας δικαιούνται επίσης και όσες μητέρες απέκτησαν τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, ακριβώς όπως συμβαίνει και στην περίπτωση των μητέρων με μισθωτή εργασία.
• Κατά απόλυτη αναλογία με τη μητέρα σε μισθωτή σχέση εργασίας, η μητέρα αυτοαπασχολούμενη ή αγρότισσα μπορεί να μεταβιβάσει έως επτά μήνες από την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας στον πατέρα, ανεξαρτήτως αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου ή είναι ελεύθερος επαγγελματίας ή αυτοαπασχολούμενος ή αγρότης.
• Το επίδομα μητρότητας λαμβάνουν και τα ομόφυλα ζευγάρια αφού δηλωθεί ο δικαιούχος της ειδικής παροχής με κοινή δήλωση των συζύγων προς τον e-ΕΦΚΑ. Και σε αυτήν την περίπτωση, ο δικαιούχος γονέας έχει τη δυνατότητα να μεταβιβάσει έως 7 μήνες από την ειδική παροχή προς τον άλλον γονέα, ανεξαρτήτως αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου, ή είναι ελεύθερος επαγγελματίας, ή αυτοαπασχολούμενος, ή αγρότης.

Ειδική Παροχή Προστασίας Μητρότητας – Θεσμικό Πλαίσιο

Οι διάφορες διατάξεις περί της ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας, συνοπτικά έχουν ως εξής:
1) Η ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας προβλέπεται στο άρθρο 142 του Ν. 3655/2008 (ΔΕΝ 2008 σ. 435). Πριν την τροποποίηση του ανωτέρω άρθρου με το άρθρο 43 του Ν. 4997/2022 (ΔΕΝ 2022 σ. 1812), η διάταξη προέβλεπε πως η εν λόγω άδεια, διάρκειας 6 μηνών τότε, χορηγείτο μόνο σε μητέρες που ήταν ασφαλισμένες του ΙΚΑ – ΕΤΑΜ, και εργάζονταν με σχέση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις.
2) Με το άρθρο 43 του Ν. 4997/2022, το οποίο τροποποίησε το άρθρο 142 του Ν. 3655/2008, η εν λόγω άδεια αυξήθηκε σε 9 μήνες και ταυτόχρονα εισήχθη και παράγραφος 2, η οποία προέβλεπε πως: «Η μητέρα δικαιούται να μεταβιβάσει έως επτά (7) μήνες από την ειδική άδεια προστασίας μητρότητας της παρ. 1 προς τον πατέρα, αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις με πλήρη ή μερική απασχόληση».
3) Εν συνεχεία, η διάταξη κωδικοποιήθηκε στο άρθρο 228 του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου (ΚΑΕΔ).
4) Περαιτέρω, με το άρθρο 150 του Ν. 5078/2023 (ΔΕΝ 2024 σ. 57 επ.), ο νομοθέτης επιχείρησε να τροποποιήσει εκ νέου το περιεχόμενο της εν λόγω άδειας, όμως προέβη μόνο στην τροποποίηση του άρθρου 228 του ΚΑΕΔ χωρίς να τροποποιήσει ταυτόχρονα και το άρθρο 142 του Ν. 3655/2008.
Έτσι, η πρώτη παράγραφος του άρθρου 228 του ΚΑΕΔ διαμορφώθηκε ως εξής:
«Η μητέρα που είναι ασφαλισμένη στον Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ) και εργάζεται με σχέση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις ή ως έμμισθη δικηγόρος της παρ. 11 του άρθρου 32 του ν. 4387/2016 (Α’ 85), περί των παροχών ασθενείας σε χρήμα, μη θιγομένης της παρ. 2 του άρθρου 36 του ν. 4808/2021 (Α’ 101), μετά τη λήξη της άδειας λοχείας και της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, όπως προβλέπεται από το άρθρο 9 της ΕΓΣΣΕ των ετών 2004-2005, δικαιούται να λάβει ειδική άδεια προστασίας μητρότητας εννέα (9) μηνών, από τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ), εφόσον έχει λάβει επιδότηση για κυοφορία και λοχεία από οποιοδήποτε ενταχθέντα στον e-ΕΦΚΑ Φορέα, Τομέα, Κλάδο ή Λογαριασμό ασφάλισης μισθωτών ή άλλο φορέα ασφάλισης ασθένειας μισθωτών».
Η παράγραφος 2 δε του ίδιου άρθρου διαμορφώθηκε ως εξής:
«Η μητέρα δικαιούται να μεταβιβάσει έως επτά (7) μήνες από την ειδική άδεια προστασίας μητρότητας της παρ. 1 προς τον πατέρα, ανεξαρτήτως αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου ή είναι ελεύθερος επαγγελματίας ή αυτοαπασχολούμενος ή αγρότης».

Ειδική Παροχή Προστασίας Μητρότητας – Σχολιασμός Θεσμικού Πλαισίου

Από τα ανωτέρω προκύπτει πως
i. το άρθρο 142 του Ν. 3655/2008 αφορά μόνο γυναίκες μισθωτούς και όχι και έμμισθες δικηγόρους, και πως το δικαίωμα μεταβίβασης ενεργοποιείται μόνο αν ο πατέρας εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου.
ii. Αντιθέτως, βάσει του άρθρου 228 του ΚΑΕΔ, η άδεια αφορά και γυναίκες μισθωτούς και έμμισθους δικηγόρους ενώ το δικαίωμα μεταβίβασης ενεργοποιείται ανεξαρτήτως αν ο πατέρας εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου ή είναι ελεύθερος επαγγελματίας ή αυτοαπασχολούμενος ή αγρότης. Η χρήση του «ανεξαρτήτως αν» στο άρθρο 228 ΚΑΕΔ έχει την έννοια του «ασχέτως του είδους της επαγγελματικής σχέσης», ότι δηλαδή επιτρέπεται η μεταβίβαση σε κάθε περίπτωση και πως η απαρίθμηση είναι ενδεικτική. Αντιθέτως, η χρήση του «αν» στο άρθρο 142 Ν. 3655/2008 έχει την έννοια του «εφόσον», είναι δηλαδή περιοριστική.
Συνεπώς, σήμερα υπάρχουν δύο διατάξεις που ρυθμίζουν το ίδιο αντικείμενο, με διαφορετικό περιεχόμενο και ως προς τους αρχικούς δικαιούχους αλλά και ως προς τους έμμεσους δικαιούχους.
Όπως όμως είχε ρητώς διευκρινισθεί κατά την έκδοση του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου, η κωδικοποίηση δεν επιφέρει καμία τροποποίηση, προσθήκη ή κατάργηση διατάξεων, αλλά συγκεντρώνει τις υφιστάμενες διατάξεις όπως ισχύουν, με λογική και θεματική συνέχεια, προκειμένου να διευκολύνεται η αναζήτηση του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου. Σε περίπτωση που υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο κείμενο του Κώδικα και στην αρχική διάταξη που έχει κωδικοποιηθεί, αυτή που θα εφαρμοσθεί θα είναι η αρχική διάταξη.

Ειδική Παροχή Προστασίας Μητρότητας – Ανάλυση

Ειδική Παροχή Προστασίας Μητρότητας: Δικαιούχοι – Προϋποθέσεις – Διάρκεια
Σύμφωνα με το
• με τον άρθρο 43 του Ν.4997/2022 που τροποποίησε το άρθρο 142 του Ν 3655/2008 (ΦΕΚ 58 Α/ 3-4-2008), σε συνδυασμό
• με το άρθρο 228 του ΠΔ 80/2022 Κώδικας Ατομικού Εργατικού Δικαίου
οι εργαζόμενες μητέρες που είναι ασφαλισμένη στον Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ) και
 εργάζεται με σχέση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις ή
 ως έμμισθη δικηγόρος της παρ. 11 του άρθρου 32 του ν. 4387/2016 (Α’ 85),
περί των παροχών ασθενείας σε χρήμα, μη θιγομένης της παρ. 2 του άρθρου 36 του ν. 4808/2021 (Α’ 101), μετά τη λήξη της άδειας λοχείας και της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, όπως προβλέπεται από το άρθρο 9 της ΕΓΣΣΕ των ετών 2004-2005,
εφόσον έχει λάβει επιδότηση για κυοφορία και λοχεία από οποιοδήποτε ενταχθέντα στον e-ΕΦΚΑ Φορέα, Τομέα, Κλάδο ή Λογαριασμό ασφάλισης μισθωτών ή άλλο φορέα ασφάλισης ασθένειας μισθωτών δικαιούνται ειδική άδεια προστασίας μητρότητας χρονικής διάρκειας εννιά (9) μηνών.
Επέκταση της ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας σε τεκμαιρόμενη, παρένθετη μητέρα καθώς και εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο
Την ειδική παροχή προστασίας μητρότητας, σύμφωνα με το παρόν, δικαιούνται και η τεκμαιρόμενη μητέρα του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας και η εργαζόμενη, που υιοθετεί τέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των οκτώ (8) ετών. Για την εφαρμογή του προηγούμενου εδαφίου:
α) ως «εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο» νοείται η εργαζόμενη γυναίκα, η οποία είναι εγγεγραμμένη στο Εθνικό Μητρώο Υποψηφίων Θετών Γονέων και μετά από απόφαση της αρμόδιας κοινωνικής υπηρεσίας παραλαμβάνει, για φροντίδα και ανατροφή με σκοπό την υιοθεσία, παιδί από κοινωνική υπηρεσία της κατά περίπτωση Μονάδας Παιδικής Προστασίας και Φροντίδας ή άλλου φορέα που έχει υπό την προστασία του το παιδί ή από τον φυσικό γονέα ή τους φυσικούς γονείς του παιδιού ακόμη και πριν την έκδοση της δικαστικής απόφασης υιοθεσίας, και
β) ως «ένταξη του παιδιού στην οικογένεια» νοείται:
βα) η ημερομηνία φυσικής παράδοσης, για φροντίδα και ανατροφή με σκοπό την υιοθεσία, του παιδιού στην «εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο» από την κατά περίπτωση Μονάδα Παιδικής Προστασίας και Φροντίδας ή από όποιον άλλον φορέα έχει υπό την προστασία του το παιδί, όπως αποδεικνύεται από σχετικό έγγραφο της αρμόδιας κοινωνικής υπηρεσίας, ή από τον φυσικό γονέα ή τους φυσικούς γονείς του παιδιού ακόμη και πριν την έκδοση της δικαστικής απόφασης υιοθεσίας, όπως αποδεικνύεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο που συνάπτει η «εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο» με τον φυσικό γονέα ή τους φυσικούς γονείς του παιδιού, ή
ββ) η ημερομηνία, κατά την οποία καθίσταται τελεσίδικη η δικαστική απόφαση που αναγνωρίζει αλλοδαπή απόφαση υιοθεσίας από την εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο.

Ειδική Παροχή Προστασίας Μητρότητας: Χρόνος χορήγησης

Η άδεια αυτή χορηγείται στις εργαζόμενες μετά τη λήξη:
• της άδειας μητρότητας (τοκετού-λοχείας),
• της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, καθώς επίσης και
• στις εργαζόμενες που αμέσως μετά τα ανωτέρω διαστήματα κάνουν χρήση της ετήσιας κανονικής άδειας, εφ` όσον αυτό είναι απαραίτητο με βάση της ετήσιες προθεσμίες για τη χορήγησή της.
Εάν η εργαζόμενη μητέρα δεν κάνει χρήση της προβλεπόμενης ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, δικαιούται αμέσως μετά τη λήξη της άδειας λοχείας την ειδική άδεια προστασίας μητρότητας, στη συνέχεια δε και το μειωμένο ωράριο, όπως αυτό ισχύει. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με την υπ` αριθμ. 124/2018 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του κράτους, η οποία έγινε δεκτή από τον Υπουργό Εργασίας, ο χρόνος της εννιάμηνης ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας δεν συμψηφίζεται στο διάστημα των 30 μηνών που διαρκεί η άδεια φροντίδας παιδιού («μειωμένο ωράριο»), το οποίο παρατείνεται αντίστοιχα. Έτσι, η εργαζόμενη μητέρα, μετά τη λήξη της ειδικής 9μηνης άδειας, δικαιούται να λάβει ολόκληρο το μειωμένο ωράριο, σύμφωνα με τα όσα ορίζονται για τον τρόπο χορήγησής του, στις οικείες Ε.Γ.Σ.Σ.Ε.

Ειδική Παροχή Προστασίας Μητρότητας: Διαδικασία χορήγησης

Το δικαίωμα της λήψεως ειδικής 9μηνης άδειας προστασίας μητρότητας ασκείται με αίτηση που υποβάλει η ίδια η δικαιούχος ή δια αντιπροσώπου στην αρμόδια υπηρεσία της ΔΥΠΑ εντός 60 ημερών από τη λήξη των ανωτέρω αδειών, προσκομίζοντας τα παρακάτω Δικαιολογητικά στην ΔΥΠΑ:
1) Βεβαίωση εργοδότη από την οποία θα προκύπτει η ενεργή εργασιακή σχέση κατά την έναρξη της άδειας μητρότητας, το είδος, η μορφή, η διάρκεια, οι μηνιαίες αποδοχές, η ημερομηνία πρόσληψης και προκειμένου για συμβάσεις ορισμένου χρόνου η ημερομηνία λήξης της σύμβασης (υπόδειγμα στην συνέχεια).
ΒΕΒΑΙΩΣΗ – ΔΗΛΩΣΗ ΕΡΓΟΔΟΤΗ
Ο υπογραφόμενος εργοδότης……………………………………………………………
Είδος επιχείρησης…………………………………………………………………………
Διεύθυνση …………………………………………………………………………………
Α.Μ. (Αγορά Ενσήμων ΙΚΑ) ……………………………ΤΗΛ………………………….
Στοιχεία Ταυτότητας………………………………………………………………………
Βεβαιώνω και δηλώνω υπεύθυνα, με την παρούσα μου και έχοντας γνώση των συνεπειών του νόμου, για ψευδή δήλωση, ότι η ασφαλισμένη…………………….. ………………………………………………………………………………………………
με Α.Μ. ΙΚΑ ………………………………. κατά την έναρξη της ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας, βρίσκεται σε ενεργό εργασιακή σχέση με την επιχείρησή μας.
Η ανωτέρω ασφαλισμένη προσλήφθηκε την ……………………………….με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας αορίστου/ ορισμένου χρόνου με πλήρη /μερική απασχόλησης(1).
(Η ημερομηνία λήξης της σύμβασης ορισμένου χρόνου είναι η …………………….)
Κατά την έναρξη της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας οι μηνιαίες αποδοχές ή το ημερομίσθιο της ήταν…………………………ευρώ (…..………….€) ή (σε περίπτωση μερικής απασχόλησης ο μέσος όρος των ωρών του εξαμήνου που προηγείτο της άδειας κυοφορίας είναι ………………………. ώρες ημερησίως) .
Η ασφαλισμένη έλαβε την ισόχρονη προς το μειωμένο ωράριο άδεια (μετά τη λήξη της κυοφορίας – λοχείας) από…………………..έως……………
Έλαβε κανονική άδεια (2) από …………………..έως………………..
Η ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας χορηγήθηκε από την επιχείρησή μας για το διάστημα από …………………έως…………………
Το Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης της ανωτέρω είναι το ………………………………… και οι εισφορές ανέρχονται σε ……………% για τον εργοδότη και ……………% για την εργαζόμενη (άρθρο 36 Ν. 3996/2011).
Η βεβαίωση αυτή δίνεται στην ανωτέρω μισθωτό για να την χρησιμοποιήσει στον ΟΑΕΔ, προκειμένου να της χορηγηθεί η ειδική παροχή προστασίας μητρότητας.

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ

………/……/……
Ο ΕΡΓΟΔΟΤΗΣ
ΣΦΡΑΓΙΔΑ -ΥΠΟΓΡΑΦΗ
(1) Διαγράφεται η ένδειξη που δεν χρειάζεται
(2) Εφόσον χορηγήθηκε
2) Αντίγραφο απόφασης επιδόματος μητρότητας(κυοφορίας-λοχείας) από τον ΕΦΚΑ.
3) Υπεύθυνη δήλωση της δικαιούχου με την οποία αναλαμβάνει την υποχρέωση να γνωστοποιεί εντός 8 ημερών στην ΔΥΠΑ οποιαδήποτε μεταβολή της εργασιακής της σχέσης.
4) Αριθμός ΙΒΑΝ λογαριασμού Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας της δικαιούχου.

Μεταβίβαση στον πατέρα τμήματος της ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας

Με σχετική απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ρυθμίζονται οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για τη μεταβίβαση της ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα από τη μητέρα στον πατέρα του παιδιού, κατ’ εφαρμογή της σχετικής νομοθετικής ρύθμισης του Ν. 4997/2022 (άρθρο 43).
Η ρύθμιση προβλέπει ότι η μητέρα δικαιούται να μεταβιβάσει έως 7 μήνες από την ειδική άδεια προστασίας μητρότητας προς τον πατέρα, αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις με πλήρη ή μερική απασχόληση. Η μητέρα αποφασίζει για το εάν θα μεταβιβάσει η όχι την άδεια μητρότητας.
Η μητέρα επιλέγει πώς θα ασκήσει το δικαίωμά της και ειδικότερα αν θα κάνει η ίδια χρήση του συνόλου της ειδικής άδειας μητρότητας (9 μήνες) ή αν θα μεταβιβάσει τμήμα του δικαιώματός της ειδικής άδειας και παροχής προστασίας της μητρότητας έως επτά (7) μηνών στον πατέρα του παιδιού.
Η μητέρα μπορεί επίσης να καθορίσει διαστήματα που θα κάνει χρήση της ειδικής άδειας η ίδια εναλλακτικά με τον πατέρα του τέκνου. Δεν ενδιαφέρει η σειρά που οι γονείς θα κάνουν χρήση της άδειας συμπληρωματικά μεταξύ τους. Με άλλα λόγια, η μητέρα μπορεί να ασκήσει πρώτη τμήμα του ως άνω δικαιώματος και να μεταβιβάσει το υπόλοιπο στον πατέρα, έως του ορίου των επτά μηνών.
Εναλλακτικά, ο πατέρας μπορεί πρώτος να κάνει χρήση τμήματος της ειδικής άδειας και της παροχής που του μεταβιβάσθηκε από τη μητέρα, έως και 7μηνών και στη συνέχεια η μητέρα να ασκήσει η ίδια το υπόλοιπο του δικαιώματός της μέχρι και τη συμπλήρωση των εννέα μηνών της άδειας ή και αντιστρόφως. Η κατανομή διαστημάτων της άδειας και παροχής, κατόπιν μεταβίβασης μπορεί να γίνει συνεχόμενα και συμπληρωματικά μεταξύ των γονέων και για περισσότερες από μία εναλλαγές.

Ποσό επιδότησης:

Κατά τη διάρκεια της ως άνω ειδικής άδειας η ΔΥΠΑ υποχρεούται να καταβάλλει στην εργαζόμενη μητέρα μηνιαίως ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό, όπως αυτός κάθε φορά καθορίζεται [ΣΣ έως 31.3.2024 με 780€τον μήνα και από 1.4.2024 με 830€ τον μήνα], καθώς και αναλογία Δώρων εορτών και επιδόματος αδείας, με βάση το προαναφερόμενο ποσό.
Όσον αφορά στο επίδομα αδείας, ο εργοδότης καταβάλει τη διαφορά που προκύπτει από την καταβαλλόμενη από την ΔΥΠΑ αναλογία επιδόματος αδείας, ενώ η καταβολή τόσο των αποδοχών, όσο και του επιδόματος αδείας γίνεται παράλληλα με την άσκηση του δικαιώματος της εργαζόμενης σε ετήσια κανονική άδεια.
Η δε υποχρέωση του εργοδότη για καταβολή Δώρων Πάσχα και Χριστουγέννων περιορίζεται στο διάστημα προ και μετά του 9μηνου της ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας που γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις της ΚΥΑ 19040/1981.

Ασφάλιση:

Ο χρόνος της ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στον κλάδο σύνταξης του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, (νυν ΕΦΚΑ). Η ΔΥΠΑ υποχρεούται να αποδίδει στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ τις προβλεπόμενες εισφορές για τον κλάδο σύνταξης, παρακρατώντας την προβλεπόμενη εργατική εισφορά που βαρύνει τον εργαζόμενο μαζί με την εργοδοτική εισφορά που βαρύνει τη ΔΥΠΑ.

Διακοπή παροχής:

Η παροχή διακόπτεται λόγω:
α) πρόσληψης και απασχόλησης της δικαιούχου σε νέο εργοδότη και
β) αίτησης διακοπής της δικαιούχου.

Φορολόγηση:

Η ειδική παροχή μητρότητας που χορηγείται από την ΔΥΠΑ στις εργαζόμενες μητέρες ασφαλισμένες ΕΦΚΑ, όπως πιο πάνω αναλύθηκε κατά τη διάρκεια της εννεάμηνης ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας αποτελεί εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες, όμως, απαλλάσσεται από κάθε φόρο, σύμφωνα με την ειδική διάταξη του άρθρου 14 παρ. 3 του Ν. 1545/1985.

Πώς μεταβιβάζεται η ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας στον πατέρα

Η μητέρα αποφασίζει για το εάν θα μεταβιβάσει η όχι την άδεια μητρότητας. Η μεταβίβαση γίνεται με υπεύθυνη δήλωση στη ΔΥΠΑ μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης (https://www.gov.gr/), όπου αναφέρονται :
α) το ονοματεπώνυμο, ο ΑΜΚΑ και ο ΑΦΜ του πατέρα,
β) το/τα διάστημα/τα της άδειας που έχει λάβει ή προτίθεται να λάβει η ίδια,
γ) το/τα διάστημα/τα της άδειας που μεταβιβάζει στον πατέρα συνολικής διάρκειας έως επτά ημερολογιακών μηνών.
Η υπεύθυνη δήλωση μπορεί να τροποποιηθεί με νεότερη δήλωση της μητέρας.
Η χορήγηση της άδειας στον πατέρα έπειτα από μεταβίβαση σε αυτόν μπορεί να γίνει αμέσως μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας (τοκετού και λοχείας) της μητέρας, είτε αμέσως μετά τη λήξη της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο αδείας από την μητέρα ή από τον πατέρα, ως ισχύουν κάθε φορά, είτε ακόμη μετά τη λήξη της ετήσιας κανονικής άδειας του πατέρα ή της μητέρας, εφόσον τα διαστήματα των ανωτέρω αδειών είναι συνεχόμενα. Η ετήσια άδεια της μητέρας ή του πατέρα χορηγείται υποχρεωτικά πριν την ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας σε περίπτωση που με βάση τις ετήσιες προθεσμίες κινδυνεύει να χαθεί.
Η άδεια χορηγείται στον εργαζόμενο, έπειτα από αίτησή του προς τον εργοδότη, τον οποίο οφείλει να προειδοποιήσει εγγράφως έναν μήνα πριν. Η προθεσμία αυτή δεν ισχύει εφόσον η μητέρα που μεταβιβάζει το δικαίωμά της στον πατέρα έχει υπόλοιπο ειδικής άδειας μικρότερο των δυο μηνών. Ο εργαζόμενος μπορεί να διακόψει την ειδική άδεια με έγγραφη συμφωνία του εργοδότη. Σε αυτή την περίπτωση το υπόλοιπο της άδειας δεν μεταφέρεται σε άλλη χρονική περίοδο αλλά μπορεί να χορηγηθεί και πάλι στη μητέρα.
Ο χρόνος απουσίας του εργαζόμενου από την εργασία του κατά τη διάρκεια της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας, λογίζεται ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας για τον υπολογισμό της ετήσιας κανονικής άδειας, της προϋπηρεσίας για τον καθορισμό της αμοιβής και της αποζημίωσης σε περίπτωση απόλυσης αλλά και κάθε δικαιώματος που απορρέει από τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας.
Ο εργαζόμενος πατέρας που κάνει χρήση της ειδικής άδειας δικαιούται όλες τις παροχές και τις συνέπειες ως προς την ασφαλιστική κάλυψη όπως και η μητέρα. Τονίζεται ότι εφαρμόζονται στον πατέρα όλες οι γενικές και ειδικές διατάξεις που αφορούν στην ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας με τον ίδιο τρόπο που εφαρμόζονται και στην μητέρα εργαζόμενη που ασκεί το ίδιο δικαίωμα, ιδίως όσον αφορά στην προστασία και στην διατήρηση της απασχόλησής του και των όρων εργασίας του, την επιστροφή του στην ίδια θέση εργασίας ή σε ισοδύναμη θέση εργασίας, με όχι λιγότερο ευνοϊκούς επαγγελματικούς όρους και συνθήκες και να επωφεληθεί από οποιαδήποτε βελτίωση των συνθηκών εργασίας την οποία θα εδικαιούτο κατά την απουσία του.
Η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) κατά τη διάρκεια της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας που μεταβιβάζεται στον πατέρα καταβάλλει σε αυτόν την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας, εφόσον ο ίδιος βρίσκεται σε ενεργή εργασιακή σχέση. Το καταβαλλόμενο στον πατέρα εργαζόμενο ποσό επιδότησης είναι αυτό το οποίο θα ελάμβανε η ίδια η μητέρα εργαζόμενη σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία που προβλέπει ότι κατά τη διάρκεια της ειδικής άδειας η ΔΥΠΑ καταβάλλει στην εργαζόμενη μητέρα μηνιαίως ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό, όπως κάθε φορά καθορίζεται, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας με βάση το προαναφερόμενο ποσό.

Ειδική Παροχή Προστασίας Μητρότητας: Ελεύθερες Επαγγελματίες, Αυτοαπασχολούμενες ή Αγρότισσες και Ομόφυλα Ζευγάρια

Το άρθρο 151 του Ν. 5078/2023 διηύρυνε τον αριθμό των αρχικών δικαιούχων της εν λόγω άδειας, περιλαμβάνοντας και τις μητέρες ασφαλισμένες του e-ΕΦΚΑ ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες ή αγρότισσες. Όσον αφορά δε στους έμμεσους δικαιούχους μέσω μεταβιβάσεως, αντέγραψε τη διατύπωση του άρθρου 150 και χρησιμοποίησε και πάλι το «ανεξαρτήτως αν».
Εν συνεχεία ετέθη σε ισχύ ο νόμος 5089/2024 για τα ομόφυλα ζευγάρια στο άρθρο 6 παρ. 1 του οποίου προβλέφθηκε η εισαγωγή άρθρου 228Α στον ΚΑΕΔ, το περιεχόμενο του οποίου σήμερα έχει ως εξής:
«Σε περίπτωση απόκτησης κοινού παιδιού από ομόφυλους συζύγους, ο δικαιούχος της άδειας του άρθρου 228 γονέας καθορίζεται με κοινή δήλωση των συζύγων προς τον εργοδότη ή τους εργοδότες. Στην περίπτωση αυτή, ο δικαιούχος γονέας δικαιούται να μεταβιβάσει έως επτά (7) μήνες από την άδεια προς τον άλλο γονέα, αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις με πλήρη ή μερική απασχόληση ή με έμμισθη εντολή».
Αντιθέτως, στο ίδιο άρθρο του νόμου 5089/2024, η παράγραφος 2 που προσθέτει την παράγραφο 3Α στο άρθρο 151 του Ν. 5078/2023, ορίζει πως «σε περίπτωση ομόφυλων συζύγων, η άδεια μεταβιβάζεται στον άλλο γονέα ανεξαρτήτως αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου ή είναι ελεύθερος επαγγελματίας ή αυτοαπασχολούμενος ή αγρότης». Η πρόσφατη δε αναδιατύπωση του άρθρου 151 μέσω της τροποποιήσεως αυτού με το άρθρο 56 του Ν. 5092/24, επαναλαμβάνει και δεν επιφέρει καμμιά αλλαγή ως προς τα ανωτέρω αναφερόμενα.
Το πρόβλημα, της ύπαρξης δύο διατάξεων με διαφορετικό περιεχόμενο, που αναφερθήκαμε στον σχολιασμό του θεσμικού πλαισίου εντείνεται έτι περαιτέρω με την εισαγωγή του άρθρου 151 του Ν. 5078/2023, την προσθήκη του άρθρου 228Α στον ΚΑΕΔ και την εισαγωγή της παραγράφου 3Α στο άρθρο 151 του Ν. 5078/2023, που αφορά τα ομόφυλα ζευγάρια.

Συμπεράσματα

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι:
1) Εάν λάβουμε υπόψιν μας μόνο το άρθρο 142 του Ν. 3655/2008 και όχι το άρθρο 228 του ΠΔ 80/2022 (ΚΑΕΔ),
• Μόνο οι μισθωτοί μητέρες δικαιούνται την άδεια, και δύνανται να μεταβιβάσουν μέχρι 7 μήνες από αυτή μόνον αν ο σύζυγός τους είναι κι αυτός μισθωτός.
• Ενώ, σε περίπτωση ομόφυλου ζευγαριού, η περίπτωση των οποίων ρυθμίζεται μόνο από το άρθρο 228Α ΚΑΕΔ, ο αρχικός δικαιούχος δύναται να είναι, εκτός από μισθωτός, και έμμισθος δικηγόρος, ενώ η δυνατότητα μεταβίβασης προβλέπεται μόνο αν ο άλλος γονέας είναι είτε μισθωτός είτε έμμισθος δικηγόρος.
2) Αν πάλι δεχθούμε πως πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν μόνο οι διατάξεις του Κώδικα ΠΔ 80/2022 (αντίθετα δηλαδή με όσα ανακοίνωσε το Υπουργείο το Δεκέμβριο του 2022 και παραπάνω αναφέρθηκαν), τότε
• οι ετερόφυλοι μισθωτοί και έμμισθοι δικηγόροι, δικαιούνται να μεταβιβάσουν την άδεια στον άλλο γονέα ανεξαρτήτως του είδους της επαγγελματικής του σχέσης, ενώ
• μόνον οι ομόφυλοι μισθωτοί και έμμισθοι δικηγόροι περιορίζονται να μεταβιβάσουν την άδεια μόνο αν ο άλλος γονέας είναι και αυτός μισθωτός ή έμμισθος δικηγόρος.
3) Στην περίπτωση των μη μισθωτών (είτε ομόφυλων είτε ετερόφυλων) δεν προκύπτει διαφοροποίηση, καθώς η μεταβίβαση επιτρέπεται ανεξαρτήτως του είδους της επαγγελματικής σχέσης. Δηλαδή, η διάρθρωση των 4 διατάξεων για την ειδική προστασία της μητρότητας καταλήγει να είναι δυσμενέστερη για μια μερίδα ομόφυλων ζευγαριών και άρα αντίθετη με το ίδιο το πνεύμα του Νόμου 5089/2024.
Δεν μπορώ να εκφράσω βέβαιη άποψη σε περίπτωση τυχόν διόρθωσης της αναντιστοιχίας αυτής μεταξύ των διατάξεων με έκδοση Υπουργικής Απόφασης ή ακόμα χειρότερα με έκδοση ερμηνευτικής εγκυκλίου.
Εκείνο που μπορώ με σιγουριά να πω ότι σε κάθε περίπτωση, η ύπαρξη
• τεσσάρων διατάξεων για την ίδια άδεια και
• δύο πηγών νομοθέτησης (ΚΑΕΔ και αρχική διάταξη)
δημιουργούν ανασφάλεια δικαίου στους διοικουμένους, οι οποίοι δεν μπορούν να γνωρίζουν με βεβαιότητα τι δικαιούνται.
4) Θεωρούμε πως οι τέσσερεις διατάξεις πρέπει να ενσωματωθούν σε μία κοινή διάταξη η οποία θα τροποποιεί απευθείας το άρθρο 142 του Ν. 3655/2008 και η οποία θα κωδικοποιηθεί αυτούσια στο άρθρο 228 του Κώδικα, με αρχικούς δικαιούχους όλους τους γονείς (ανεξαρτήτως φύλου και επαγγελματικής σχέσης) και έμμεσους δικαιούχους επίσης όλους τους γονείς (ανεξαρτήτως φύλου και επαγγελματικής σχέσης).
Δυστυχώς το ίδιο αλαλούμ ισχύει και όλες τις νομοθετικές παρεμβάσεις που έγιναν μετά την έκδοση του ΠΔ 80/2022 (ΚΑΕΔ) που κατά κανόνα τροποποιούνται οι διατάξεις του ΠΔ 80/2022 (ΚΑΕΔ) και όχι αρχική διάταξη.

Πηγή: ΦΕΚ, ΔΕΝ

Παλαιολόγος Ι. Λιάζος
Οικονομολόγος – Εργασιακός – Ασφαλιστικός Σύμβουλος