Στρατιωτικές δαπάνες: Οι χώρες που ξοδεύουν τα περισσότερα και η αλλαγή στις αντιλήψεις

Οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες έφθασαν στο ρεκόρ των 2,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων το 2023 εν μέσω μιας «παγκόσμιας επιδείνωσης της ειρήνης και της ασφάλειας», δήλωσε τη Δευτέρα το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης, όπως αναφέρει το CNBC.

SIPRI: Οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες στο υψηλότερο επίπεδο της ιστορίας

Ο αριθμός σημείωσε αύξηση 6,8% από το 2022 και το πιο απότομο άλμα από έτος σε έτος από το 2009, ανέφερε το ινστιτούτο σε έκθεση για τις τάσεις των στρατιωτικών δαπανών.

«Η άνευ προηγουμένου αύξηση των στρατιωτικών δαπανών είναι μια άμεση απάντηση στην παγκόσμια επιδείνωση της ειρήνης και της ασφάλειας», δήλωσε ο Nan Tian, ανώτερος ερευνητής στο πρόγραμμα στρατιωτικών δαπανών και παραγωγής όπλων του SIPRI.

Οι στρατιωτικές δαπάνες αυξάνονται εδώ και εννέα χρόνια και αυξήθηκαν σε όλες τις περιοχές του κόσμου για πρώτη φορά από το 2009, σύμφωνα με την έκθεση. Αυτό συνδέθηκε με τον πόλεμο στην Ουκρανία, καθώς και με τις αυξανόμενες εντάσεις στη Μέση Ανατολή και άλλες εξελίξεις, όπως η απώθηση του οργανωμένου εγκλήματος και η βία των συμμοριών στην Κεντρική Αμερική και την Καραϊβική.

Oυκρανία και Ρωσία πρωταθλήτριες

Η Ουκρανία και η Ρωσία, οι οποίες βρίσκονται ενεργά σε πόλεμο, βρίσκονται στην κορυφή της λίστας για τις χώρες που αύξησαν περισσότερο τις στρατιωτικές τους δαπάνες το 2023, κατά 51% και 24%, αντίστοιχα. Οι πραγματικές στρατιωτικές δαπάνες της Ρωσίας παρέμειναν πολύ υψηλότερες από αυτές της Ουκρανίας στα περίπου 109 δισεκατομμύρια δολάρια, γεγονός που την καθιστά την τρίτη μεγαλύτερη στρατιωτική δαπάνη διεθνώς, πίσω από τις ΗΠΑ και την Κίνα.

Ο αριθμός αυτός είναι πιθανώς υποτιμημένος, σημειώνει η έκθεση, καθώς τα οικονομικά της Ρωσίας είναι εξαιρετικά αδιαφανή και ο προϋπολογισμός που διατίθεται για στρατιωτικές δαπάνες συμπληρώνεται από επιχειρήσεις, άτομα και οργανισμούς.

Εν τω μεταξύ, οι στρατιωτικές δαπάνες της Ουκρανίας ανήλθαν σε περίπου 64,8 δισεκατομμύρια δολάρια – περίπου το 59% του ποσού των δαπανών της Ρωσίας, αλλά το 37% του ΑΕΠ της Ουκρανίας, ανέφερε η έκθεση. Ο αριθμός δεν περιλαμβάνει τα δεκάδες δισεκατομμύρια στρατιωτικής βοήθειας που λαμβάνει το Κίεβο, γεγονός που μειώνει το χάσμα μεταξύ των δαπανών του και εκείνων της Ρωσίας.

Ο πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας οδήγησε επίσης τις στρατιωτικές δαπάνες υψηλότερα αλλού, ωθώντας τις χώρες να σκεφτούν διαφορετικά για τις προοπτικές ασφαλείας τους, δήλωσε ο Lorenzo Scarazzato, ερευνητής στρατιωτικών δαπανών και παραγωγής όπλων στο SIPRI.

Αλλαγή στις αντιλήψεις

«Αυτή η αλλαγή στις αντιλήψεις για την απειλή αντικατοπτρίζεται στα αυξανόμενα μερίδια του ΑΕΠ που κατευθύνονται προς τις στρατιωτικές δαπάνες, με τον στόχο του ΝΑΤΟ του 2% να θεωρείται όλο και περισσότερο ως βασική γραμμή και όχι ως όριο που πρέπει να επιτευχθεί», είπε.

Ο Ντόναλντ Τραμπ, πρώην πρόεδρος και υποψήφιος πρόεδρος των ΗΠΑ φέτος, προειδοποίησε τον Φεβρουάριο ότι δεν θα προστατεύσει τις χώρες μέλη του ΝΑΤΟ που καθυστερούν τις δεσμευμένες πληρωμές τους, σε περίπτωση ρωσικών επιθέσεων. Τα σχόλια προκάλεσαν πολιτική θύελλα μεταξύ των συμμάχων και προκάλεσαν τελικά την αναγνώριση από τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Jens Stoltenberg ότι ορισμένα μέλη δεν χρηματοδοτούν αρκετά.

Οι στρατιωτικές δαπάνες της Πολωνίας αυξήθηκαν κατά 75% το 2023, ενώ οι δαπάνες της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου αυξήθηκαν κατά 9% και 7,9%, αντίστοιχα, σύμφωνα με την έκθεση του SIPRI. Οι ΗΠΑ, οι οποίες δαπανούν τα περισσότερα για τον στρατό τους, κατέγραψαν αύξηση 2,3% σε ετήσια βάση σε αυτές τις δαπάνες στα 916 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023.

Η Κίνα, η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα στρατιωτικών δαπανών μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας, διέθεσε περίπου 296 δισεκατομμύρια δολάρια στον στρατό της, περίπου 6% περισσότερα από ό, τι το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με εκτιμήσεις.

Οι εντάσεις στη Μέση Ανατολή συνέβαλαν επίσης σημαντικά στη συνολική αύξηση των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών, ανέφερε η έκθεση. Οι δαπάνες στο Ισραήλ, το οποίο βρίσκεται επίσης σε ενεργό σύγκρουση, αυξήθηκαν κατά 24% στα 27,5 δισεκατομμύρια δολάρια.

«Η αύξηση των δαπανών οφείλεται κυρίως στη μεγάλης κλίμακας επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα ως απάντηση στην επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ τον Οκτώβριο του 2023. Οι μηνιαίες στρατιωτικές δαπάνες του Ισραήλ έχουν αυξηθεί σημαντικά από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα: αυξήθηκαν από 1,8 δισεκατομμύρια δολάρια κατά μέσο όρο το μήνα πριν από τον Οκτώβριο σε 4,7 δισεκατομμύρια δολάρια τον Δεκέμβριο του 2023», ανέφερε η έκθεση.