Πυρασφάλεια: Γιατί τα ιστορικά κτίρια παίρνουν φωτιά κατά τη διάρκεια ανακαινίσεων

Ο καθεδρικός ναός της Παναγίας των Παρισίων, το Κάστρο του Ουίνδσορ, η Σχολή Τέχνης της Γλασκώβης — ο κατάλογος των κτιρίων ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς που υπέστησαν σοβαρές ζημιές από πυρκαγιά κατά την ανακαίνιση απέκτησαν άλλη μια καταχώρηση στην θλιβερή λίστα την περασμένη εβδομάδα καθώς κάηκε το ιστορικό πρώην χρηματιστήριο στην Κοπεγχάγη.

Με το χαρακτηριστικό κωδωνοστάσιο των τεσσάρων πλεγμένων ουρών δράκων, το εμβληματικό κτίριο Børsen της Δανίας ήταν περιβεβλημένο με σκαλωσιές στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την 400η επέτειό του αυτό το φθινόπωρο, γιορτάζοντας έναν από τα πρώτα χρηματιστήρια στην Ευρώπη.

Γαλλία: Η Παναγία των Παρισίων απέκτησε και πάλι κορυφή

Οι δανικές αρχές δεν έχουν ακόμη αποδείξει τι προκάλεσε τη φωτιά, η οποία ξέσπασε το πρωί της Τρίτης και εξακολουθούσε να σιγοκαίει την Πέμπτη, έχοντας κάνει το κωδωνοστάσιο στάχτη και καταστρέψει το μισό κτίριο.

Ωστόσο, οι πυροσβέστες είπαν ότι η φωτιά φαίνεται να ξεκίνησε σε περιοχή όπου οι εργαζόμενοι ήταν απασχολημένοι με την ανακαίνιση.

«Η ανακαίνιση εκθέτει αυτά τα παλιά μνημειακά ορόσημα. Έχετε βαριές ξύλινες κατασκευές εκατοντάδων ετών, στεγνές σαν κόκκαλο», είπε στους Financial Times ο Εντ Λούις, ο οποίος έχει εργαστεί σε αποκαταστάσεις ιστορικών κτιρίων στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Είναι το πιο κοντινό πράγμα που έχουμε σε πυριτιδαποθήκη, απλά περιμένοντας μια σπίθα. Εκεί μπαίνει το ανθρώπινο στοιχείο».

Ένα ιστορικό κτιρίο φλέγεται καθημερινά

Σε όλο τον κόσμο, περίπου ένα ιστορικό κτήριο καταστρέφεται από πυρκαγιά κάθε μέρα, σύμφωνα με εκτίμηση του Ίνγκβαλ Μάξουελ, Σκοτσέζου συμβούλου αρχιτεκτονικής συντήρησης.

Ενώ τα κτίρια σήμερα σχεδιάζονται λαμβάνοντας υπόψη τον κίνδυνο φωτιάς μέσω ειδικών θυρών και διαμερισμάτων σχεδιασμένων για να εμποδίζουν την εξάπλωση, αυτά δεν υπήρχαν πριν από αιώνες.

«Τα ιστορικά κτίρια είναι πολύ ευάλωτα στη φωτιά. Υπάρχουν πολλά αλληλένδετα κενά σε όλο το ίδιο το κτίριο, ιδιαίτερα σε χώρους στέγης, πράγμα που σημαίνει ότι η φωτιά μπορεί να εξαπλωθεί γρήγορα», είπε στους FT ο Μάξουελ, ο οποίος ηγήθηκε μιας πανευρωπαϊκής ομάδας που εξέταζε την πυρασφάλεια σε κτίρια πολιτιστικής κληρονομιάς τη δεκαετία του 1990 και του 2000.

Πολλοί έχουν κάνει παραλληλισμούς μεταξύ της πυρκαγιάς στην Κοπεγχάγη αυτή την εβδομάδα και αυτής της Παναγίας των Παρισίων το 2019. Τοπικοί αξιωματούχοι από την Δανία θα ταξιδέψουν στο Παρίσι για να μάθουν πώς να αποκαταστήσουν ένα τέτοιο εμβληματικό κτίριο και οι δύο δήμαρχοι έχουν ήδη μιλήσει για το πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αναζωογόνηση μιας ευρύτερης περιοχής της πρωτεύουσας.

Η ακριβής αιτία της πυρκαγιάς στο Παρίσι είναι ακόμη άγνωστη, αλλά οι δύο βασικές θεωρίες είναι ότι ήταν είτε βραχυκύκλωμα ηλεκτρικών καλωδίων είτε πεταμένο τσιγάρο. Τα προβλήματα με το σύστημα συναγερμού και το ανθρώπινο λάθος σήμαιναν ότι χρειάστηκε πάνω από μισή ώρα για να καλέσουν την πυροσβεστική, οπότε η φωτιά ήταν ήδη πολύ έντονη.

«Δεν χρειάζεται πολύς χρόνος για να φτάσει η φωτιά στους 1.000 βαθμούς Κελσίου – είναι θέμα λεπτών», τόνισε ο Μάξουελ.

Σαν φούρνος

Ο Μαντς Ντάμσμπο, επικεφαλής του παλατιού Christiansborg, του ιστορικού κτιρίου του κοινοβουλίου που γειτνιάζει με το παλιό χρηματιστήριο, είπε ότι το Børsen ήταν ένα μακρύ, χαμηλό κτίριο με «τεράστια χάλκινη στέγη».

«Είναι λίγο σαν να ανάβει ένας φούρνος με τη φωτιά μέσα του», πρόσθεσε.

Οι ειδικοί λένε ότι οι φλόγες τείνουν να αποκαλύπτουν βαθιά ριζωμένα ελαττώματα στα συστήματα πυρανίχνευσης και πρόληψης καθώς και στις ρουτίνες ασφαλείας. Το 1992, το κάστρο του Ουίνδσορ χτυπήθηκε από πυρκαγιά που προκλήθηκε από προβολέα που άναψε φωτιά σε κουρτίνες.

«Ουσιαστικά, δεν υπήρχε σύστημα καταιονισμού πυρκαγιάς γιατί κανείς δεν ήθελε να το δει σε ένα τόσο ιστορικό κτίριο. Η φωτιά εξαφανίστηκε πριν προλάβουν να την περιορίσουν. Αναρωτιέσαι αν θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί», είπε ο Λούις, ο οποίος τώρα εργάζεται στο Dartmouth College στις ΗΠΑ.

Πρόσθεσε ότι στο Dartmouth, πανεπιστήμιο Ivy League που ιδρύθηκε το 1769, κάθε φορά που υπάρχει ζωντανή φλόγα, κάποιος πρέπει να μένει στο κτίριο για οκτώ ώρες μετά για να διασφαλίσει ότι δεν υπάρχει κίνδυνος εκδήλωσης πυρκαγιάς. Κάθε «θερμή εργασία» χρειάζεται ειδική άδεια.

Χρειάζεται ειδική αξιολόγηση κινδύνου

Συνιστάται επίσης μια ειδική αξιολόγηση κινδύνου πριν από τις ανακαινίσεις – σχετικά με όσα απαιτούνται για την αντιμετώπιση τυχόν πυρκαγιάς, καθώς και τις ρουτίνες για το τι συμβαίνει σε περίπτωση πυρκαγιάς.

Παρά την εκτεταμένη τηλεοπτική κάλυψη πυρκαγιών όπως η Notre-Dame, το Windsor και το Børsen, οι ειδικοί λένε ότι ο εφησυχασμός εξακολουθεί να είναι τεράστιο πρόβλημα.

Το Εμπορικό Επιμελητήριο της Δανίας, ο σημερινός ιδιοκτήτης του Børsen, έχει πει ότι θα το ανοικοδομήσει «ό,τι και να γίνει», με τις εκτιμήσεις του κόστους να αγγίζουν το 1 δισ. DKr (142 εκατομμύρια δολάρια) ή περισσότερο. Στον απόηχο της πυρκαγιάς, οι Δανοί πυροσβέστες ζήτησαν να γίνουν περισσότερα για την ασφάλεια των ιστορικών κτιρίων, κάτι για το οποίο η Γαλλία εργάστηκε σκληρά μετά την πυρκαγιά στην Παναγία των Παρισίων.

Αλλά υπάρχει επίσης μια παραδοχή ότι ακόμα κι αν ένα καμένο κτίριο ανακατασκευαστεί πιστά, κάτι άυλο και πολύτιμο εξαφανίζεται στις φλόγες.