Διάστημα: 34 χρόνια από την εκτόξευση του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble

Τριάντα τέσσερα χρόνια συμπληρώνονται αύριο από την εκτόξευση του θρυλικού διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble της NASA και της ESA.

Από την εκτόξευσή του το 1990 και μετά, το Hubble έχει πραγματοποιήσει 1,6 εκατομμύρια παρατηρήσεις σε πάνω από 53.000 αστρονομικά αντικείμενα. Μέχρι σήμερα έχουν δημοσιευθεί 44.000 επιστημονικές εργασίες από παρατηρήσεις του και μόνο το 2023 δημοσιεύθηκαν 1.056 εργασίες.

Ο πόλεμος στο διάστημα δεν αποτελεί πλέον σενάριο επιστημονικής φαντασίας

Σε όλη τη διαδρομή του, το Hubble έχει αλλάξει την οπτική μας για το σύμπαν. Έχει τελειοποιήσει τις γνώσεις μας γύρω από την ηλικία του σύμπαντος και τον ρυθμό επέκτασής του. Οι εικόνες του σε βαθύ πεδίο έχουν καταστήσει δυνατό να δούμε σε απόσταση δισεκατομμυρίων ετών φωτός αποκαλύπτοντας αρχαίους εφηβικούς γαλαξίες, τους οποίους μπορούμε να συγκρίνουμε με τον δικό μας γαλαξία.

Για την 34η επέτειο η ESA και η NASA εξέδωσαν φωτογραφία με στιγμιότυπο του νεφελώματος Messier 76 (M76), που βρίσκεται 3.400 έτη φωτός μακριά στον αστερισμό του Περσέα και αποτελεί αγαπημένο στόχο λήψης για τους ερασιτέχνες αστρονόμους. Το M76 ταξινομείται ως πλανητικό νεφέλωμα, ένα διαστελλόμενο κέλυφος από πυρακτωμένα αέρια που εκτοξεύθηκαν από ένα ετοιμοθάνατο ερυθρό γιγάντιο αστέρι. Το άστρο τελικά καταρρέει σε έναν εξαιρετικά πυκνό και καυτό λευκό νάνο.

Το M76 αποτελείται από έναν δακτύλιο, που φαίνεται στην άκρη του ως κεντρική δομή ράβδου, και δύο λοβούς σε κάθε άνοιγμα του δακτυλίου. Πριν το άστρο σβήσει εκτίναξε το δακτύλιο από αέριο και σκόνη. Ο δακτύλιος πιθανότατα σμιλεύτηκε από τις επιδράσεις του άστρου που κάποτε είχε ένα συνοδό άστρο. Αυτό το υλικό που αποκολλήθηκε, δημιούργησε έναν παχύ δίσκο σκόνης και αερίου κατά μήκος του επιπέδου της τροχιάς του συνοδού αστεριού. Ο υποθετικός συνοδός αστέρας δεν φαίνεται στην εικόνα του Hubble και έτσι θα μπορούσε να έχει καταβροχθιστεί από τον κεντρικό αστέρα. Ο δίσκος θα ήταν η απόδειξη γι’ αυτό το γεγονός.

Ο κύριος αστέρας καταρρέει για να σχηματίσει έναν λευκό νάνο, που μπορεί να φανεί ως μια ακίδα στο κέντρο του νεφελώματος. Αποκομμένοι από τον δίσκο δύο λοβοί θερμού αερίου διαφεύγουν από το πάνω και το κάτω μέρος της «ζώνης» κατά μήκος του άξονα περιστροφής του άστρου που είναι κάθετος στον δίσκο. Η θηριώδης υπεριώδης ακτινοβολία από το πολύ καυτό άστρο προκαλεί τη λάμψη των αερίων: το κόκκινο χρώμα προέρχεται από το άζωτο και το μπλε από το οξυγόνο.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ