Εμβόλια Covid: Οι δικαστικές διαμάχες των κατασκευαστών

Τα εμβόλια mRNA για την Covid, υπήρξαν σωτήρια για εκατομμύρια ανθρώπους, αλλά ταυτόχρονα τρομερά κερδοφόρα για τους παρασκευαστές. Τόσο που αναπόφευκτα ήρθε η σύγκρουση μεταξύ των παραγωγών. Η Moderna θα συγκρουστεί με την Pfizer και τη BioNTech σε μια κρίσιμη δίκη διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας στο Λονδίνο σχετικά με την ανάπτυξη εμβολίων για την Covid-19 που θα βοηθήσει να προσδιοριστεί ποιος πρωτοστάτησε στην τεχνολογία πίσω από τα εμβόλια κατά του κορωναϊού.

Το Ανώτατο Δικαστήριο πρόκειται να ακούσει την Τρίτη μια νομική καταγγελία που υποβλήθηκε από τη Moderna, η οποία ισχυρίζεται ότι οι ανταγωνιστές της παραβίασαν δύο από τις πατέντες της κατά τη χρήση της πλατφόρμας mRNA που ήταν το κλειδί για τα εμβόλιά τους. Η BioNTech και η Pfizer έχουν πει ότι τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας είναι άκυρα.

Covid: Αποτελεσματικά τα επικαιροποιημένα εμβόλια στο στέλεχος JN.1 «Pirola»

Η υπόθεση είναι η τελευταία σε μια σειρά μάχες πνευματικής ιδιοκτησίας που δίνουν οι εταιρείες σε όλο τον κόσμο για την τεχνολογία mRNA, η οποία έχει συμβάλει στη δημιουργία δισεκατομμυρίων εσόδων για τη φαρμακευτική βιομηχανία.

Εάν ευσταθήσει, η Moderna θα δικαιούται μερίδιο των κερδών της Pfizer και της BioNTech από το κοινό τους εμβόλιο, το Comirnaty. Οι νομικοί εμπειρογνώμονες είπαν ότι η απόφαση του Λονδίνου θα μπορούσε επίσης να επηρεάσει τις διαφορές σε άλλες δικαιοδοσίες, και να ενισχύσει τη φήμη των νικητών.

«Αυτή είναι μια νομική μάχη, αλλά είναι και μάχη δημοσίων σχέσεων από πολλές απόψεις», δήλωσε στους Financial Times η Άνα Σάντος Ρούτσμαν, καθηγήτρια νομικής στο Πανεπιστήμιο Villanova στην πολιτεία της Πενσυλβάνια των ΗΠΑ, η οποία είναι ειδικός στην πνευματική ιδιοκτησία σe επιστήμες υγείας.

Οι κερδισμένοι των εμβολίων

Η Moderna, η Pfizer και η BioNTech ήταν τρεις από τους μεγαλύτερους εταιρικούς κερδισμένους από την πανδημία, με τα εμβόλια τους να χρησιμοποιούνται ευρέως σε όλο τον κόσμο.

Η Moderna πραγματοποίησε πωλήσεις 18,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2022 από το εμβόλιο Spikevax. Η BioNTech με έδρα τη Γερμανία συνήψε συμφωνία με την Pfizer για να βοηθήσει στην ανάπτυξη και εμπορευματοποίηση του Comirnaty και οι δύο εταιρείες συμφώνησαν να μοιραστούν τα κέρδη. Η Pfizer πραγματοποίησε 37,8 δισεκατομμύρια δολάρια σε πωλήσεις από το εμβόλιο το 2022 και η BioNTech 17 δισεκατομμύρια ευρώ.

Σε άλλες δίκες σε όλη την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, η Moderna δεν επιδιώκει να σταματήσει τη χρήση του εμβολίου BioNTech/Pfizer, αλλά θέλει οι δικαστές να δηλώσουν ότι οι πατέντες έχουν παραβιαστεί και τελικά να λάβει αποζημίωση.

Η απόκτηση ορισμένων δικαιωμάτων από το Comirnaty θα συμβάλει στην αντιστάθμιση της πτώσης των πωλήσεων του Spikevax, του μοναδικού εμπορευματοποιημένου προϊόντος της Moderna, το οποίο μειώθηκε στα 6,7 δισεκατομμύρια δολάρια πέρυσι καθώς η ζήτηση για προστασία από Covid έχει εξασθενίσει.

Ενώ τα χρήματα από τις πωλήσεις εμβολίων Covid είναι βασικός μοχλός της διαμάχης, η μάχη για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας θα μπορούσε να αποδειχθεί επιδραστική για την ανάπτυξη μελλοντικών προϊόντων που βασίζονται σε mRNA.

Η ευρεσιτεχνία της Moderna

Το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας της Moderna το 2011 σχετίζεται με τον τρόπο με τον οποίο το mRNA μπορεί να τροποποιηθεί για να μειώσει την ανοσολογική απόκριση όταν εισάγεται στα κύτταρα. Η BioNTech και η Pfizer έχουν περιγράψει ένα παρόμοιο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας που κατατέθηκε στις ΗΠΑ ως «αφάνταστα ευρύ» στις αμερικανικές διαδικασίες.

Η διευκρίνιση των εταιρειών που είναι υπεύθυνες για τις καινοτομίες θα είναι «ακόμη πιο σημαντική» όσο διερευνούν οι φαρμακευτικές εταιρείες χρήσεις για mRNA σε άλλες ασθένειες και αναμένονται περισσότερες «μάχες με διπλώματα ευρεσιτεχνίας» καθώς η τεχνολογία ωριμάζει.

Οι καινοτομίες και οι «υψηλές οικονομικές προσδοκίες» γύρω από την τεχνολογία οδήγησαν σε 2.300 εφευρέσεις που σχετίζονται με το mRNA έως το 2021, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας, με τη Moderna να καταθέτει περισσότερες αιτήσεις από κάθε άλλη εταιρεία.

Ενώ η ετυμηγορία για την υπόθεση του Λονδίνου δεν αναμένεται πριν το καλοκαίρι, άλλες αποφάσεις έχουν πάει εναντίον της Moderna.

Αλλά οι δικαστές αλλού δεν έχουν ακόμη αποφανθεί για ένα βασικό στοιχείο της υπόθεσης του Λονδίνου που θα παρακολουθηθεί ευρύτερα: μια διαμάχη που επικεντρώνεται στο πότε έληξε η πανδημία Covid.

Τον Οκτώβριο του 2020, η Moderna δεσμεύτηκε να μην επιβάλει τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για τα εμβόλια «που προορίζονται για την καταπολέμηση της πανδημίας». Στη συνέχεια, η Moderna τροποποίησε τη δέσμευση τον Μάρτιο του 2022, λέγοντας ότι στις πλούσιες χώρες περίμενε από τους ανταγωνιστές να «σεβαστούν» την πνευματική της ιδιοκτησία και ότι ήταν πρόθυμη να χορηγήσει άδεια στην τεχνολογία της «με εμπορικά λογικούς όρους». Είναι για μετά από αυτό το διάστημα που ζητά αποζημίωση. Το ζήτημα θα συζητηθεί σε παράλληλη δίκη που θα ξεκινήσει τον Μάιο.

Οποιαδήποτε ετυμηγορία θα μπορούσε να είναι σημαντική για άλλα ευρωπαϊκά δικαστήρια βάσει της σύμβασης για το ευρωπαϊκό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.