Η Ευρώπη πότε θα συζητήσει για την Ευρώπη;

Σε μερικές εβδομάδες έχουμε Ευρωεκλογές. Υποτίθεται ότι είναι η κορυφαία στιγμή της δημοκρατίας στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα, ακριβώς γιατί εκφράζεται η βούληση των ευρωπαίων πολιτών για το πώς θέλουν να εξελιχθούν τα πράγματα στην Ευρώπη.

Όμως, είναι αυτό το νόημα των φετινών ευρωεκλογών, ακριβέστερα έχουν όντως συνειδητοποιήσει οι πολίτες της Ευρώπης τι διακυβεύεται; Και αν στέκομαι στις φετινές ευρωεκλογές είναι γιατί η συγκυρία, δεδομένων των γεωπολιτικών συγκρούσεων, των οικονομικών συνθηκών, της κλιματικής κρίσης, και σειρά άλλων λόγων τις καθιστά ιδιαιτέρως κρίσιμες.

Θα ψηφίσουν, λοιπόν, οι Ευρωπαίοι πολίτες με βάση την κατεύθυνση που θέλουν να κινηθεί η Ευρώπη σε αυτούς τους ζωτικής σημασίας τομείς ή κυρίως με βασικό κριτήριο τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις και τα πολιτικά μηνύματα που θέλουν να στείλουν στην κυβέρνησή τους; Με υπαρκτό πάντα τον κίνδυνο να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους σε αρκετές χώρες μέσα από την ψήφιση σχηματισμών και μορφωμάτων της ακροδεξιάς, χωρίς ίσως καν να συνειδητοποιούν τις συνέπειες και τις παράπλευρες απώλειες μιας τέτοιας πράξης σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Και πάμε ένα βήμα πιο πίσω. Η ευθύνη για να δουν οι πολίτες κάθε κράτους μέλους της ΕΕ τις ευρωεκλογές ως τη μεγάλη ευκαιρία να συζητήσουν, και κατ’ επέκταση μέσα από τις επιλογές τους να καθορίσουν το μέλλον της Ευρώπης, και όχι ως μια μεγάλη δημοσκόπηση για το εσωτερικό κάθε χώρας βαραίνει μόνο τους ίδιους; Όχι, εάν αναλογιστούμε ότι ούτε οι κυβερνήσεις τους κάνουν σοβαρή συζήτηση για αυτό το θέμα.

Αντιθέτως, αποπροσανατολίζουν τη συζήτηση -με την αντιπολίτευση να μην είναι άμοιρη ευθυνών- για μικροπολιτικούς λόγους, εστιάζοντας στα εσωτερικά μέτωπα και όχι στις προτάσεις του κάθε κόμματος για την πορεία που πρέπει να ακολουθηθεί σε επίπεδο Ευρώπης. Δεν φροντίζουν να ενημερώσουν για τα ουσιαστικά διακυβεύματα, για τη σημασία των επιλογών των ευρωπαίων πολιτών και του ψηφοδελτίου που θα ρίξουν στην κάλπη, προκειμένου να διαμορφωθούν οι κατάλληλοι συσχετισμοί δυνάμεων, ώστε να διορθωθούν τα κακώς κείμενα στην Ευρώπη και να προχωρήσουν οι αναγκαίες τομές.

Αρκεί να αναλογιστείτε πόσα χρόνια δεν γίνεται η συζήτηση για τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Τη δυσκολία να αποφασιστεί γρήγορα ένα αναγκαίο μέτρο όπως το Ταμείο Ανάκαμψης. Την εχθρότητα πολλών χωρών προς την αλληλεγγύη, την ώρα που αυτή είναι αναγκαία. Την αδυναμία να υπάρξει μια ανεξάρτητη ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική και να ξαναγίνει η Ευρώπη πόλος ειρήνης. Τη δυσκολία να χρηματοδοτηθούν διάφορα σχέδια που στα χαρτιά φαντάζουν τουλάχιστον απαραίτητα, όπως είναι η κοινή αμυντική πολιτική. Την απροθυμία επεξεργασίας μιας πολιτικής για το προσφυγικό και τη μετανάστευση που να μην αναπαράγει στην πράξη όσα λέει η ακροδεξιά. Το ατέλειωτο παζάρι κάθε πέντε χρόνια για το πώς θα επιλεγούν τελικά οι επικεφαλής των ευρωπαϊκών θεσμών. Τη δυσκολία να σταματήσει η υποκριτική και αμήχανη στάση της Ευρώπης και να κάνει ό,τι οφείλει, ώστε να σταματήσει η σφαγή στη Γάζα.

Όλα αυτά κλονίζουν την εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων πολιτών στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, κάνουν να ξεθωριάζει το «ευρωπαϊκό όνειρο» της Ευρώπης των λαών και της αλληλεγγύης και εξηγούν γιατί πάμε στις ευρωεκλογές με αυτό τον τόνο και αυτή την απουσία σοβαρής συζήτησης.

Ούτε βέβαια βοηθά στο να προσδώσουν οι πολίτες την αναγκαία σοβαρότητα στις ευρωεκλογές το γεγονός ότι αρκετά κόμματα στην Ελλάδα αποφάσισαν να προκρίνουν υποψηφιότητες που απλώς χαρακτηρίζονται από δημοτικότητα και μοιάζουν να έχουν επιλεγεί με κριτήρια casting.

Όμως, την ίδια στιγμή η Ευρώπη είναι, είτε το θέλουμε είτε όχι το σπίτι μας. Και όσο αυτό το σπίτι δεν οργανώνεται καλύτερα και δεν λειτουργεί πιο δημοκρατικά, τόσο χειρότερα θα πηγαίνουν τα πράγματα και για εμάς, για την Ελλάδα. Οι συζητήσεις για το αν τα πέτρινα χρόνια των μνημονίων θα είχαν αποφευχθεί αν οι συσχετισμοί στην Ευρώπη ήταν διαφορετικοί και δεν προκρίνονταν τιμωρητικές πολιτικές και αποτυχημένες συνταγές «σωτηρίας» είναι ακόμη νωπές.

Αυτό εξηγεί γιατί είναι επιτακτικό να γίνει η συζήτηση αυτή, αλλά και γιατί είναι σημαντικό να ψηφίσουμε αυτές και αυτούς που εάν πάνε στις Βρυξέλλες  θα έχουν κάτι να πουν και να κάνουν.