Ευρώπη: Η κλιματική αλλαγή φέρνει τους ελαιώνες βορειότερα

Στις 7 Απριλίου υδράργυρος στη νότια Αυστρία έδειξε 30 βαθμούς Κελσίου, σε μια θερμοκρασία την οποία η εθνική μετεωρολογική υπηρεσία περιγράφει ως «καύσωνα». Και είναι η πρώτη φορά που κάνει τέτοια ζέστη στη συγκεκριμένη εποχή του χρόνου. Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι αυτό το ρεκόρ θα μπορούσε εύκολα να γίνει μία νέα κανονικότητα μέχρι το τέλος της δεκαετίας, καθώς η κλιματική αλλαγή έχει αρχίσει να φέρνει υψηλότερες θερμοκρασίες σε όλη την Ευρώπη.

«Γίνεται όλο και πιο ζεστή και ξηρότερη και μέχρι το 2030, οι θερμοκρασίες στην Αυστρία θα μπορούσαν να μοιάζουν με τις σημερινές σε μέρη της νότιας Ευρώπης», αναφέρουν στο oliveoiltimes.com οι Daniel Rössler, Lukas Hecke και Markus Fink, οι ιδρυτές της Agro Rebels Agency.

Οι τρεις τους συμφωνούν ότι το ρολόι δεν μπορεί να γυρίσει πίσω σε ό,τι αφορά την κλιματική αλλαγή, αλλά οι αγρότες μπορούν να προσαρμοστούν. Έτσι, πριν από μερικά χρόνια, άρχισαν να καλλιεργούν μεσογειακά οπωροφόρα δέντρα στην Αυστρία, μεταξύ των οποίων και ελιές. «Στόχος είναι να ανοίξουμε νέες πηγές εισοδήματος για τους αγρότες μας», ανέφεραν.

Ο πλανήτης ξεμένει από ελαιόλαδο – Φόβοι για νέα άνοδο των τιμών

Οι τρεις συνεργάτες δοκιμάζουν αυτά τα μη γηγενή φρούτα και λαχανικά στο χωράφι με επιστήμονες και τα καλλιεργούν σε συνεργασία με αγρότες. Τελικά σχεδιάζουν να πουλήσουν τα προϊόντα με ένα μόνο εμπορικό σήμα.

Οι επιτραπέζιες ελιές

Το πρώτο τους προϊόν είναι οι επιτραπέζιες ελιές. Το 2020, φύτεψαν 400 δέντρα κοντά στην ανατολική πόλη Mörbisch. Η πρώτη σοδειά επιτραπέζιων ελιών συγκομίστηκε νωρίτερα αυτή τη σεζόν και η παραγωγή ελαιολάδου προγραμματίζεται για την επόμενη χρονιά.

Πριν από τις προσπάθειες των Agro Rebels, αγρότες και σε άλλα μέρη του Burgenland, όπου βρίσκεται το Mörbisch έχουν αρχίσει να καλλιεργούν ελιές εδώ και περίπου μία πενταετία.

Οι Reini και Angi Pieretti-Eder ήταν από τους πρώτους που ξεκίνησαν το 2018 και τώρα έχουν περισσότερα από 500 ελαιόδεντρα Leccino στο Rust, βόρεια του Mörbisch.

Ο Ιταλός ειδικός που φύτεψε τα δέντρα εξήγησε στους Pieretti-Eders ότι αυτή η ποικιλία θα ήταν ιδανική για το Burgenland.

Τα πρώτα 17 λίτρα

Υπάρχουν και άλλοι ελαιοπαραγωγοί εκτός από τους Pieretti-Eders, αλλά δεν υπάρχει ακόμα ελαιοτριβείο για την παραγωγή ελαιολάδου. Το ζευγάρι συνεργάστηκε με τη Sabine Haider και τον Reinhard Pieretti-Eder για να μεταφέρουν 131 κιλά ελιές στο πλησιέστερο ελαιοτριβείο στην Ιταλία, το οποίο απέδωσε 17 λίτρα ελαιόλαδο.

Οι τέσσερις καλλιεργητές δεν περίμεναν να βγάλουν χρήματα, πόσο μάλλον να καλύψουν το κόστος παραγωγής. Αντίθετα, είναι περήφανοι που απέδειξαν ότι οι αμφισβητίες έκαναν λάθος με τα 17 λίτρα αυστριακού ελαιολάδου τους.

Εν τω μεταξύ, 190 χιλιόμετρα νότια στη βορειοανατολική Κροατία, η κλιματική αλλαγή οδήγησε έναν άλλο αγρότη να καλλιεργήσει ελιές στο Zagorje. «Κανείς δεν πίστευε ότι θα τα κατάφερνα», είπε ο Miro Mraz.

Πριν από λιγότερο από δύο χρόνια, ο Mraz φύτεψε 30 ελαιόδεντρα Oblica, Casaliva και San Felice, τα οποία επιλέχθηκαν επειδή είναι ανθεκτικά σε πιο χαμηλές θερμοκρασίες.

Μέχρι τον Ιούλιο του 2023, τα δέντρα Oblica και Casaliva ήταν γεμάτα καρπούς και οι πρώτες ελιές στην ιστορία του Zagorje συγκομίστηκαν στα μέσα Οκτωβρίου.

Ο Mraz γιόρτασε το γεγονός με την οικογένεια και τους φίλους του. «Διαλέξαμε 26 κιλά όμορφων καρπών για επεξεργασία στο πρώτο ελαιόλαδο του Zagorje», υπογράμμισε.

Όπως και στην Αυστρία έτσι και στο Zagorje δεν υπάρχει ελαιοτριβείο.  Ετσι χρησιμοποίησε μια μηχανή που αλέθει το καλαμπόκι σε καλαμποκάλευρο και πάτησε την πάστα της ελιάς με ένα πατητήρι. Η ανορθόδοξη διαδικασία απέδωσε 2,5 λίτρα παρθένου ελαιόλαδου.

Ο Mraz ελπίζει σε καλύτερα αποτελέσματα: σχεδιάζει επίσης να περιβάλει τον πρώτο ελαιώνα του Zagorje με έναν τοίχο από ξερολιθιά και να χτίσει ένα πέτρινο σπίτι μέσα, αποτίοντας φόρο τιμής στη Δαλματία, τη μεγαλύτερη ελαιοπαραγωγική περιοχή της Κροατίας.

Λόγω της κλιματικής αλλαγής, ο Mraz είναι απίθανο να είναι ο μόνος ελαιοπαραγωγός στη βορειοανατολική Κροατία στο μέλλον, καθώς οι χειμώνες γίνονται όλο και πιο ήπιοι.

Οι έρευνες

Εκτός από την Αυστρία και την Κροατία, πρόσφατη έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Sassari καταδεικνύει ότι η καλλιέργεια της ελιάς επεκτείνεται ταχύτερα στη βόρεια Ιταλία από ό,τι σε άλλα μέρη της χώρας.

Το 1992, η ελαιοκαλλιέργεια ήταν παρούσα σε 54 από τις 107 αγροτικές περιοχές της βόρειας Ιταλίας. Μέχρι το 2018, ο αριθμός είχε αυξηθεί σε 81, μια αύξηση 49%.

Η έρευνα έδειξε ότι η τάση είναι πιθανό να συνεχιστεί καθώς το νότιο τμήμα της χώρας γίνεται όλο και πιο ζεστό και ξηρό λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.