Εργασία: Η ψηφιακή κάρτα και τα… παραθυράκια της

Ιδιαιτέρως προβληματική χαρακτηρίζεται η χρήση της ψηφιακής κάρτας εργασίας, ειδικά στον κλάδο του λιανεμπορίου και της βιομηχανίας, όπου και εφαρμόζεται σε πιλοτικό επίπεδο, με εργαζομένους να καταγγέλλουν καταστρατήγηση της τήρησης του μέτρου από τις επιχειρήσεις, οι οποίες ανακαλύπτουν διαρκώς νέα «παραθυράκια». Σημειώνεται πως η πιλοτική περίοδος για το μέτρο εφαρμογής της ψηφιακής κάρτας εργασίας, σε ό,τι αφορά τους κλάδους της βιομηχανίας και του εμπορίου, λήγει την 1η Ιουλίου.

Από εκεί και πέρα, για κάθε απόκλιση του καταγεγραμμένου χρόνου εργασίας από τον πραγματικό χρόνο εργασίας επιβάλλεται πρόστιμο 3.000 ευρώ και αν, μάλιστα, ο εργοδότης παρεμποδίσει τη διασταύρωση του πραγματικού χρόνου εργασίας εξαλείφοντας τα στοιχεία, το πρόστιμο ανέρχεται στα 4.000 ευρώ. Τέλος, στις περιπτώσεις που δεν ενεργοποιείται η ψηφιακή κάρτα εργασίας το πρόστιμο μπορεί να ανέλθει στα 10.500 ευρώ ανά εργαζόμενο. Οσον αφορά τους κλάδους των τραπεζών και των σουπερμάρκετ, η εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εργασίας έχει ξεκινήσει από 1ης Ιουλίου 2022.

Ψηφιακή κάρτα εργασίας: Μετ’ «εμποδίων και προβλημάτων» η εφαρμογή της

Μιλώντας στα «ΝΕΑ», πηγές του υπουργείου Εργασίας επισημαίνουν πως στόχος της κυβέρνησης είναι η επέκταση του μέτρου σε όλους τους τομείς της επαγγελματικής δραστηριότητας, με μεθοδικό και στοχευμένο τρόπο που θα σέβεται τις ιδιαιτερότητες του κάθε κλάδου, ενώ προσθέτουν πως μέχρι στιγμής η εφαρμογή «πάει καλά» και σύντομα θα ανακοινωθούν αναλυτικά στοιχεία. Οπως λένε, πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό εργαλείο και πάνω από 3.500 εργαζόμενοι έχουν πάρει πίσω τα δεδουλευμένα τους, ακριβώς επειδή έχουν γίνει οι σχετικοί έλεγχοι.

Οι καταγγελίες εργαζομένων

Οι καταγγελίες που έχουν καταγραφεί το προηγούμενο διάστημα είναι ενδεικτικές των αρρυθμιών που έχουν ήδη αναδειχθεί. Για παράδειγμα, εργαζόμενοι που δουλεύουν για λογαριασμό τρίτων εταιρειών (shop in a shop) σε καταστήματα καλλυντικών, εμπορικών κέντρων, spa, κέντρων αισθητικής κ.λπ. δεν χτυπάνε ψηφιακή κάρτα εργασίας, καθώς οι εργοδότες τους δεν τους παρέχουν τα απαιτούμενα tablet με τη σχετική εφαρμογή. Την ίδια ώρα, φαίνεται να υπάρχουν εταιρείες σουπερμάρκετ, logistics και πολυκαταστημάτων, που δεν παρέχουν τη δυνατότητα εφαρμογής της ψηφιακής κάρτας στο προσωπικό εργολάβων που απασχολούν στις αποθήκες τους παράλληλα με το «εσωτερικό» προσωπικό.

Οι καταγγελίες, όμως, πηγαίνουν και ένα βήμα παραπέρα, κάνοντας λόγο για περιπτώσεις εργαζομένων που πιάνουν δουλειά στις 5 π.μ. και έχουν λάβει οδηγίες να χτυπάνε την κάρτα τους στις 6 π.μ. Δηλαδή, προσπαθούν να ξεγελάσουν το σύστημα «Εργάνη» για τη μία ώρα της νυκτερινής απασχόλησης, που πληρώνεται επιπλέον. Στο ίδιο πλαίσιο, εταιρείες security που αναλαμβάνουν εργολαβίες 24ωρων επταήμερων φυλάξεων εγκαταστάσεων και κτιρίων του Δημοσίου και φορέων αυτού συνεχίζουν να εφαρμόζουν 12ωρη απασχόληση, με την ψηφιακή κάρτα των εργαζομένων να είναι μονίμως «χτυπημένη» σε οκτάωρες βάρδιες καθημερινές και όχι Κυριακές και αργίες και πάντα σε ημερήσια βάρδια.

Σε ωρομίσθιους εργαζομένους, εξάλλου, επισημαίνεται ότι δεν πρέπει να ξεχνούν να χτυπήσουν την κάρτα τους στο τετράωρο, παρά το γεγονός ότι συνεχίζουν την εργασία τους μέχρι οκτάωρο, ενώ σε υπαλλήλους ηλεκτρονικών παραγγελιών δόθηκε η εντολή να χτυπάνε την κάρτα τους, ανεξάρτητα αν έχουν τελειώσει την παραγγελία τους ή όχι, και να συνεχίζουν την εργασία τους κανονικά. Τέλος, καταγγελίες αναφέρουν πως υπήρξαν «καλέσματα» σε εργασία για υπαλλήλους που είχαν ρεπό, δίνοντάς τους την οδηγία να μη χτυπήσουν κάρτα, ενώ σε τράπεζες έχει ζητηθεί από εργαζομένους να χτυπούν την κάρτα στη λήξη του ωραρίου και να παραμένουν, πραγματοποιώντας εργασίες «εκτός συστήματος».

Οχι στη σταδιακή εφαρμογή

Οπως τονίζει στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής Εργασιακών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Ιωάννης Κουζής, το ζητούμενο είναι η καθολική και απαρέγκλιτη εφαρμογή του συστήματος. «Με αυτόν τον τρόπο που γίνεται – κατά στάδια, που ξεκινάμε, δηλαδή, και αφήνουμε κάποιους απ’ έξω ή προσθέτουμε κάποιες ορισμένες κατηγορίες επιχειρήσεων – δεν μπορεί να λειτουργήσει και ευνοεί μια άσχημη εικόνα σε μεγάλο κομμάτι της αγοράς».

«Εκεί που ισχύει ήδη η ψηφιακή κάρτα, μπαίνει το ζήτημα κατά πόσο εφαρμόζεται και αν συνδέεται με επαρκείς μηχανισμούς ελέγχου. Δεν μπορούν να υποκαταστήσουν οι εργαζόμενοι την ανεπάρκεια των ελέγχων, ούτε να παίξουν έναν ρόλο που δεν είναι ο ρόλος τους» υπογραμμίζει.

Στο πλαίσιο αυτό, όπως επισημαίνει ο καθηγητής του Παντείου, συνοψίζοντας, «θα πρέπει συνολικά στον ιδιωτικό τομέα να εισαχθεί άμεσα το μέτρο της ψηφιακής κάρτας, χωρίς τη σταδιακή εφαρμογή των διατάξεων του που διαπιστώνεται σήμερα. Από την άλλη, επιβάλλεται να ελέγχεται πόσο πιστά εφαρμόζεται».

Σοβαρά προβλήματα

Σύμφωνα με τον δικηγόρο – εργατολόγο Γιάννη Καρούζο, η εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας, ήδη παρουσιάζει σοβαρά, όχι όμως δυσεπίλυτα, προβλήματα. «Πολλές μεγάλες επιχειρήσεις, κυρίως τράπεζες, εφαρμόζοντας τη σχετική διάταξη του νόμου για την καταγραφή του χρόνου απασχόλησης μέσω του δικού τους ψηφιακού συστήματος και διαβιβάζοντας οι ίδιοι τα δεδομένα χρόνου εργασίας απευθείας στο σύστημα «Εργάνη», εν τέλει δεν απεικονίζουν τον αληθινό χρόνο εργασίας.

Στις περιπτώσεις αυτές έχουν προκύψει καταγγελίες και για έλλειψη πληροφόρησης των εργαζομένων ως προς τον χρόνο καταγραφής της απασχόλησής τους, που πολλές φορές δεν είναι ο πραγματικός, αφού μεσολαβούν τα τεχνικά συστήματα των εταιριών. Συνεπώς, το σύστημα δεν είναι διαφανές και ο πραγματικός χρόνος δεν αμείβεται».

Από την άλλη πλευρά, στην εξίσωση μπαίνουν και τα λεγόμενα «ορφανά χτυπήματα». Οπως τονίζει ο Γιάννης Καρούζος, «πρόκειται για τις περιπτώσεις που ειδικότητες εργαζομένων όπως οδηγοί, περιοδεύοντες πωλητές κ.λπ., λόγω ειδικότητας, δεν αρχίζουν ή δεν ολοκληρώνουν την εργασία τους στις εγκαταστάσεις του εργοδότη. Ετσι, ενώ χτυπούν κάρτα κατά την είσοδό τους, δεν χτυπούν κατά την επιστροφή τους στην εγκατάσταση, η οποία συντελείται την επόμενη μέρα. Με δεδομένο, δε, ότι το υπουργείο Εργασίας θα ελέγχει τις επιχειρήσεις, αδίκως θα υπαχθούν σε εξονυχιστικό έλεγχο».

Τα φαινόμενα ανομίας και τα πρόστιμα 10.500 ευρώ ανά εργαζόμενο

Από την πλευρά της, η δικηγόρος-εργατολόγος Δάφνη Σιώπη χαρακτηρίζει το μέτρο θετικό, καθώς δίνει τη δυνατότητα στις αρμόδιες αρχές να γνωρίζουν τον χρόνο απασχόλησης του κάθε εργαζομένου και αν πληρώνεται για τον χρόνο που όντως έχει εργαστεί, βάσει της κάρτας του. Ωστόσο, η εφαρμογή δεν είναι πάντα η προβλεπόμενη. «Παρατηρούνται φαινόμενα μη ορθής εφαρμογής. Αν και ακόμα το μέτρο δεν έχει βρεθεί σε πλήρη ισχύ, υπάρχουν καταγγελίες – ότι, για παράδειγμα, υπάρχει μέσα εργαζόμενος και δεν είχε χτυπηθεί η κάρτα του ή ότι κάποιος χτύπησε την κάρτα για να φύγει και εξακολουθεί να μένει στην επιχείρηση» εξηγεί.

Από την 1η Ιουλίου, όμως, αν γίνει επιτόπιος έλεγχος και διαπιστωθούν ζητήματα, προβλέπονται πρόστιμα 10.500 ευρώ ανά εργαζόμενο, ενώ το πλαίσιο είναι πολύ πιο αυστηρό σε περιπτώσεις που υπάρχουν περισσότερες παραβιάσεις, με τον κανονισμό να κάνει λόγο ακόμα και για προσωρινό κλείσιμο της επιχείρησης. «Στην πράξη υπάρχουν «παραθυράκια», αλλά οι εργαζόμενοι έχουν το δικαίωμα και την υποχρέωση να μην το δεχτούν» καταλήγει η εργατολόγος.

Premium Έκδοση Τα Νέα