Ο Claus Romanowsky θεωρεί ότι αυτοί που ισχυρίζονται ότι η οικονομία της Ευρώπης υστερεί τεχνολογικά είναι εκτός πραγματικότητας.

Το chatbot που αναπτύχθηκε από την ομάδα του στη γερμανική εταιρεία μηχανικών Siemens θα επιτρέψει σύντομα στους εργαζομένους του εργοστασίου να μιλήσουν με ρομπότ και μηχανές χωρίς να χρειάζεται να γνωρίζουν κανέναν κώδικα – αποκομίζοντας δυνητικά τεράστια κέρδη στην παραγωγικότητα.

«Αν είστε εργαζόμενος που έρχεται για να ξεκινήσει τη βάρδια σας και ένα μηχάνημα δεν λειτουργεί, συνήθως πρέπει να περιμένετε ώρες, ίσως μέρες, για έναν προγραμματιστή», λέει το στέλεχος της Siemens.

«Αλλά τώρα με αυτό το chatbot μπορείτε απλώς να το ρωτήσετε τι δεν πάει καλά και να το διορθώσετε μόνοι σας πολύ πιο γρήγορα. . . Είναι τόσο εύκολο να δεις τις τεράστιες δυνατότητες αυτής της τεχνολογίας».

Εάν περισσότερες ευρωπαϊκές εταιρείες αξιοποιούσαν την τεχνητή νοημοσύνη με αυτόν τον τρόπο, θα μπορούσε να βοηθήσει στην αντιμετώπιση ορισμένων από τα βαθιά ριζωμένα προβλήματα στην οικονομία της περιοχής , η οποία υστερεί σε σχέση με την ραγδαία ανάπτυξη των ΗΠΑ. Η Ευρώπη παραμένει πολύ πίσω στην καινοτομία και την υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης. Η Siemens, για παράδειγμα, έπρεπε να συνεργαστεί με τον αμερικανικό τεχνολογικό κολοσσό Microsoft για να αναπτύξει το chatbot της.

Η οικονομική υποαπόδοση της Ευρώπης ανησυχεί εδώ και καιρό τους πολιτικούς. Αλλά έχει ανέβει στην κορυφή της ατζέντας τους τώρα που το αναπτυξιακό χάσμα με τις ΗΠΑ έχει γίνει ακόμη μεγαλύτερο μετά τα διπλά σοκ της πανδημίας του κορονοϊού και τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν προειδοποίησε τον περασμένο μήνα ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια «θανάσιμη» απειλή από την οικονομική παρακμή , τον αυξανόμενο ανελευθερισμό και τον πόλεμο στα ανατολικά της σύνορα.

Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν των ΗΠΑ αποδείχθηκε πιο ανθεκτικό σε αυτούς τους κραδασμούς και ανέκαμψε γρηγορότερα, ανεβαίνοντας 8,7% πάνω από τα προ πανδημίας επίπεδα έως το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους. Αυτό είναι υπερδιπλάσιο από την αύξηση 3,4% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης και ακόμη πιο μπροστά από την αντίστοιχη αύξηση 1,7% της οικονομίας του Ηνωμένου Βασιλείου την ίδια περίοδο.

Αυτή η διατλαντική απόκλιση έχει γίνει τόσο οξεία που δημιουργεί ρήγμα μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης όσον αφορά τη νομισματική πολιτική. Καθώς η ανάπτυξη και ο πληθωρισμός αναμένεται να παραμείνουν ισχυρότεροι στις ΗΠΑ από ό,τι στην Ευρώπη, οι επενδυτές αναμένουν ότι η Federal Reserve θα μειώσει τα επιτόκια λιγότερες φορές φέτος από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή την Τράπεζα της Αγγλίας.

Ο συνδυασμός του υψηλού ευρωπαϊκού ενεργειακού κόστους, που είναι πολύ μεγαλύτερο από εκείνο των ΗΠΑ, και των ελκυστικών επιδοτήσεων που προσφέρει η Ουάσιγκτον για έργα πράσινης ενέργειας και ημιαγωγών που κατασκευάζονται στη χώρα, δελεάζει μεγάλο αριθμό ευρωπαϊκών εταιρειών να μετατοπίσουν τις δραστηριότητές τους εκεί.

Η ΕΕ ζήτησε από τον Μάριο Ντράγκι, πρώην πρωθυπουργό της Ιταλίας και πρώην επικεφαλής της ΕΚΤ, να βρει τρόπους για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του μπλοκ . Αναμένεται να συστήσει βαθύτερη ολοκλήρωση των κεφαλαιαγορών της ΕΕ και μεγαλύτερη συγκεντρωτική χρηματοδότηση για την άμυνα και άλλους τομείς από τις Βρυξέλλες, προειδοποιώντας πρόσφατα ότι «χωρίς στρατηγικά σχεδιασμένες και συντονισμένες ενέργειες πολιτικής, είναι λογικό ορισμένες από τις βιομηχανίες μας να κλείσουν την παραγωγική τους ικανότητα ή μετεγκατάσταση εκτός ΕΕ».

Ακόμη και ο επικεφαλής του ταμείου πετρελαίου της Νορβηγίας, ένας από τους μεγαλύτερους επενδυτές στον κόσμο, λέει ότι είναι «ανησυχητικό» πόσο πιο σκληρά εργαζόμενες, φιλόδοξες και ελαφρά ρυθμιζόμενες είναι οι εταιρείες και οι εργαζόμενοι στις ΗΠΑ, από αυτές στην Ευρώπη.

Αντιμέτωποι με τη γήρανση του πληθυσμού και την έλλειψη κορυφαίων εταιρειών στους ταχύτερα αναπτυσσόμενους τομείς της τεχνολογίας, οι ευρωπαίοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αναζητούν τρόπους για να δώσουν δυναμισμό στις οικονομίες τους.

Ο Πάολο Τζεντιλόνι, Επίτροπος Οικονομίας της ΕΕ, λέει ότι το ερώτημα τώρα είναι πώς να αντιμετωπιστεί η ανάγκη για κρίσιμες επενδύσεις σε τομείς όπως η πράσινη μετάβαση και η άμυνα, δεδομένου του υποτονικού σκηνικού.

«Το σκάνδαλο για την Ευρώπη δεν είναι η χαμηλή ανάπτυξη, γιατί δυστυχώς έχουμε συνηθίσει σε αυτό», λέει. «Το πρόβλημα είναι πώς θα διατηρήσουμε ένα επαρκές επίπεδο επενδύσεων, προσελκύοντας ιδιωτικά κεφάλαια και υποστηρίζοντας με δημόσιες επενδύσεις τις ανάγκες αυτών των νέων προκλήσεων».

Η οικονομία της Ευρώπης βρισκόταν στα ύψη στις αρχές της δεκαετίας του 1990, απολαμβάνοντας μια ώθηση από την εμβάθυνση της ενιαίας αγοράς της ΕΕ προτού την επεκτείνει προς τα ανατολικά μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.

Αλλά από τότε, οι συνδυασμένες οικονομίες των 27 χωρών που αποτελούν σήμερα την ΕΕ έχασαν σταθερά έδαφος έναντι των ΗΠΑ. Πιο πρόσφατα, η πανδημία Covid-19 και ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία έχουν προκαλέσει μεγαλύτερη οικονομική ζημιά στην Ευρώπη παρά στις ΗΠΑ.

Τα μέσα επίπεδα κατά κεφαλήν εισοδήματος σε όρους ισοτιμίας αγοραστικής δύναμης στην Ευρώπη έχουν μειωθεί περίπου στο ένα τρίτο κάτω από αυτά των ΗΠΑ, σύμφωνα με το ΔΝΤ. Επιπλέον, το κατά κεφαλήν εισόδημα στις ΗΠΑ έχει ξεπεράσει όλες τις μεγάλες προηγμένες οικονομίες της ΕΕ και το ταμείο προβλέπει ότι αυτό το χάσμα θα διευρυνθεί ακόμη περισσότερο κατά το υπόλοιπο αυτής της δεκαετίας.

Μέρος του προβλήματος για την Ευρώπη ήταν η έλλειψη αύξησης της ζήτησης, οι αδύναμες επενδύσεις και η συσσώρευση εργατικού δυναμικού — όπου οι εταιρείες διατηρούν περισσότερους εργαζομένους από ό,τι χρειάζονται λόγω ανησυχιών ότι θα δυσκολευτούν να τους προσλάβουν ξανά μόλις ανακάμψει η ζήτηση.

Κάποια από αυτά προέρχονται από την έλλειψη εμπιστοσύνης των καταναλωτών στην Ευρώπη. Οι τιμές των κατοικιών έχουν πέσει σε πολλές χώρες και οι κυβερνήσεις περιορίζουν τις δαπάνες. Η ταχύτερη αύξηση των μισθών στις ΗΠΑ βοήθησε τους εργαζομένους τους να ανακτήσουν την αγοραστική δύναμη που έχασαν λόγω του υψηλού πληθωρισμού νωρίτερα από τους ομολόγους τους στην Ευρώπη. Τα νοικοκυριά των ΗΠΑ επωφελήθηκαν επίσης από τις περισσότερες επενδύσεις σε αγορές μετοχών, οι οποίες έχουν αυξηθεί απότομα τα τελευταία χρόνια.

«Υπάρχουν αρνητικές επιπτώσεις στον πλούτο στην Ευρώπη», λέει η Ana Boata, οικονομολόγος στη γερμανική ασφαλιστική εταιρεία Allianz Trade. «Αν δεν περιμένετε να κερδίσετε περισσότερα από τα δημόσια συστήματα πρόνοιας ή τα συνταξιοδοτικά συστήματα, είναι πιθανό να εξοικονομήσετε περισσότερα και να ξοδέψετε λιγότερα. Έπειτα προσθέτεις την αβεβαιότητα από τους πολέμους και έχεις όλεθρο και κατήφεια».

Τα πλουσιότερα και μεγαλύτερα νοικοκυριά στις ΗΠΑ έχουν απομονωθεί από το υψηλότερο κόστος δανεισμού από την προτίμηση της χώρας για 30ετή στεγαστικά δάνεια, κλείνοντας τα επιτόκια σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα προ της πανδημίας. Τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά έχουν βραχυπρόθεσμα ή κυμαινόμενου επιτοκίου στεγαστικά δάνεια, τα οποία έχουν καταναλώσει περισσότερο από το μηνιαίο εισόδημά τους από τότε που τα επιτόκια αυξήθηκαν πριν από δύο χρόνια.

Στην Ευρωζώνη, οι άνθρωποι εξακολουθούν να αποταμιεύουν περισσότερο από το 14%— πολύ πάνω από τον ιστορικό μέσο όρο. Ωστόσο, οι καταναλωτές των ΗΠΑ έχουν ξοδέψει σχεδόν όλα τα επιπλέον χρήματα που διέθεσαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, μειώνοντας τις αποταμιεύσεις τους σε λιγότερο από το 5% του εισοδήματός τους.

Οι άνθρωποι στην Ευρώπη επιλέγουν επίσης να εργάζονται λιγότερο – μια τάση που έχει ενταθεί μετά την πανδημία – που υπογραμμίζεται από τους Γερμανούς εργάτες τρένων που πιέζουν επιτυχώς να μειώσουν την εβδομάδα εργασίας τους από 38 σε 35 ώρες έως το 2029 και οι εργάτες χάλυβα απαιτούν να αμείβονται περισσότερο όταν εργάζονται μόνο 32 ώρες την εβδομάδα.

Η ΕΚΤ εκτίμησε ότι στο τέλος του περασμένου έτους ο μέσος εργαζόμενος της Ευρωζώνης δούλευε πέντε ώρες λιγότερες από ό,τι λίγο πριν χτυπήσει η πανδημία το 2020 – που ισοδυναμεί με απώλεια 2 εκατομμυρίων εργαζομένων πλήρους απασχόλησης ετησίως – ενώ ο μέσος όρος των εργαζομένων στις ΗΠΑ παρέμεινε σταθερός.

«Υπάρχει διαφορά μεταξύ της ισορροπίας επαγγελματικής και προσωπικής ζωής στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη», λέει ο Markus Brunnermeier, Γερμανός καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον. «Οι προτιμήσεις των ανθρώπων είναι πολύ διαφορετικές. Οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού στην Ευρώπη επιδεινώνονται από αυτό και από τα δημογραφικά στοιχεία . Μπορεί να αντισταθμιστεί από τη μετανάστευση από την ανατολική Ευρώπη, αλλά οι νέοι από αυτήν την περιοχή επιστρέφουν στην πατρίδα τους ή δεν μετακινούνται καθόλου».

Μια επιπλέον επιβάρυνση για την οικονομία της Ευρώπης προέρχεται από τη γήρανση του πληθυσμού της και τη μείωση των ποσοστών γεννήσεων, που ήδη δημιουργούν εκτεταμένες ελλείψεις εργατικού δυναμικού καθώς η γενιά των baby boomer συνταξιοδοτείται.

Επί του παρόντος, στην ΕΕ υπάρχουν τρία άτομα σε ηλικία εργασίας για κάθε άτομο ηλικίας 65 ετών και άνω. Αλλά μέχρι το 2050, η αναλογία προβλέπεται να είναι μικρότερη από δύο άτομα σε ηλικία εργασίας για κάθε ηλικιωμένο άτομο. Ο πληθυσμός των ΗΠΑ θα γεράσει πιο ήπια, από λίγο κάτω των τεσσάρων ατόμων σε ηλικία εργασίας για κάθε άτομο ηλικίας άνω των 64 ετών σήμερα σε μόλις κάτω των τριών έως το 2050, σύμφωνα με την απογραφική υπηρεσία.

Πολλές χώρες της ΕΕ επιδιώκουν να διατηρήσουν τους ηλικιωμένους εργαζόμενους στο εργατικό δυναμικό για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ή να ενισχύσουν τη συμμετοχή των γυναικών στο εργατικό δυναμικό. Ωστόσο, η γήρανση των κοινωνιών σημαίνει ότι οι δημογραφικές τάσεις είναι πιθανό να συμβάλλουν ελάχιστα στη μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη, αφήνοντας την Ευρώπη να εξαρτάται ακόμη περισσότερο από τις βελτιώσεις στην παραγωγικότητα.

Και εδώ η ιστορία είναι ανησυχητική. Οι ΗΠΑ θεωρούνται ως ένα πιο φιλικό προς τις επιχειρήσεις και δυναμικό επιχειρηματικό περιβάλλον, το οποίο αποδεικνύεται σταθερά πιο ικανό στη διοχέτευση επενδύσεων σε τομείς υψηλής ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένης της πληροφορικής.

Η Isabel Schnabel, στέλεχος της ΕΚΤ, λέει ότι η Ευρωζώνη έχει χάσει περίπου το 20% της παραγωγικότητας σε σχέση με τις ΗΠΑ από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, αποδίδοντας αυτό στην «αδυναμία της ηπείρου να αποκομίσει τα οφέλη των εξελίξεων της ψηφιακής τεχνολογίας», όπως το cloud computing και τις εφαρμογές λογισμικού. «Δεν είναι ότι αυτή η τεχνολογική γνώση δεν διανέμεται μεταξύ των χωρών, αλλά είναι μόνο ένα πολύ μικρό μερίδιο επιχειρήσεων εντός των χωρών που την χρησιμοποιούν αποτελεσματικά», λέει.

Η Schnabel προσθέτει ότι πολλές ευρωπαϊκές εταιρείες είναι πολύ μικρές και υπόκεινται σε περιορισμούς από κανονισμούς για να εκμεταλλευτούν πλήρως τη νέα τεχνολογία. Οι εταιρείες με περισσότερους από 250 υπαλλήλους αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 60% των θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα στις ΗΠΑ, αλλά στην ΕΕ αυτό πέφτει μεταξύ 12% στην Ελλάδα και 37% στη Γερμανία. «Οι μεγαλύτερες εταιρείες επενδύουν περισσότερο και είναι πιο παραγωγικές», λέει.

Η υστέρηση παραγωγικότητας της Ευρώπης είναι μακροχρόνια και εξαιρετικά δαπανηρή όσον αφορά το βιοτικό επίπεδο. Εάν οι πέντε μεγαλύτερες ευρωπαϊκές οικονομίες — Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία — είχαν ταιριάξει με τον ρυθμό αύξησης της παραγωγικότητας της Αμερικής μεταξύ 1997 και 2022, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ τους θα ήταν κατά μέσο όρο σχεδόν 13.000 δολάρια υψηλότερο σε όρους αγοραστικής δύναμης, εκτιμά έκθεση της McKinsey Global Institute.

«Όσον αφορά το χάσμα παραγωγικότητας μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης, αυτό που έχετε δει να συμβαίνει αν μετρήσετε τα τελευταία τέσσερα χρόνια είναι ότι [οι ΗΠΑ] ήταν ελαφρώς απογοητευτικές και [της Ευρώπης] ήταν τρομερά απογοητευτικές», λέει ο Jason Furman, οικονομολόγος στο Χάρβαρντ. «Είμαστε το λιγότερο άσχημο άλογο στο εργοστάσιο κόλλας».

Μέρος του προβλήματος ήταν η καθυστερημένη ανάπτυξη των επενδύσεων της Ευρώπης. Ο Erik Nielsen, οικονομικός σύμβουλος στην ιταλική τράπεζα UniCredit, λέει ότι οι επενδύσεις στις ΗΠΑ είχαν αυξηθεί περισσότερο από 8% από το τέλος του 2019 και εξακολουθούσαν να αναπτύσσονται έντονα στην αρχή του τρέχοντος έτους, ενώ παρέμειναν «τρομερά αδύναμες» στην Ευρωζώνη στο 4% κάτω από τα προ-Covid επίπεδα.

Οι διαφορές είναι έντονες όταν εξετάζονται οι μεγαλύτερες εταιρείες. Οι μεγαλύτερες εισηγμένες ευρωπαϊκές εταιρείες με έσοδα άνω του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων ετησίως, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Νορβηγία και την Ελβετία, επένδυσαν 400 δισεκατομμύρια δολάρια λιγότερα από τις αντίστοιχές τους στις ΗΠΑ το 2022, διαπίστωσε η McKinsey.

Η Volkswagen ήταν η μόνη εταιρεία της ΕΕ που εμφανίστηκε στις 10 καλύτερες σε μια πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που εξέταζε τους 2.500 κορυφαίους επενδυτές Ε&Α στον κόσμο το 2023. Έξι από τις 10 κορυφαίες είχαν την έδρα τους στις ΗΠΑ και κανένας στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Ο Jan Mischke, συνεργάτης στο McKinsey Global Institute, λέει ότι το επενδυτικό κενό είναι ιδιαίτερα εμφανές στον τομέα της πληροφορικής. Οι δαπάνες Ε&Α των λεγόμενων Magnificent Seven — Alphabet, Amazon, Apple, Meta, Microsoft, Nvidia και Tesla — ανήλθαν σε περισσότερα από 200 δισεκατομμύρια δολάρια πέρυσι, περίπου το ήμισυ των συνολικών ισοδύναμων δαπανών της Ευρώπης σε όλους τους ιδιωτικούς και δημόσιους τομείς.

Η Ευρώπη, λέει ο Mischke, χτίζει και τελειοποιεί ένα μοντέλο «βιομηχανικής αριστείας», αλλά ο κόσμος τώρα αλλάζει. «Υπάρχει μια τεράστια τεχνολογική διαταραχή όπου μια σταδιακή προσέγγιση δεν την περιορίζει».

Η αναντιστοιχία στη χρηματοδότηση επιχειρηματικών κεφαλαίων είναι έντονη. Πέρυσι, οι επενδύσεις VC σε αμερικανικές εταιρείες ήταν σχεδόν τριπλάσιες από αυτές στην Ευρώπη, σύμφωνα με έρευνα της KPMG. Τα κεφάλαια VC στις ΗΠΑ συγκέντρωσαν επίσης σχεδόν πέντε φορές περισσότερα από αυτά στην Ευρώπη τα τελευταία τρία χρόνια.

«Με όλη την καταστροφή και τη θλίψη γύρω από την Ευρώπη, αυτό είναι το μεγάλο ερώτημα: είναι η υιοθέτηση της νέας τεχνολογίας AI πιθανό να είναι πιο αργή και λιγότερο ωφέλιμη από ό,τι στις ΗΠΑ και την Κίνα;» λέει ο Adam Posen, πρόεδρος του Peterson Institute for International Economics. «Η Ευρώπη έχει μια κατανοητά προσεκτική προσέγγιση όσον αφορά τη ρύθμιση της νέας τεχνολογίας, αλλά αυτό θα είναι ένα μειονέκτημα εδώ».

Ενώ οι υπουργοί στην ΕΕ συμφωνούν ότι η ανάπτυξη πρέπει να ενισχυθεί, ορισμένοι αμφισβητούν πόσο βιώσιμη θα είναι η τρέχουσα τροχιά των ΗΠΑ.

«[Δεν είναι ένα νέο ζήτημα για την Ευρώπη ούτε ένα νέο ζήτημα για την Ολλανδία: η ανάπτυξη δεν ήταν θεαματική», λέει ο Στίβεν βαν Βάγιενμπεργκ, ο Ολλανδός υπουργός Οικονομικών. Αλλά κοιτάζοντας τις πρόσφατες επιδόσεις, προσθέτει: «Μέρος αυτής της ιστορίας είναι η πολύ χαλαρή δημοσιονομική πολιτική στις ΗΠΑ, η οποία μπορεί να μην είναι βιώσιμη για δεκαετίες».

Οι περισσότερες οικονομίες της ΕΕ έχουν αρχίσει να συρρικνώνουν τα δημοσιονομικά τους ελλείμματα ενόψει της επανεισαγωγής των δεσμευτικών δημοσιονομικών κανόνων φέτος. Αλλά οι δαπάνες των ΗΠΑ συνέχισαν να αυξάνονται. Αυτή η τάση αναμένεται να συνεχιστεί, όποιος και αν κερδίσει τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ. Το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου προβλέπει ότι τα ελλείμματα θα παραμείνουν περίπου στο 6% για κάθε οικονομικό έτος την επόμενη δεκαετία.

«Το ερώτημα είναι πόσο ακόμη μπορεί να είναι μπροστά η ισχύς των ΗΠΑ, όταν πέρυσι οδηγήθηκε κυρίως από ένα μεγάλο δημοσιονομικό κίνητρο και μια μεγάλη αύξηση της μετανάστευσης», λέει ο Kaspar Hense, διαχειριστής χαρτοφυλακίου στην επενδυτική RBC Bluebay Asset Management. «Αλλά μια προεδρία Τραμπ θα μπορούσε να φέρει μεγαλύτερη δημοσιονομική απελπισία και δεν πιστεύουμε ότι ο Μπάιντεν θα ήταν πολύ διαφορετικός».

Η παραγωγικότητα των ΗΠΑ ενισχύθηκε από την προσωρινή άνοδο της ανεργίας μετά το χτύπημα της πανδημίας το 2020, η οποία ανακατέστησε τους ανθρώπους σε νέους και πιο παραγωγικούς ρόλους μόλις επανέλθει η δραστηριότητα. Αντίθετα, η Ευρώπη επέλεξε να προστατεύσει τις θέσεις εργασίας με τεράστια προγράμματα αδειών. «Παγώσαμε την αγορά εργασίας μας», λέει ο Boata στην Allianz, προσθέτοντας ότι αυτό είχε ως αποτέλεσμα «ζομποποιημένες θέσεις εργασίας».

Ωστόσο, αυτό το μοτίβο θα μπορούσε να αντιστραφεί καθώς η ώθηση των ΗΠΑ υποχωρεί και εάν οι ευρωπαϊκές εταιρείες σταματήσουν να συσσωρεύουν εργατικό δυναμικό. Οι οικονομολόγοι της ΕΚΤ έγραψαν σε ένα blog την περασμένη εβδομάδα ότι υπήρχαν ήδη ενδείξεις στις αγορές εργασίας της Ευρωζώνης, «που με τη σειρά τους θα υποστηρίξουν την αύξηση της παραγωγικότητας», καθώς τα επίπεδα των κενών θέσεων πέφτουν, οι μισθοί συνεχίζουν να ανεβαίνουν και οι ώρες εργασίας αυξάνονται.

Τα πιθανά κέρδη από την τεχνητή νοημοσύνη — όπως αυτό που κάνει η Siemens με το chatbot της — αντιπροσωπεύουν «ένα σημαντικό βασικό μοχλό και ευκαιρία για την Ευρώπη. . . να έχει την οικονομική δύναμη για να αντιμετωπίσει μερικά από τα πιο δύσκολα προβλήματά της», λέει ο Ralph Haupter, επικεφαλής της Microsoft για την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Εκτιμά ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να αυξήσει την παραγωγικότητα των προγραμματιστών κατά 40%-45%και των υπαλλήλων γραφείου κατά 20%-25%.

Η οικονομία της Ευρωζώνης έδειξε προσωρινά σημάδια ανάκαμψης από την πρόσφατη στασιμότητα της με τριμηνιαία ανάπτυξη 0,3% στις αρχές του τρέχοντος έτους. Η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου αναπτύχθηκε με ακόμη ταχύτερο τριμηνιαίο ρυθμό 0,6%, ξεπερνώντας την ανάπτυξη των ΗΠΑ κατά 0,4% την ίδια περίοδο. Ορισμένοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πιστεύουν ότι πολλά από τα προβλήματα της περιοχής θα μπορούσαν να διορθωθούν εάν υπήρχε λιγότερη αρνητικότητα για το μέλλον.

«Υπάρχει ο κίνδυνος η καταστροφή και η κατήφεια να γίνουν αυτοεκπληρούμενες», λέει ο Schnabel. «Δεδομένων των τεράστιων κραδασμών που είχαμε στην Ευρώπη, οι οικονομικές επιδόσεις δεν ήταν τόσο κακές όσο πολλοί φοβόντουσαν, επομένως θα πρέπει να σταματήσουμε να μιλάμε για τον εαυτό μας κάτω».

Πρόσφατα Άρθρα