Raiffeisen: H αμφιλεγόμενη δράση στη Ρωσία

Υπάρχει ένα απλό, ασυνήθιστο γεγονός για τη δραστηριότητα της Raiffeisen Bank International – ένα παράδειγμα που εξηγεί γιατί η Δύση απέτυχε να περιορίσει τη ρωσική οικονομία, παρά το φαινομενικά επαχθές καθεστώς κυρώσεων που επιβλήθηκε στη χώρα από την πλήρη εισβολή στην Ουκρανία το Φεβρουάριος 2022.

Τα τελευταία τρία χρόνια, τα κέρδη του ρωσικού βραχίονα της αυστριακής τράπεζας έχουν υπερβεί το σύνολο των άλλων δραστηριοτήτων του ομίλου.

Όπως γράφουν οι Financial Times, δεδομένου ότι σε όλες τις βασικές τράπεζες της Ρωσίας έχουν επιβληθεί κυρώσεις – και οι δυτικές τράπεζες έχουν πιεστεί από κυβερνήσεις και ρυθμιστικές αρχές να συρρικνώσουν επιθετικά τις ρωσικές δραστηριότητές τους και τελικά να αποσυρθούν – είναι εντυπωσιακό ότι η Raiffeisen, σε αντίθεση με τους αντιπάλους της, έχει πράγματι αυξήσει το ποσοστό των κερδών.

Raiffeisen Bank: Αγγελίες για χιλιάδες προσλήψεις στη Ρωσία

Σύμφωνα με εκτιμήσεις αναλυτών της Citigroup, η τράπεζα φέτος θα πραγματοποιήσει καθαρά κέρδη από τις μονάδες της στη Ρωσία και τη στενή σύμμαχο Λευκορωσία σχεδόν 1,2 δισ. ευρώ, σε σύγκριση με μόλις 500 εκατ. ευρώ από όλες τις άλλες συνεχιζόμενες δραστηριότητές της: αυτό είναι το 69% των κερδών .

Αυτό και φαίνεται κακό και είναι κακό. Για να μπορέσει μία τράπεζα ευδοκιμήσει στη Ρωσία θα πρέπει αρχικά να περιφρονήσει τις δυτικές κυβερνήσεις.  Παράλληλα, στηρίζει σημαντικά την οικονομία της χώρας, άρα και την πολεμική της μηχανή. Οι δυτικές τράπεζες που εξακολουθούν να βρίσκονται στη Ρωσία αποτελούν βασικούς αγωγούς για τους πελάτες εκεί για να λειτουργούν διεθνώς, ενώ ταυτόχρονα παράγουν σημαντικά φορολογικά έσοδα. (Πέρυσι οι ξένες τράπεζες πλήρωσαν πάνω από 800 εκατ. ευρώ φόρους στη ρωσική κυβέρνηση, με τη Raiffeisen να είναι υπεύθυνη για περισσότερο από το ήμισυ αυτού του απολογισμού.)

Πιέσεις από Fed και EKT

Επομένως, δεν ήταν καθόλου περίεργο το γεγονός ότι το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ τον Ιανουάριο ξεκίνησε μια έρευνα για τις ρωσικές επιχειρήσεις της Raiffeisen. Ή ότι τον περασμένο μήνα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η κύρια ρυθμιστική αρχή του ομίλου, την πίεσε να επιταχύνει την απόσυρσή της από τη χώρα.

Μέχρι πρόσφατα, η Raiffeisen είχε δώσει την έντονη εντύπωση ότι πίστευε ότι θα μπορούσε να διατηρήσει την αμήχανη ισορροπία της λειτουργίας μιας μεγάλης ρωσικής επιχείρησης, κρατώντας παράλληλα τις αρχές σε απόσταση. Όπως αποκάλυψαν οι Financial Times πριν από μερικές εβδομάδες , φαινόταν μάλιστα να βρίσκεται σε κατάσταση ανάπτυξης, δημοσιεύοντας χιλιάδες αγγελίες θέσεων εργασίας, οι οποίες αποκάλυψαν σχέδια για «ενεργό επέκταση». «Οι [διαφημίσεις] δεν αντικατοπτρίζουν τα μέτρα που έλαβε η RBI για τη μείωση των ρωσικών δραστηριοτήτων της, ούτε αντιστοιχούν στα μελλοντικά σχέδια για τη ρωσική επιχείρηση», ήταν τότε η απάντηση της τράπεζας.

Από μία άποψη, η Raiffeisen βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Ακόμα κι αν θέλει πραγματικά να φύγει από τη χώρα, υπόκειται στον έλεγχο του Κρεμλίνου σε οποιονδήποτε αγοραστή. Στο μεταξύ, οι περιορισμοί που επιβλήθηκαν από το ρωσικό καθεστώς σημαίνουν ότι η τράπεζα δεν μπορεί να επαναπατρίσει τα κέρδη από τη χώρα στην αυστριακή μητρική της μέσω μερισμάτων. Την περασμένη εβδομάδα, προφανώς εν μέσω πιέσεων από το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, η τράπεζα εγκατέλειψε ένα σχέδιο υψηλού κινδύνου να ανταλλάξει κεφάλαια στο ρωσικό σκέλος της τράπεζας με μερίδιο στην αυστριακή κατασκευαστική επιχείρηση Strabag που είχε υπό την κατοχή του ο ολιγάρχης Oleg Deripaska πριν από μια πρόσφατη μεταφορά σε εταιρεία άγνωστης ιδιοκτησίας.

Αυτό αφήνει τη Raiffeisen με σχεδόν 5 δισ. ευρώ κεφάλαια παγιδευμένα στη Ρωσία. Το μεγαλύτερο μέρος των καταθέσεων πελατών και των κερδών που διατηρούνται κατατίθενται στην κεντρική τράπεζα της Ρωσίας, όπου κερδίζει τόκο 16%.

Περιορισμός στα δάνεια

Αν και έχει μειώσει τη δανειοδοτική της δραστηριότητα στη χώρα (και πουλά τη μονάδα της στη Λευκορωσία), έχει γίνει, όπως και άλλες ξένες τράπεζες, ένας δίαυλος για τη μεταφορά χρημάτων από τη Ρωσία. Σε αντίθεση με τις ρωσικές τράπεζες στις οποίες έχουν επιβληθεί κυρώσεις, η Raiffeisen παραμένει μέρος του δικτύου Swift που συνδέει τράπεζες σε όλο τον κόσμο. Η τράπεζα δεν αποκαλύπτει λεπτομερή ανάλυση των πράξεων μεταφοράς χρημάτων της και αρνήθηκε να σχολιάσει τον βαθμό στον οποίο αυτό το τμήμα των ρωσικών δραστηριοτήτων αναπτύσσεται.

Ο Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ, υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας, δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξη στο Reuters ότι ήταν «παραληρηματικό» να πιστεύουμε ότι η Δύση στο σύνολό της θα μπορούσε να αποσυνδεθεί από τη Ρωσία. Αλλά οι ΗΠΑ και η ΕΕ θα πρέπει να διατηρήσουν την πίεση. Υπάρχει ένα ισχυρό επιχείρημα για την προσθήκη τραπεζών όπως η ρωσική τράπεζα της Raiffeisen σε εκείνες που έχουν παγώσει από την πρόσβαση στο Swift, κλείνοντας έτσι ένα τεράστιο παραθυράκι στις προσπάθειες να καταπνίξουν τους δεσμούς της Μόσχας με την παγκόσμια οικονομία.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι μέτοχοι της Raiffeisen παρέμειναν περίεργα αισιόδοξοι. Αν και οι μετοχές υποχώρησαν περισσότερο από το μισό μετά την είδηση ​​της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, ανέκαμψαν κατά 26% τον περασμένο χρόνο. Τώρα διαπραγματεύονται με περίπου 30% της λογιστικής αξίας. Όμως, δεδομένου ότι πάνω από το ήμισυ της δραστηριότητας της τράπεζας είναι ευάλωτο στον Βλαντιμίρ Πούτιν από τη μία πλευρά και στους δυτικούς πολιτικούς από την άλλη, αυτό εξακολουθεί να είναι εκπληκτικά υψηλό.