ΗΠΑ: Θα μπορούσαν να συνεργαστούν με τους συμμάχους τους για να αποδυναμώσουν το δολάριο;

Το ξενοδοχείο Plaza έχει μεγάλη αίγλη στη Νέα Υόρκη. Βρίσκεται κοντά στο Central Park, και υπήρξε το σκηνικό για την περίφημη κινηματογραφική ταινία «Μόνος στο σπίτι 2», του 1992 στην οποία ένα μικρό αγόρι βρίσκεται χαμένο στη μητρόπολη. Διαμένει σε μια από τις σουίτες του ξενοδοχείου, χάρη στην πιστωτική κάρτα του πατέρα του, και ζει για λίγο μια ζωή πολυτέλειας. Ο Ντόναλντ Τραμπ, ο ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου εκείνη την εποχή κατάφερε μετά από μια σκληρή συμφωνία, σύμφωνα με τον σκηνοθέτη της ταινίας, να εμφανιστεί σε κάποια σκηνή, ως προϋπόθεση για να δοθεί στους κινηματογραφιστές πρόσβαση στο ξενοδοχείο.

Κίνα: Καμπανάκι προς ΗΠΑ – Η αύξηση των αμερικανικών δασμών «θα επηρεάσει σοβαρά» τις διμερείς σχέσεις

Ο Ντόναλντ Τραμπ στο «Mόνος στο σπίτι 2» στο ξενοδοχείο Plaza

Αυτή δεν ήταν η πρώτη συμφωνία στην οποία έπαιξε ρόλο ο συγκεκριμένος χώρος. Επτά χρόνια νωρίτερα, είχε φιλοξενήσει διαπραγματευτές για την περιβόητη  Συμφωνία Plaza, ανάμεσα στις ΗΠΑ, τη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ιαπωνία και τη Δυτική Γερμανία, η οποία στόχευε στην υποτίμηση του δολαρίου έναντι του γιεν και του γερμανικού μάρκου.

Ο απόηχος εκείνης της εποχής ακούγεται ακόμα και σήμερα. Στα μέσα της δεκαετίας του 1980 οι ΗΠΑ άνθιζαν. Οι φορολογικές περικοπές του Ρόναλντ Ρίγκαν είχαν οδηγήσει σε μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα και η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ αύξησε τα επιτόκια για να φέρει τον πληθωρισμό. Ως αποτέλεσμα, το δολάριο εκτινάχθηκε στα ύψη. Οι Αμερικανοί υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ανησυχούσαν για απώλεια ανταγωνιστικότητας σε μια ανερχόμενη ασιατική οικονομία (η Ιαπωνία τότε, η Κίνα σήμερα).

Η Συμφωνία Plaza σχεδιάστηκε για να αντιμετωπίσει αυτό που οι αξιωματούχοι θεωρούσαν ως επίμονη εσφαλμένη τιμολόγηση του δολαρίου. Στις μέρες μας ο Ρόμπερτ Λάιτχιζερ, ο εμπορικός σύμβουλος του Τραμπ μεθοδεύει μια επανάληψή της, όπως αναφέρει σε ανάλυσή του ο Economist.

Η συμφωνία δημιούργησε προηγούμενο για «σημαντική διαπραγμάτευση μεταξύ των συμμάχων της Αμερικής για την αντιμετώπιση αθέμιτων παγκόσμιων πρακτικών», έγραψε στο «No Trade is Free», ένα βιβλίο που εκδόθηκε πέρυσι. Η ομάδα του Τραμπ φέρεται να εξετάζει επιλογές υποτίμησης του δολαρίου εάν ο πρώην πρόεδρος επιστρέψει στην εξουσία μετά τις προεδρικές εκλογές του ερχόμενου Νοεμβρίου.

Τη Συμφωνία Plaza υπέγραψαν οι ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Ιαπωνία και Δυτική Γερμανία

Πολλοί από τους συμμάχους των ΗΠΑ θα υποστήριζαν μια προσπάθεια να ενδυναμώσει το αμερικανικό νόμισμα. Οι Ασιάτες αξιωματούχοι ανησυχούν για ένα ισχυρό δολάριο που αυξάνει το κόστος των εισαγόμενων εμπορευμάτων, πολλά από τα οποία τιμολογούνται στο νόμισμα, καθώς και για το κόστος για τους εξαγωγείς που χρηματοδοτούν το εμπόριο με βάση το δολάριο

Τον Απρίλιο η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα εξέδωσαν μια κοινή ανακοίνωση μαζί με το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών, αναγνωρίζοντας «σοβαρές ανησυχίες… σχετικά με την πρόσφατη απότομη υποτίμηση του ιαπωνικού γιεν και του κορεατικού γουόν». Πιο πρόσφατα, η Ιαπωνία έχει φαινομενικά ξοδέψει δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια για να ενισχύσει το νόμισμά της.

Νέα εποχή συνεργασίας;

Θα μπορούσε η Συμφωνία Plaza να είναι ένα πρότυπο για μια νέα εποχή συνεργασίας, αναρωτιέται ο Economist.

Οι οικονομολόγοι είναι επιφυλακτικοί σχετικά με τις νομισματικές παρεμβάσεις. Με την υλοποίηση μιας νομισματικής πολιτικής που στοχεύει τον πληθωρισμό, το οικονομικό μοντέλο υπαγορεύει ότι μια τέτοια ενέργεια θα έχει μικρό αντίκτυπο στη συναλλαγματική ισοτιμία. Οι διαφορές στα επιτόκια, οι αντιλήψεις για το ρίσκο και ο αναμενόμενος πληθωρισμός και ανάπτυξη είναι οι παράμετροι που θα πρέπει να οδηγήσουν τις ροές κεφαλαίων μεταξύ των χωρών. Μια κεντρική τράπεζα που θέλει να σταθεί εμπόδιο στην αγορά πρέπει να υποτάξει τον στόχο της για τον πληθωρισμό στην υπεράσπιση του νομίσματος, για να μην “καεί” μέσω των συναλλαγματικών της αποθεμάτων.

Η Συμφωνία Plaza, ωστόσο, αντιπροσώπευε την καλύτερη περίπτωση για παρέμβαση, καθώς συντονίστηκαν μεταξύ τους πολλές κεντρικές τράπεζες, που με τη συμφωνία τους ώθησαν τις αγορές σε μια πορεία προς την οποία είχαν ήδη κατευθυνθεί. Το δολάριο είχε φτάσει στην κορύφωσή του τον Φεβρουάριο του 1985 — περισσότερο από μισό χρόνο πριν από τη συνάντηση στο ξενοδοχείο Plaza.

Ο Τζέφρι Φράνκελ του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ αποδίδει την ανάκαμψη του δολαρίου στον διορισμό του Τζέιμς Μπέικερ ως υπουργού Οικονομικών εκείνον τον μήνα, o oποίος εστίασε στο πρόβλημα του ισχυρού νομίσματος. Η συμφωνία στο Plaza Hotel ήταν το ορόσημο των αλλαγών δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής που ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη, παρέχοντας επιβεβαίωση στους traders νομισμάτων ότι οι αξιωματούχοι είχαν μετατοπίσει την προσοχή τους. Σήμερα, αντίθετα, η πολιτική φαίνεται σταθερή. Ο επίμονος πληθωρισμός οδήγησε την Ομοσπονδιακή Τράπεζα Fed να αναβάλει τις μειώσεις των επιτοκίων. Αν και η συρρίκνωση του δημοσιονομικού ελλείμματος της Αμερικής θα βοηθούσε στην αντιμετώπιση τόσο του πληθωρισμού όσο και του ισχυρού δολαρίου, κανένας από τους δύο υποψήφιους για την προεδρία δεν δείχνει μεγάλη όρεξη να κινηθεί προς μια τέτοια κατεύθυνση.

Ισως ο κ. Τραμπ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την τακτική που χρησιμοποίησε όταν εξασφάλισε ένα πλάνο στο «Home Alone 2». Πράγματι, ο κ. Λάιτχάιζερ έχει υποστηρίξει κάτι προς αυτήν την κατεύθυνση, υποδηλώνοντας ότι η Αμερική θα μπορούσε να απειλήσει να αποκλείσει τους ανταγωνιστές της από την εγχώρια αγορά της, όπως ακριβώς έκανε όταν κατοχύρωσε τη Συμφωνία Plaza. Τότε ένα αυξανόμενο εμπορικό έλλειμμα με την Ιαπωνία προκάλεσε μια αναζωπύρωση του αμερικανικού προστατευτισμού μεταξύ των πολιτικών της χώρας.

Η επίτευξη ενός ισχυρότερου γιεν μέσω της συνεργασίας θεωρήθηκε ως εναλλακτική λύση σε σχέση με τους δασμούς στην Ιαπωνία: και οι δύο θα αποδυνάμωναν τους εξαγωγείς της χώρας ενώ υποτίθεται ότι θα ενίσχυαν τους αμερικανικούς.

Η τέχνη της διαπραγμάτευσης

Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς μια παρόμοια συμφωνία με την Κίνα σήμερα. Η Αμερική βλέπει τη χώρα όχι απλώς ως οικονομικό ανταγωνιστή, όπως έκανε με την Ιαπωνία, αλλά και ως γεωπολιτική απειλή. Οι δασμοί είναι ήδη υψηλοί και μια σειρά κινεζικών προϊόντων, από ηλεκτρικά οχήματα έως εφαρμογές μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αντιμετωπίζουν περιορισμούς στις αμερικανικές αγορές, συχνά για λόγους εθνικής ασφάλειας και όχι οικονομικού προστατευτισμού.

Ας υποθέσουμε, ωστόσο, ότι η Αμερική έθεσε υπό έλεγχο τον προϋπολογισμό της, μειώνοντας την πληθωριστική πίεση καθώς και την ανάγκη για αντιστάθμιση των εισροών ξένων κεφαλαίων.

Τότε ίσως μπορέσει να συνεργαστεί με τους Ασιάτες συμμάχους και να πείσει τους Ευρωπαίους να ενισχύσουν τα νομίσματά τους έναντι του δολαρίου. Ένα τέτοιο ενιαίο μέτωπο θα μπορούσε να φέρει την Κίνα σε δύσκολη κατάσταση.

Προηγουμένως η Κίνα είχε απαντήσει στους δασμούς υποτιμώντας το γουάν. Έρευνα από την Goldman Sachs δείχνει ότι η κινεζική κυβέρνηση αποδυνάμωσε το γουάν κατά 0,7% για κάθε αύξηση των σιωπηρών δασμολογικών εσόδων για την Αμερική κατά 10 δισεκατομμύρια δολάρια κατά τη διάρκεια του εμπορικού πολέμου 2018-19. Εάν το δολάριο έπεφτε ήδη, η κινεζική κυβέρνηση θα έπρεπε να επιλέξει μεταξύ της αποδοχής των επιπτώσεων των δασμών ή της έναρξης ενός νομισματικού πολέμου που θα μπορούσε να χάσει. Το να βάλει στον αντίπαλό του ένα τέτοιο δίλημμα θα ήταν ακόμη καλύτερο αποτέλεσμα για τον κ. Τραμπ από μια σύντομη εμφάνισή του στη μεγάλη οθόνη…