ΣΕΒ: Πώς οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες θα μείνουν… Ευρώπη – Το Ταμείο Επενδύσεων και η ενιαία αγορά

Το στίγμα των «θέλω» του επιχειρείν επιχείρησε να δώσει ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ) με την χθεσινή παρέμβασή του, στην οποία, ενόψει ευρωεκλογών, επιχείρησε να σκιαγραφήσει τα αγκάθια που πληγώνουν τις επιχειρήσεις, καλώντας παράλληλα την ΕΕ να δράσει άμεσα λαμβάνοντας γενναία μέτρα για να κοντράρει στα ίσια ΗΠΑ και Κίνα, μέσα σε ένα περιβάλλον αυξανόμενων γεωπολιτικών ανταγωνισμών.

Σπύρος Θεοδωρόπουλος: Να μην διασπαστούμε σε παλαιά και νέα τζάκια

Ο ΣΕΒ στο μανιφέστο του θίγει «δύσκολα» ζητήματα όχι μόνο για την ελληνική αλλά και την ευρωπαϊκή πραγματικότητα ζητώντας μία καλύτερη και αποτελεσματικότερη Ενιαία Αγορά, χωρίς υπερ-ρυθμίσεις, «με υποδομές που μας διασυνδέουν και με περιφέρειες που αναπτύσσονται ισόρροπα με στόχο ταχύτερη σύγκλιση», ώστε να αντιμετωπιστεί το αυξανόμενο έλλειμα ανταγωνιστικότητας και να ενισχυθεί η αναπτυξιακή δυναμική της Ευρώπης με ορίζοντα το 2030.

Σύμφωνα με τον ΣΕΒ, απαιτείται ένα σοκ ρυθμιστικής απλοποίησης και δομικά λιγότερης γραφειοκρατίας, ώστε οι επιχειρήσεις (ειδικά οι ΜμΕ) να μπορούν να λειτουργούν και να επενδύουν σε ένα φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον στο πλαίσιο ενίσχυσης της επανα-βιομηχάνισης, για περισσότερη ανθεκτικότητα, θέσεις εργασίας σε κέντρα και περιφέρειες και παραγωγή καινοτόμων προϊόντων.

Η γραφειοκρατία, η υπερ-ρύθμιση της οικονομίας, η έλλειψη συνεκτικής βιομηχανικής πολιτικής συνιστούν βραδυφλεγείς βόμβες που υποσκάπτουν τα θεμέλια του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.

Ταμείο επενδύσεων

Υπό αυτό το πρίσμα, οι βιομήχανοι κρίνουν αναγκαία την θέσπιση ευρωπαϊκού ταμείου επενδύσεων με πόρους τουλάχιστον το 10% του προϋπολογισμού της ΕΕ, ως εργαλείο στήριξης της ενεργειακής μετάβασης, της εγχώριας παραγωγής και της καινοτομίας και την δραστική απλοποίηση των κανόνων κρατικών ενισχύσεων. Επαυξημένα όρια ενισχύσεων σε σημαντικούς κλάδους για την αυτονομία της ΕΕ και αύξηση του ορίου de minimis στις 900.000 ευρώ ανά τριετία.

Επιπλέον ο Σύνδεσμος ζητά διπλασιασμό των συγχρηματοδοτούμενων πόρων σε επενδύσεις έρευνας και καινοτομίας που έχουν προτεραιότητες συνδεδεμένες με τη βιομηχανία και με κρίσιμους στρατηγικούς τομείς της ΕΕ.

Σήμερα η ελληνική βιομηχανία βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα πλήθος σημαντικών προκλήσεων, όπως επισημαίνεται σε πρόσφατη μελέτη ΣΕΒ και ΕΥ. Τις διαταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες που προκάλεσε η πανδημία, ακολούθησαν οι επιτακτικές ελλείψεις πρώτων υλών και εξαρτημάτων, και η εκτίναξη του κόστους ενέργειας. Οι γεωπολιτικές αναταραχές, οδηγούν σε αυξήσεις των ναύλων και περιπλέκουν περαιτέρω την παγκόσμια εμπορική δυναμική.

Παράλληλα, η ανάγκη της μετάβασης της βιομηχανίας προς τη βιώσιμη ανάπτυξη, παραμένει επιτακτική όσο ποτέ, ενώ οι αυξανόμενες ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό δυσχεραίνουν αυτήν την προσπάθεια. Τέλος, οι ταχέως μεταβαλλόμενες προσδοκίες των καταναλωτών, εντείνουν την ανάγκη για ευελιξία και προσαρμοστικότητα των βιομηχανικών επιχειρήσεων, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν σε απρόβλεπτες μεταβολές της ζήτησης.

Η γάγγραινα της γραφειοκρατίας….

Με την αβεβαιότητα να κυριαρχεί παγκοσμίως, τα γραφειοκρατικά βάρη απειλούν να λυγίσουν τις αντοχές του επιχειρείν. Πέρα όμως από την πληγή της γραφειοκρατίας οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα έχουν να αντιμετωπίσουν και τον γολγοθά της δικαιοσύνης όταν χρειάζεται, για τον οποιονδήποτε λόγο, να αντιμετωπίσουν δικαστικές προσφυγές ή να προσφύγουν οι ίδιες στα δικαστήρια.

Για μια απόφαση δικαστηρίου χρειάζονται 450 ημέρες στην Ε.Ε. ενώ στην Ελλάδα πάνω από 1.600 ημέρες. Η Παγκόσμια Τράπεζα κατατάσσει τις επιδόσεις της ελληνικής Δικαιοσύνης στην 146η θέση παγκοσμίως.

Όπως ανέφερε ο Πρόεδρος του του ΣΕΒ, Δημήτρης Παπαλεξόπουλος στο πρόσφατο Φόρουμ των Δελφών, σταθερό φορολογικό πλαίσιο, ενεργειακό κόστος, απονομή δικαιοσύνης και πολυνομία είναι οι παράγοντες που καθορίζουν την απόφαση επιχειρηματιών για να προχωρήσουν ή όχι σε επενδύσεις ενώ παράλληλα ανέδειξε και την ευρωπαϊκή διάσταση του ζητήματος.

«Το πρόβλημα δεν λύνεται μόνο νομοθετικά. Χωρίς κτηματολόγιο και σαφείς κανόνες παιχνιδιού, είναι δύσκολο να βρεις λύσεις», ανέφερε ο κ. Παπαλεξόπουλος, προτείνοντας για παράδειγμα να θεσπιστεί ειδικό τμήμα στο ΣτΕ για εκδίκαση εμπορικών θεμάτων. Τέλος, επισήμανε ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό, καθώς και στην Ευρώπη οι εταιρείες αδυνατούν να ενσωματώσουν τις χιλιάδες σελίδες νέων νόμων που βγαίνουν κάθε μήνα κι αυτό επηρεάζει περισσότερο τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

Βάσει των ευρημάτων της πρόσφατης μελέτης του ΣΕΒ «Ο Σφυγμός του επιχειρείν», παρότι αναγνωρίζεται πρόοδος στο επιχειρηματικό περιβάλλον (π.χ. ψηφιοποίηση διεπαφών του κράτους με τις επιχειρήσεις, οι υπηρεσίες της ΔΥΠΑ, η λειτουργία της ΑΑΔΕ κ.ά.), είναι διάχυτη η ανάγκη για επιτάχυνση τομών, ολοκλήρωση μεταρρυθμίσεων στην πράξη και κατάργηση των πολλών στρεβλώσεων στη λειτουργία της οικονομίας.

Η λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης χωρίς εμπόδια, η καταπολέμηση της διαφθοράς και η φορολογική ανταγωνιστικότητα είναι οι πλέον απαραίτητες βελτιώσεις για τη χώρα. Για τις επιχειρήσεις, οι πλέον αναγκαίες βελτιώσεις αφορούν στη μείωση του κόστους ενέργειας, στην προστασία από φυσικές καταστροφές, στο σταθερό φορολογικό πλαίσιο, στην επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης και στα επενδυτικά κίνητρα.

…Στέλνει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις στις ΗΠΑ

Σύμφωνα με έρευνα της Business Europe (ευρωπαϊκή εργοδοτική ένωση), περίπου το 60% των εταιρειών πρέπει να περιμένει πάνω από έναν χρόνο -και μέχρι και έξι χρόνια- για την έγκριση μιας άδειας λειτουργίας, ενώ  για το 83% των εταιρειών η πολυπλοκότητα και η μεγάλη χρονική  διάρκεια των αδειοδοτικών διαδικασιών αποτελεί εμπόδιο για τις επενδύσεις στην Ευρώπη.

Οι επιχειρήσεις απαριθμούν προβλήματα με τις δημόσιες αρχές -την ταχύτητα και το έλλειμμα συντονισμού- καθώς και τις περιπλοκές και την αβεβαιότητα γύρω από την ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία. Οι βασικοί ανταγωνιστές της ΕΕ, όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα, αντιμετωπίζουν επίσης προκλήσεις σε αυτόν τον τομέα, αλλά έχουν συγκεκριμένες διατάξεις, όπως χρονικά όρια για κάθε βήμα των διαδικασιών αδειοδότησης, προκειμένου να τις αντιμετωπίσουν. Η ΕΕ έχει και αυτή κάνει βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά απαιτούνται ακόμη περισσότερα –και άμεσα.

Η Ευρώπη μπορεί να βραδυπορεί χαρακτηριστικά, ωστόσο την ίδια ώρα ο κόσμος τρέχει. Την ώρα που η Γηραιά Ήπειρος αδυνατεί να κρατήσει τις βιομηχανίες των χωρών της, η κυβέρνηση Μπάιντεν μέσα από το ισχυρό πακέτο φοροαπαλλαγών και επιχορηγήσεων ύψους 369 δισ. δολαρίων προσελκύει όλο και περισσότερες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις για επενδύσεις στις ΗΠΑ.

Το γνωστό και ως IRA (Inflation Reduction Act) που αποσκοπεί στη μείωση του πληθωρισμού δίνει κίνητρα για επενδύσεις κυρίως στον τομέα της πράσινης οικονομίας. Δύο ελληνικές πολυεθνικές επιχειρήσεις, με εργοστάσια και δραστηριότητες σε όλο τον κόσμο και στις ΗΠΑ εντάχθηκαν στο IRA και πλέον καταστρώνουν τα σχέδια τους για επενδύσεις δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων. Η Cenergy Holdings του ομίλου Viohalco και η τσιμεντοβιομηχανία «Τιτάν» αποφάσισαν να εκμεταλλευτούν το υπερατλαντικό βήμα δηλώνοντας δυναμικό παρών στην αγορά των ΗΠΑ.

Πελώριο χάσμα

Αξίζει να σημειωθεί πως το 2008 το ΑΕΠ των ΗΠΑ ανερχόταν σε 14,77 τρισεκατομμύρια δολάρια, ενώ της ΕΕ σε 16,29 τρισεκατομμύρια δολάρια. Η κρίση του 2008, μολονότι συνέβη στις ΗΠΑ, έπληξε σοβαρότερα την ΕΕ, το ΑΕΠ της οποίας υποχώρησε το 2012 σε 14,65 τρισεκατομμύρια δολάρια, ενώ των ΗΠΑ αυξήθηκε σε 16,25 τρισ.

Έκτοτε το μεταξύ τους χάσμα διαρκώς διευρύνεται. Έτσι το ΑΕΠ της ΕΕ μετά βίας ανήλθε σε 19,35 τρισ. δολάρια το 2024 ύστερα από πολυετή κάμψη, ενώ το αμερικανικό ανήλθε σε 27,97 τρισ. δολάρια με συνεχή τάση διεύρυνσης του χάσματος. Η αμερικανική οικονομία καλπάζει, ενώ η ευρωπαϊκή ακολουθεί ασθμαίνουσα.